ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΟΡΘΟΡΕΞΙΑ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ.
Τι είναι λοιπόν η Ορθορεξία; Ή όταν το «ορθό» γίνεται διαταραχή.
Η "νευρική ορθορεξία" είναι ένας όρος που επινοήθηκε από τον γιατρό Steven Bratman το 1997 και προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις "ορθός" (σωστός) και "όρεξη" (πείνα). Στην ουσία, η ορθορεξία είναι μια σοβαρή εμμονή με την υγιεινή διατροφή.
Η ορθορεξία είναι πιο κοινή σε νεότερους ανθρώπους, με ποσοστά που κυμαίνονται από 6,9% έως 45,5% σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Ωστόσο, η παρουσία της ορθορεξίας φαίνεται να αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, πιθανώς για λόγους που θα αναφερθούν στη συνέχεια.
Το θέμα είναι ότι η ένοια της "υγιεινής" διατροφής διαφέρει από άτομο σε άτομο. Κάποιος μπορεί να θεωρεί μια πολύ περιοριστική χορτοφαγική διατροφή ως υγιεινή, ενώ άλλοι μπορεί να προτιμούν μια διατροφή με ωμό κρέας, άλλοι μια χαμηλή σε υδατάνθρακες διατροφή, κ.λπ. κάτι που καθιστά δύσκολη την αναγνώριση αυτής της διαταραχής.
Η ορθορεξία συχνά μοιάζει απλώς με υγιεινή διατροφή. Συχνά δεν αναγνωρίζονται τα σημάδια αυτής της αυστηρότητας που γίνεται συχνά εμμονή, προσθέτει η έγκριτη Amy Shapiro, R.D.
Ας υποθέσουμε ότι δύο άτομα είναι σε ένα ταξίδι και πρέπει να σταματήσουν για φαγητό σε ένα εστιατόριο. Και τα δύο άτομα μπορεί να είναι υγιεινοί eaters στην καθημερινότητά τους και να προτιμούν ελάχιστα επεξεργασμένα φυσικά τρόφιμα. Ωστόσο, το άτομο που πάσχει από ορθορεξία πιθανώς να νιώσει πολύ περισσότερη ενοχή και άγχος για το φαγητό στο εστιατόριο ακόμη και αν είναι η μόνη επιλογή. Αυτό το άτομο με τάσεις ορθορεξίας μπορεί να νιώσει την ανάγκη να παραλείψει το γεύμα εντελώς για να διατηρήσει τα καθαρά πρότυπα διατροφής του, ενώ το άλλο άτομο μπορεί να καταναλώσει την πιο υγιεινή επιλογή που θα βρει στο μενού χωρίς να νιώθει ντροπή ή άγχος για το πώς θα τον επηρεάσει.
Αυτό το ίδιο σενάριο μπορεί να εφαρμοστεί σε εκδηλώσεις όπως γενέθλια, διακοπές και άλλες γιορτές όπου τα διαθέσιμα τρόφιμα μπορεί να μην είναι τόσο υγιεινά όσο είναι συνηθισμένα.
Αυτό καθιστά την ασθένεια πιο δύσκολη στην αντιμετώπιση, λέει ο Girgis, αφού πολλοί με ορθορεξία «πιστεύουν ότι είναι σωστοί και αρνούνται να δουν τα αρνητικά στην ό,τι κάνουν στον εαυτό τους».
Σημάδια προειδοποίησης της ορθορεξίας:
Αν και η ορθορεξία μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωριστεί, αυτά είναι τα σημάδια ότι η υγιεινή διατροφή μπορεί να κινείται σε επικίνδυνο έδαφος:
• Ψυχική ενασχόληση με το φαγητό: Σε αντίθεση με την ανορεξία, ένα άτομο με ορθορεξία δεν επιδιώκει απαραίτητα να χάσει βάρος. Αντίθετα, εμμονεύει με την καθαρότητα του φαγητού του ή με το πώς εντάσσεται στην κατηγορία της υγιεινής διατροφής ό,τι και αν σημαίνει αυτό γι' αυτόν. Αυτές οι σκέψεις καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος του μυαλού του κατά τη διάρκεια της ημέρας (εμμονή).
• Ντροπή και ενοχές για τις διατροφικές επιλογές: Οι άνθρωποι με ορθορεξία συχνά νιώθουν έντονο φόβο και αίσθηση προσωπικής ακαθαρσίας ή ντροπής και ενοχής όταν παραβιάζουν τους αυστηρούς περιορισμούς φαγητού που έχουν θέσει στον εαυτό τους. Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και αν το φαγητό δεν είναι παραδοσιακά «ανθυγιεινό».
• Εντατικός καθαρισμός: Εκείνοι με ορθορεξία ενδέχεται επίσης να κάνουν μερικούς ή πλήρεις "καθαρισμούς" για να εξαγνίσουν το σώμα τους λόγω της ντροπής που νοιώθουν.
Πώς συγκρίνεται με άλλες διαταραχές διατροφής:
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν την ορθορεξία παρόμοια με την ανορεξία, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Η ορθορεξία περιστρέφεται γύρω από την ποιότητα, όχι την ποσότητα.
Σε αντίθεση με εκείνους που έχουν ανορεξία ή βουλιμία, οι οποίοι επιδιώκουν να είναι πιο αδύνατοι, οι ασθενείς με ορθορεξία επικεντρώνονται σε τελετουργικές πεποιθήσεις ότι η υγιεινότητα του φαγητού είναι ο κύριος στόχος, αντί να χάσουν βάρος.
Πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξομαλύνουν την ορθορεξία:
Αν σκέφτεστε διαβάζοντας για αυστηρές διατροφικές επιλογές ότι αυτό ακούγεται γνώριμο, ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το TikTok και το Instagram είναι γεμάτα με συμβουλές υγείας από άτομα που παλεύουν με την ορθορεξία.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα βίντεο «Τι τρώω σε μια μέρα» σπάνια είναι ρεαλιστικά, και ακόμα και αν είναι, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητα η καλύτερη επιλογή για όλους.
Πώς να την αντιμετωπίσετε:
Η ορθορεξία είναι ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας και πρέπει να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα από επαγγελματία υγείας.
Ακολουθούν μερικοί τρόποι για να αντιμετωπιστεί η ορθορεξία και να προωθηθεί μια ισχυρή στάση απέναντι στις διατροφικές συνήθειες του ατόμου:
- Λάβετε ψυχική υποστήριξη από επαγγελματία υγείας. Η θεραπεία γνωστικής-συμπεριφορικής θεραπείας (CBT) είναι η συνιστώμενη μέθοδος για τις διαταραχές διατροφής ή τις καταναγκαστικές διαταραχές.
- Επιλέξτε μια διατροφική καθοδήγηση. Η εκμάθηση των διατροφικών αναγκών μπορεί να βοηθήσει εκείνους που έχουν ορθορεξία να βελτιώσουν τις διατροφικές τους συνήθειες.
- Διαμορφώστε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σας. Είναι καλό να διαμορφώσετε το περιεχόμενο που ακολουθείτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιλέγοντας θετικές και χρήσιμες πληροφορίες.
- Δημιουργήστε ένα υποστηρικτικό δίκτυο. Περιβάλετε τον εαυτό σας με φίλους και οικογένεια που θα στηρίζουν την προσπάθεια της αποκατάστασης της σχέσης με το φαγητό.
- Αποδεχτείτε ότι η θεραπεία απαιτεί χρόνο. Η αποκατάσταση από μια διαταραχή διατροφής απαιτεί χρόνο και προσπάθεια, μην περιμένετε ότι θα συμβεί από τη μία μέρα στην άλλη.
Τέλος, για όσους δεν αγωνίζονται με την ορθορεξία, είναι εξίσου σημαντικό να παρακολουθείτε τις δικές σας αναρτήσεις και σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να βεβαιώνεστε ότι δεν ενισχύετε αρνητικά την κουλτούρα των αυστηρών διατροφών.
Συντάκτρια Hannah Frye 20 Ιανουαρίου, 2025
Επιμέλεια, απόδοση Δρ Δημήτριος Φυλακτόπουλος
