Aπό τον Κωστή Δ. Μπίτσιο
«Quo Vadis, Aida?»
8/10
Θυμάμαι στα τέλη της δεκαετίας του ογδόντα μία πολιτική εκπομπή, που έπαιζε τα απογευματόβραδα του Σαββατοκύριακου στην τότε ΕΤ1. Η καλή δημοσιογραφική ομάδα προειδοποιούσε για τον επερχόμενο πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία και για την προσχεδιασμένη διάλυση της χώρας. Οι ανταποκριτές της εκπομπής επιβεβαιώθηκαν και η Γιουγκοσλαβία έζησε έναν εμφύλιο πόλεμο διάρκειας πέντε ετών (1990-1995). Η Σφαγή της Σρεμπρένιτσα (Srebrenica), την Τρίτη 11 Ιουλίου 1995, υπήρξε η μεγαλύτερη της Ευρώπης μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Υπολογίζεται πως εκτελέστηκαν από τους Σέρβους περίπου 8.373 Βόσνιοι μουσουλμάνοι.
Το ιστορικό γεγονός περιγράφεται στην ταινία της σκηνοθέτιδος Jasmila Zbanic (1974). Η ευρωπαϊκή συμπαραγωγή Βοσνίας Ερζεγοβίνης, Αυστρίας, Ρουμανίας, Ολλανδίας, Γερμανίας, Πολωνίας, Γαλλίας, Νορβηγίας και Τουρκίας ήταν υποψήφια για Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας, καθώς και για BAFTA Σκηνοθεσίας και Ξενόγλωσσης Ταινίας. Το σενάριο της Zbanic αντλεί έμπνευση από το βιβλίο «Under the UN Flag» (2007) του επιζώντος του εγκλήματος πολέμου Hasan Nuhanovic (1968), αφού η σφαγή έλαβε χώρα όχι και τόσο κάτω από τη μύτη των Ηνωμένων Εθνών. Όπως αναφέρεται και στο φιλμ, εκείνη την περίοδο όλη η ιεραρχία του ΟΗΕ ήταν σε διακοπές. Τελικά το υπεύθυνο ολλανδικό τάγμα - υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών - κρίθηκε πως επέδειξε εγκληματική αμέλεια και δεν απέτρεψε τη γενοκτονία.
Alter ego του Nuhanovic είναι η ηρωίδα της ταινίας ονόματι Aida (Jasna Djuricic), για την οποίο ο τίτλος του φιλμ αναρωτιέται «Πού Πηγαίνεις;» (Quo Vadis, Aida?). Όπως και ο συγγραφέας το 1995, η Aida εργάζεται ως διερμηνέας για τις δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών που βρίσκονται στην περιοχή για τη διατήρηση της ειρήνης. Η εισβολή των Σέρβων στη Σρεμπρένιτσα - υπό τις οδηγίες του εγκληματία Ratko Mladic (Boris Isakovic) – οδηγεί την Aida ενώπιον δυσεπίλυτων διλημμάτων, που αφορούν στις ζωές των μελών της οικογένειάς της. Οι δύο πρωταγωνιστές της Zbanic υπήρξαν συνεργάτες της και το 2013 στο φιλμ For Those Who Can Tell No Tales. Οι ερμηνείες τους στο Quo Vadis, Aida? είναι υποδειγματικές, συμβολίζοντας τους δύο αντίθετους πόλους. Την αγωνία επιτείνει το μοντάζ του Jaroslaw Kaminski (Ida, 2013, Cold War, 2018).
Trivia:
- (wiki:) «Στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα θεωρείται πιθανή η συμμετοχή και 30-40 Ελλήνων…Από τον Ιούλιο του 2006, με εντολή του τότε Υπουργού Δικαιοσύνης Αναστάσιου Παπαληγούρα, βρίσκεται υπό εξέλιξη εισαγγελική έρευνα για τη συμμετοχή των ατόμων αυτών στη σφαγή.».
- Πέραν του καλού σάουντρακ του Antoni Lazarkiewicz, ακούγεται το
Η ταινία κυκλοφορεί στις 21 Οκτωβρίου από την One From The Heart.
