Η Κορυφή χωρά πάντα έναν; Η τέχνη να είσαι κάποιες φορές πολύ τολμηρός και κάποιες φορές πολύ προσεκτικός
Η τέχνη να είσαι κάποιες φορές πολύ τολμηρός και κάποιες φορές πολύ προσεκτικός είναι η τέχνη της επιτυχίας. Τάδε έφη Ναπολέων Βοναπάρτης και ο επίσης Ναπολέων Χίλ (Αμερικανός συγγραφέας) είπε: Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί ποτέ να πετύχει σε ένα είδος δουλειάς που δεν του αρέσει.
Ποιο είναι λοιπόν το μυστικό της επιτυχίας, τι σε στέλνει στην κορυφή; Το πάθος, η παρόρμηση, η εξάσκηση της τέχνης, η εποχή, το ρίσκο ή ένα τυχαίο γεγονός;
Στη μουσική είναι διαφορετικά; Όταν η διασκέδαση γίνεται χόμπι, κατόπιν επάγγελμα, το υπερθέαμα, η φήμη, το σταριλίκι και τα λεφτά ακολουθούν; Αυτό είναι το όνειρο των ροκ σταρ; Ν΄ αγγίζεις κορυφές και να θες περισσότερες; να καταξιωθείς στην τέχνη σου; να προσφέρεις στον άνθρωπο; ή για να συμπληρώσεις ακόμα ένα λήμμα υστεροφημίας στην παγκόσμια εγκυκλοπαίδεια;
Τα ερωτήματα αυτά δεν έχουν απαντηθεί με σαφήνεια έως σήμερα και δεν ξέρω πότε, οι περιπτώσεις είναι πολλές, η τέχνη πολύπλοκη, οι εποχές και οι άνθρωποι αλλάζουν, το «εγώ» βάζει συνεχώς καινούργια όρια στον εαυτό του, ο Θεός έχει πάρα πολύ δουλειά για να τα προλαβαίνει όλα κι εμείς έχουμε ξεχάσει από που ξεκινήσαμε και που πάμε και οι αρχές μας έχουν παραμορφωθεί τόσο που δεν τις αναγνωρίζουμε πλέον.
Πόσοι μουσικοί και μουσική πέρασαν από την αφάνεια στην επιφάνεια, στα γήπεδα, τη φήμη, την καταξίωση και πάλι πίσω. Αλλά είναι πάντα έτσι; Μόνο οι καλές φωνές, οι στίχοι, η ερμηνεία, ο μάνατζερ, η διαφήμιση, η σκληρή δουλεία, οι πετυχημένες συμφωνίες, η αυτοσυγκράτηση, σε φέρνουν πιο κοντά στο να πετύχεις αυτό που θέλεις ή κάτι άλλο;
Σκέφτηκα την συναυλία που έδωσε το Σάββατο 5 Οκτωβρίου 2024 η Άννα Βίσση στο Καλλιμάρμαρο, η οποία όχι απλώς ήταν sold-out αλλά οι διοργανωτές έψαχναν τρόπο να στριμώξουν περισσότερο διψασμένο κοινό και celebrities (τι όρος) που θα ‘βλεπαν το υπερθέαμα -τελευταία φορά ίσως;- της μοναδικής Ελληνίδας σταρ σε μια τόσο μεγαλειώδη οργάνωση με εξασφαλισμένη προσέλευση. Πιθανόν μετά από αυτό θα ξεχάσουμε την εμφάνιση του Λεξ στο Καυταντζόγλειο Στάδιο στην Θεσσαλονίκη όπως πιθανώς να έχουμε ξεχάσει, παλιότεροι και νεότεροι, τις συναυλίες του Θεοδωράκη, του Μαρκόπουλου και του Ξαρχάκου στην μεταπολίτευση.
Όλ’ αυτά έχουν απαντήσεις μόνο μέσα μας, γιατί άλλα «ιστορικά» γεγονότα σχετικά με ονόματα, διαμάχες για φήμη, αναγνώριση και χρήματα έχουν ήδη απαντηθεί.
Θ΄ αναφερθώ σε ονόματα από το παρελθόν και το παρόν που είχαν ή δεν είχαν την ευκαιρία να εκμεταλλευθούν, να «πουλήσουν» ή να διαπραγματευθούν τ΄ όνομά τους σαν το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο που έτυχε να κατέχουν ή να διαλέξουν.
Όλοι ξέρουμε τους Asia, Genesis, Oasis, Rainbow, Nirvana, Scorpions κλπ. Γνωρίζει κανείς αν είχαν «δίδυμο» αδελφό που δεν έκανε καμία απολύτως επιτυχία και τον έφαγε το μαύρο σκοτάδι της ασημότητας, της ασημαντότητας και της αφάνειας, εξαφανίζοντας τον διαπαντός από την μνήμη καθώς και από τους καταλόγους επιτυχιών; Ας λύσουμε μερικούς μικρούς γρίφους.
Οι γνωστοί μας Εγγλέζοι Genesis ξεκίνησαν το 1967 από το Surrey για να φτάσουν στα μέσα της δεκαετίας του ’70 να γίνουν το πιο πετυχημένο εγγλέζικο γκρουπ, που μαζί με τους Yes, Pink Floyd, E.L.P, Procol Harum, Supertramp κλπ. καθιερώνοντας αυτό που ονομάστηκε αργότερα progressive-rock ή art-rock και να γίνουν περισσότερο γνωστοί για τα διάσημα θεατρικά τους shows με το άλμπουμ «The Lamb Lies Down on Broadway»-1974 ν’ αποτελεί το κύκνειο άσμα του Peter Gabriel πριν αποχωρήσει από το συγκρότημα, φτάνοντας τον πήχη της δημιουργικής εξέλιξης του ύφους και της τέχνης τους πολλά επίπεδα πάνω.
Από ΄κει κι έπειτα ενώ φαινόταν ότι η αποχώρηση του ηγέτη Peter Gabriel θα έλειπε πραγματικά από το γκρουπ αναδύθηκε η καταλυτική φιγούρα του ντράμερ Phil Collins που έφερε τα επόμενα χρόνια το γκρουπ σε νέα επίπεδα τέχνης και αναγνώρισης μέχρι και σήμερα, παρά την λαμπρή παράλληλη σόλο καριέρα του Phil Collins. Μάλλον στην περίπτωση τους τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο ακόμη και αν κάποιος δεν τους έχει παρακολουθήσει από πολύ κοντά. Ξεκινώντας από τα 1969 με το άλμπουμ «From Genesis to Revelation» με πιο ποπ κατεύθυνση έφτασαν στο αξεπέραστο «Selling England by the Pound»-1973 και μέχρι το πετυχημένο ηλεκτρονικό «We Can't Dance»-1991.
Όλ’ αυτό το καιρό που βρισκόταν το «δίδυμο» αδελφάκι τους; Στην Αμερική, ονομαζόταν κι εκείνοι Genesis και είχαν κυκλοφορήσει ένα χρόνο πριν τους Εγγλέζους «αδελφούς» το 1968 το άλμπουμ Genesis -«In The Beginning». Ένα άσημο κουιντέτο από την Δυτική Ακτή χωρίς καμιά άλλη δισκογραφική ή έστω μεταγενέστερη κυκλοφορία. Το περίεργο είναι πως το πρώτο άλμπουμ των Εγγλέζων Genesis το 1974 κυκλοφόρησε στην Βραζιλία με διπλό τίτλο ως Genesis «In The Beginning - From Genesis to Revelation» και αργότερα σε διάφορες εκδόσεις στην Ευρώπη από το 1977 και μετά ως Genesis «In The Beginning». Άντε τώρα να βρεις ποιος είναι ποιος με μια απλή ματιά. Βέβαια τους Αμερικανούς δεν τους ήξερε ούτε η μάνα τους οπότε μάλλον δεν υπήρξε πρόβλημα ποιανού γκρουπ είναι ο δίσκος, μόνον από συλλεκτικό ενδιαφέρον, καθώς στον μοναδικό αυτό δίσκο έπαιζαν ένα psych-fusion μελωδικό ιδίωμα με γυναικεία φωνητικά που μου θυμίζουν την Βίκυ Λέανδρος να κάνει φωνητικά στους πρώιμους Jefferson Airplane.
Αλλά τα «αδέλφια» ή πρώτα «ξαδέλφια» δεν περιφέρονταν μόνο μεταξύ Αγγλίας και Αμερικής γιατί υπήρξαν και οι Κολομβιανοί Genesis! Ναι γιατί και στην Κολομβία ξέρουν από καλή ποπ-ψυχεδέλεια και art-rock. οι Κολομβιανοί Genesis από το 1972 μέχρι το 1987 έβγαλαν επτά άλμπουμ! με πρώτο το ομώνυμο το 1972. Προερχόμενοι από ένα χίπικο κοινόβιο κάπου στην πρωτεύουσα Μποκοτά της Κολομβίας προφανώς είχαν ψαγμένο κοινό και οπαδούς στην Κολομβία και στην Λατινική Αμερική γενικότερα και το συμπεραίνω γιατί το 1978 έκαναν και πετυχημένο Reunion. Γνωστοί και ως Genesis of Colombia!! Χαρακτηρίζονται από στοιχεία φολκ ροκ με κολομβιανούς λαϊκούς ρυθμούς και ήχους της Καραϊβικής. Τραγουδώντας στα Ισπανικά και με εντελώς δικό τους ρεπερτόριο και χίπικο ύφος μάλλον δεν πρέπει να είχαν βλέψεις για διεθνή καριέρα.
Μετά τους σπουδαίους Genesis -του ’70 κυρίως -δεν θα μπορούσα να μην περιλάβω και το supergroup των Asia από την δεκαετία του ’80. Οι Asia περιλάμβαναν τον κημπορντίστα Geoffrey Downes και τον κιθαρίστα Steve Howe από τους «Yes», τον μπασίστα και τραγουδιστή John Wetton από τους «King Crimson» και τον ντράμερ Carl Palmer από τους «Emerson, Lake & Palmer». Αν και κάποιοι κριτικοί τους χαρακτήρισαν πομπώδεις, ρηχούς και περίπλοκα υπολογιστικούς, οι ακροατές και οι φαν μάλλον δεν συμμερίστηκαν αυτή την άποψη και ο ομώνυμος δίσκος το 1982 πήγε στο Νο.1 του Billboard μένοντας εκεί 9 βδομάδες και έγινε τετραπλά πλατινένιος, όπως και το single “Heat of the moment” που λατρεύτηκε και στην Ελλάδα
. Από ΄κει και μετά οι Asia συνεχίζουν μέχρι σήμερα να γνωρίζουν παγκόσμια επιτυχία και τους θυμήθηκα και για ένα ακόμη λόγο γιατί φέτος τον Ιούλιο ξεκίνησαν περιοδεία σε ΗΠΑ και Καναδά με τον τίτλο “Heat of the moment Tour”-2024 μαζί με τους Focus, Martin Turner (of Wishbone Ash) & Curved Air. Βέβαια από την αρχική σύνθεση του 1982 το μοναδικό αρχικό μέλος είναι ο Geoffrey Downes, αλλά λίγη σημασία έχει αυτό τελικά για μουσικούς που έχουν φάει το σανίδι και το στούντιο με το κουτάλι, ξέρουν να ελίσσονται όπως ο θαλάσσιος δράκων του Roger Dean στο εξώφυλλο του πρώτου τους δίσκου, σήμα κατατεθέν του γκρουπ. Παρόλη την επέλαση του new-wave, post-punk, grunge, alt-rock και άλλων ειδών το arena-rock των Asia δεν έπαψε να συγκινεί μια ολόκληρη νέα γενιά τέτοιων γκρουπ όπως Marillion, Pallas, IQ, Pendragon, Twelfth Night, Jadis κ.α. που ξεπήδησαν κυρίως στα ΄80ς από το prog-rock χρωστώντας στους Asia και τους υπόλοιπους «δεινόσαυρους» του ροκ αρκετά.
Υπήρξε και εδώ «δίδυμος» φτωχός αδελφός, οι Αμερικανοί «ASIA» από το Rapid City της Νότιας Ντακότα. Το συγκρότημα σχηματίστηκε στις αρχές του 1977 και έζησε μέχρι τις αρχές του 1984.
Οι Αμερικανοί ASIA ήταν ένα progressive art-rock συγκρότημα που ξεκίνησε με τον Larry Galbraith στα φωνητικά και τον Mike Coates στις κιθάρες και προϋπήρχαν του ομώνυμου συγκροτήματος από το UK.
Ο Larry Galbraith τους βάφτισε ASIA επειδή όλοι οι μουσικοί λάτρευαν τις μυστικιστικές, εξωτικές επιδράσεις που είχε η Ανατολή και η Ασία στον γενικότερο πολιτισμό.
Αυτοί οι ASIA ηχογράφησαν και κυκλοφόρησαν δύο ανεξάρτητα άλμπουμ, το "ASIA" (1979) και το "Armed to the Teeth" (1980) με αυθεντικό υλικό και έμφαση στα επικά, γεμάτα ροκ μελωδίες, εξαιρετικά φωνητικά και γεμάτα δυναμικά κιθαριστικά περάσματα. Το συγκρότημα παρά το ραδιοφωνικό airplay στην Μεσοδυτικές Πολιτείες παρέμεινε προσκολλημένο σ΄ ένα τοπικό συναυλιακό κοινό και παρόλο που άνοιγαν συναυλίες για μεγάλα ονόματα της εποχής δεν κινήθηκαν ποτέ εμπορικά εκτός τοπικού επιπέδου και επόμενο ήταν το γκρουπ να περάσει στην αφάνεια.
Με ήχο που άλλες φορές θύμιζε AC/DC, Rush, Kiss ή Led Zeppelin, με συναρπαστικά σόλο και σκληρές ερμηνείες, έμειναν στα πλαίσια μιας στείρας δεξιοτεχνίας που έπρεπε ν’ αναζητήσει ένα υψηλότερο επαγγελματικό επίπεδο που δεν ήρθε ποτέ. Όταν οι Εγγλέζοι Asia έγιναν ευρύτερα γνωστοί, λέγετε ότι υπήρξαν εκατέρωθεν μηνύσεις για την νομιμότητα της χρήσης του ονόματος «Asia». Όπως και νάχει σίγουρα κερδισμένοι υπήρξαν οι Asia UK χωρίς να μάθουμε ποτέ με σιγουριά αν καταβλήθηκαν έστω και εξωδικαστικά χρήματα στους Αμερικάνους Asia. Το αξιοπρόσεκτο είναι πως το 2021 στην Ελλάδα μέσω της ανεξάρτητης «Cult Rock Classics Rec.» του Μάνου Κουφάκη και του Κώστα Οργανόπουλου εκδόθηκαν Remastered Limited Editions και των δυο δίσκων των Αμερικανών Asia, τα “Asia” & “Armed to teeth”. Τελικά οι Έλληνες πρωτοπορούν στην κυκλοφορία αφανών και αγνώστων γκρουπ της μουσικής.
Στην απέραντη αυτή Όαση των γκρουπ της ροκ & ποπ μουσικής δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι Βρετανοί Oasis και όταν λέμε Oasis κυρίως μιλάμε για τ΄ αδέλφια Noel & Liam Gallagher που σχημάτισαν το γκρουπ το 1991 στο Μάντσεστερ αρχικά με το όνομα “The Rain”. Το όνομα του συγκροτήματος τους άλλαξε σε «Oasis» από μια αφίσα των Inspiral Carpets που διαφήμιζε συναυλία του γκρουπ στο Oasis Leisure Centre του Swindon. Τα δύο πρώτα τους άλμπουμ «Definitely Maybe»-1994 & «(What's the Story) Morning Glory?»-1995 είναι αυτά που θα όρισαν το είδος που κυριάρχησε στην Βρετανία ως Brit-pop στην δεκαετία του ’90. Η συναυλία τους στο Knebworth Park τον Αύγουστο του 1996 ήταν μια αποθέωση του συγκροτήματος μπροστά σε πάνω από 250.000 θεατές. Σαρώνουν βραβεία, απονομές, Νο.1, συνεντεύξεις, άρθρα και ορίζουν το νέο μουσικό εμπορικό κύμα της δεκαετίας του ’90. Μεγάλες επιτυχίες φέρνουν μεγάλες διαφωνίες μεταξύ των δύο αδελφών Gallagher, αλλά το 2009 ο κόμπος φτάνει στο χτένι και ο Noel αποχωρεί τον Σεπτέμβριο του 2009 από τους Oasis διαλύοντας τους ουσιαστικά και οι αδελφοί ακολουθούν σόλο καριέρα.
Αλλά ως γνωστό το αίμα νερό δεν γίνεται και όταν επί 15 χρόνια η παραφιλολογία της πιθανής επανασύνδεσης καλά κρατεί και το «είναι πολλά τα λεφτά Άρη» ισχύει και στην Αγγλία, τον Αύγουστο του 2024 με την ευκαιρία συμπλήρωσης 30 ετών από την κυκλοφορία του 1ους άλμπουμ -σιγά μην δεν έβρισκαν μια όμορφη δικαιολογία- ανακοινώθηκε θριαμβευτικά η επανασύνδεσή τους και η προπώληση εισιτηρίων επιλεγμένων συναυλιών μέσα στο 2025. Πριν καλά καλά ανοίξει η «πύλη» για την αγορά εισιτηρίων, αυτά είχαν προ-πωληθεί, αναγκάζοντας τους Oasis να βάλουν άλλες δύο επιπλέον συναυλίες μέσα στον Σεπ-2025 και ο μύθος καλά κρατεί, επιχειρώντας τον Σεπτέμβριο του 2025 να σπάσουν όλα τα ρεκόρ προσέλευσης, εισιτηρίων, εισπράξεων κλπ. κάνοντας αυτό που δεν έκαναν οι Beatles στην δεκαετία του ’70, την θριαμβευτική επάνοδο τους στην σκηνή. Άλλωστε καθώς οι Oasis έχουν χαρακτηριστεί ως οι Beatles των ΄90ς λόγω της μουσικής επιρροής που άσκησαν τα τέσσερα «σκαθάρια» πάνω τους
Όποιοι άλλοι Oasis υπήρξαν ή μπορεί και να υπάρχουν σε κάποιο άλλο μέρος του κόσμου είναι μάλλον ένας ψεύτικος αντικατοπτρισμός μιας Όασης που ουδεμία σχέση έχει με πηγή νερού ή πηγή χρημάτων.
Υπήρξε όντως ένα ψυχεδελικό Αμερικάνικο φολκ γκρουπ ως Oasis, που κυκλοφόρησε σε ιδιωτική ετικέτα ένα και μοναδικό ομώνυμο άλμπουμ στον Καναδά το 1973. Ένα άλλο στην Ολλανδία με το ίδιο όνομα, το οποίο μάλλον υπήρξε σύμπραξη session μουσικών να κυκλοφορήσουν παιδικά ή αν θέλετε αφελή τραγούδια με μουσικά θέματα τουριστικού ενδιαφέροντος. Να μην ξεχάσουμε εδώ και ένα ελληνικό σχήμα, τους Oasis του συνθέτη Βαγγγέλη Πιτσιλαδή που στα 1978 & 1979 έβγαλαν δύο δίσκους ακολουθώντας και αυτοί το κλίμα Lounge & Disco της εποχής με τίτλους “Yes I Do” & “Call me now” τους οποίους έβλεπα κάποια στιγμή στο δισκάδικο της γειτονιάς μου αλλά φαντάζομαι ότι δεν πούλησαν ποτέ και ίσως οι δισκοπώλες χρησιμοποιούσαν τραγούδια τους ως «γέμισμα» σε κασέτες αντίστοιχου περιεχομένου. Υπήρξε ακόμη ένα γκρουπ Oasis χριστιανικού-ροκ με ένα και μοναδικό δίσκο το “Out of the shadows” το 1986. Μέχρι να βγούμε από τις σκιές η μόνη Oasis είναι οι αδελφοί Gallagher, αλλά πρέπει να περιμένουμε με τα εισιτήρια στο χέρι μέχρι το 2025 για να τους δούμε ζωντανά.
Τα ονόματα πολλά και οι διάσημοι πολλοί αλλά λίγοι αυτοί που ξεχωρίζουν τελικά. Τέτοιο τεράστιο όνομα σε σημασία και ποιότητα ήταν και οι «Rainbow» ή αν θέλετε καλύτερα οι «Ritchie Blackmore's Rainbow» όπως ήταν αρχικά τ’ όνομά τους στον πρώτο και μυθικό τους δίσκο το 1975. Το συγκρότημα αναδείχθηκε μέσα από την συνεργασία κυρίως του Ritchie Blackmore (Deep Purple) και Ronnie James Dio (Elf) μέχρι το 1978 όπου έρχεται στα φωνητικά ο Graham Bonnet και στην συνέχεια ο Joe Lynn Turner.
Οι Rainbow ειδικά στην Ελλάδα στην δεκαετία του ’70 & ’80 χαίρουν τέτοιας εκτίμησης που δεν μπορούσες να θεωρήσεις τον εαυτό σου «ροκά» αν δεν ήξερες απέξω τις μελωδίες και τους στίχους του “Temple of the King”, “Man on the Silver mountain” & “ Catch The Rainbow”, αλλιώς δεν πέρναγες με τίποτα το κατώφλι της Hombre ή οπουδήποτε άλλου rock-club που σέβονταν την υστεροφημία του. Η πορεία των Rainbow συνεχίστηκε επάξια με τα άλμπουμ “Rising”, “On Stage” & “ Long Live Rock 'N' Roll” και περαιτέρω στην δεκαετία του ’80 που έγιναν πιο AOR. Πραγματικά δεν θα μπορούσα να σκεφτώ ότι υπάρχουν άλλα «Ουράνια Τόξα» εκτός από τους Rainbow του Ritchie Blackmore.
Έλα όμως υπήρξαν κάποιοι Δανοί μέσα στα seventies που έπαιζαν μουσική ποπ και Disco για πάρτι, μπλιαχ, μέχρι και το “Nights On Broadway” των Bee Gees κυκλοφόρησαν το 1977 σε single και κάποιοι άλλοι απίθανοι Νορβηγοί με το ίδιο όνομα στην ίδια εποχή που έπαιζαν κι αυτοί διασκευές. Δεν ξέρω, υποθέτω ότι το όνομα Rainbow επειδή περιέχει όλα τα χρώματα της ίριδος έμοιαζε τέλειο για να παίζουμε διασκευές κι ότι άλλο γουστάρει ο κόσμος και ότι μας κατεβαίνει, χατίρια δεν χαλάμε. Αλλά όπως λένε όσοι ξέρουν, ότι λάμπει δεν είναι πάντα χρυσός.
ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΒΟΛΟΓΚΑΣ
