Στο επαγγελματικό, οικογενειακό και κοινωνικό μας περιβάλλον συχνά ερχόμαστε σε επαφή με άτομα, που φέρονται επιθετικά και υπονομεύουν τη συγκινησιακή μας ισορροπία.
Συνήθως τους αφήνουμε να κάνουν ότι θέλουν, επειδή είναι πιο εύκολο από το να έρθουμε σε αντιπαράθεση μαζί τους. Συχνά αρκούν μερικές μόνο επιθέσεις για να επιβληθούν και να διατηρήσουν τον έλεγχο.
Αν στην καθημερινότητα σας έχετε να κάνετε με ένα επιθετικό άτομο:
■ Αν τον αγνοήσετε είναι σαν να εγκρίνετε τη συμπεριφορά του. Ούτε μπορείτε να απαλλαγείτε με τη βία. Το πρωτόγονο μυαλό σας μπορεί να «ουρλιάζει» να αντεπιτεθείτε ή να το βάλετε στα πόδια, όμως η πιο αποτελεσματική τακτική είναι να παραμείνετε σε επαφή με το λογικό μέρος του εγκεφάλου σας. Έτσι θα σας βλάψει λιγότερο και μπορεί να ηρεμήσει κι εκείνος και να συζητήσετε λογικά το θέμα. Ίσως πάλι όχι. Να νιώσετε τυχερός αν φύγει και πάει να ξεσπάσει κάπου αλλού. Αν ο στόχος σας είναι να τον συγκρατήσετε, πρέπει πρώτα να συγκρατήσετε τον εαυτό σας.
■ Δεν είναι και πολύ εύκολο να σκεφθείτε την ώρα που σας επιτίθενται. Διατηρείστε την αυτοκυριαρχία σας. Κρατείστε την αναπνοή σας βαθιά και ελεγχόμενη. Μη φοβάστε να μείνετε σιωπηλός για να ανακτήσετε τον έλεγχο. Μείνετε ατάραχος και εξοικονομήστε χρόνο για να σκεφτείτε και να επιβραδύνετε την επιθετική αλληλεπίδραση.
■ Προσπαθήστε με ερωτήσεις να επιβεβαιώσετε, αν έχετε καλή αντίληψη της κατάστασης. Ενθαρρύνετε τον άλλο να μιλήσει για τα συναισθήματα που προκαλούν την εχθρική του συμπεριφορά.
■ Ακούστε τον με ενσυναίσθηση για να του δείξετε ότι κατανοείτε, σέβεστε και παίρνετε σοβαρά τα λόγια του. Προσπαθήστε να μπείτε στη θέση του. Αναγνωρίστε τα κίνητρα του, σαν μέσο καταστολής της δικής σας αντίδρασης:
– Γιατί συμπεριφέρεται έτσι; Είστε εσείς η αιτία, ή μήπως το πρόβλημα είναι γενικότερο;
– Είναι μεμονωμένο επεισόδιο ή προηγήθηκαν παρόμοια περιστατικά με το ίδιο πρόσωπο;
– Τι επίδραση έχει πάνω σας η συμπεριφορά του;
■ Αναγνωρίστε τα προσωπικά σας συναισθήματα.
– Νιώθετε θυμωμένος; Αν ναι, είναι δικαιολογημένο; Μήπως είστε επιθετικός; Νιώθετε να έχετε τον έλεγχο ή σας υπερβαίνει;
– Είστε αντικειμενικός με την κατάσταση; Μήπως βγάζετε βεβιασμένα συμπεράσματα; Ελέγξετε τον εαυτό σας για προκατάληψη ή για παράλογες πεποιθήσεις.
■ Αντιμετωπίστε την κατάσταση αντικειμενικά – μην το παίρνετε προσωπικά. Διαχωρίστε το πρόσωπο από το γεγονός. Δεν πρόκειται για σύγκρουση προσώπων, αλλά για σύγκρουση καταστάσεων.
■ Διευκρινίστε τις ανακρίβειες. Η επιθετική συμπεριφορά συχνά έχει τη ρίζα της σε παρανοήσεις.
■ Εξηγείστε του, πώς αντιλαμβάνεστε τη συμπεριφορά του και πώς επηρεάζει τις ενέργειες σας. Αποφύγετε τις αντιρρήσεις, προκαλούν συσπείρωση και λογομαχία. Εκφράστε τα συναισθήματα σας με ευθύ θετικό τρόπο και ζητείστε να το συζητήσετε. Όταν έχετε ανάμικτα συναισθήματα να δίνετε προβάδισμα στα θετικά. Στην περίπτωση όμως που σας είναι άγνωστος, υποστηρίξτε απλά τα δικαιώματα σας, χωρίς να εκφράσετε συναισθήματα.
■ Συζητείστε την άμεση πλευρά του προβλήματος. Αποφύγετε όσο μπορείτε το δεύτερο πρόσωπο και χρησιμοποιείστε το πρώτο. Αποφύγετε να μιλάτε δογματικά, μιλήστε υποκειμενικά. Μην κάνετε κατηγορηματικές δηλώσεις και αποφύγετε να προτείνετε λύσεις.
■ Κρατείστε τη φωνή σας απαλή, μπορεί να τον κάνει να σταματήσει τις φωνές. Ζητείστε να μιλάει πιο αργά για να καταλαβαίνετε τι λέει. Μειώνοντας την ταχύτητα, μειώνεται αυτόματα και η ένταση της φωνής και συχνά υπακούει ασυναίσθητα. Αν δεν λέτε τίποτα, αναγκάζεται να σταματήσει και να ρωτήσει αν τον παρακολουθείτε.
■ Χρησιμοποιείστε ανάλογη γλώσσα σώματος. Ενισχύει τη λεκτική επικοινωνία – μην την υπονομεύσετε.
■ Αποφύγετε μια κατά μέτωπο επίθεση. Η επιθετικότητα γεννά επιθετικότητα.
■ Μην βιάζεστε. Δώστε χρόνο να εκτονωθεί η ένταση. Μην του υποδεικνύετε να ηρεμήσει, τον εκνευρίζετε. Αφήστε τον να εκτονωθεί. Αν δεν τροφοδοτείται από την αντίδραση σας θα εξαντληθεί.
■ Μην παρασύρεστε από τη φυσική σας παρόρμηση να δώσετε εξηγήσεις, να γίνετε αμυντικοί ή να αποδείξετε ποιος είστε. Είναι μια έμμεση μορφή αντεπίθεσης ή φυγής. Εξ άλλου δεν έχει καμία σημασία αν οι εξηγήσεις σας είναι ειλικρινείς και λογικές. Θα τις εκλάβει σαν πρόκληση.
■ Ζητείστε του λίγο χρόνο για να σκεφτείτε, δίνοντας το μήνυμα ότι παίρνετε το θέμα σοβαρά και θέλετε να το χειριστείτε σωστά. Αυτό που θέλει είναι καυγάς και όχι λογική συζήτηση και προσπαθεί να βρει τρόπο να σας κάνει να αντιδράσετε παρορμητικά. Το να ζητήσετε λίγο χρόνο να σκεφτείτε είναι απροσδόκητο, και ίσως καταφέρει να σταματήσει την αντιπαράθεση εκεί. Όπως και να ‘χει, θα κερδίσετε λίγο χρόνο να σκεφτείτε με την ησυχία σας πριν αντιδράσετε.
■ Σκεφθείτε τι μπορεί να ακολουθήσει στη συνέχεια. Σκεφθείτε τι θα προτιμούσατε εσείς να συμβεί και τι θα θέλατε να κερδίσετε από την κατάσταση. Απορρίψτε την πιθανότητα να τον κάνετε να υποχωρήσει και να παραδεχτεί ότι έχετε δίκιο. Δεν γίνεται να έχετε δίκιο και να είστε ταυτόχρονα αποτελεσματικός. Εξετάστε τις εναλλακτικές σας σε ότι αφορά συμπεριφορά ή ενέργειες. Έχετε όλες τις πληροφορίες; Αποφασίστε τι θα κάνετε. Θα αγνοήσετε την κατάσταση ή θα αντιδράσετε;
■ Αν η επιθετική του συμπεριφορά συνεχίζεται, απεμπλακείτε τελείως. Κρατείστε συναισθηματική απόσταση. Αγνοείστε τα νευρικά του ξεσπάσματα. Η προσδοκία του είναι να τα αντιμετωπίσετε σαν απειλή, γι αυτό ενεργείστε απροσδόκητα.
■ Ρωτήστε «τι θα ήθελες να κάνω;» Αυτή η απλή ερώτηση τον σταματάει αποτελεσματικά. Συνήθως δεν ξέρει ή δεν θέλει να παραδεχτεί τι θέλει από σας. Αυτό που θέλει είναι να σταθείτε και να τον ακούσετε να σας φωνάζει και να μην του χαλάσετε τη μέθη της οργής, αλλά θα φανεί ανόητο αν αναγκαστεί να το παραδεχτεί. Έτσι θα αναγκαστεί να σταματήσει και να σκεφτεί. Αυτό πολλές φορές είναι αρκετό για να επικοινωνήσει με ένα πιο λογικό μέρος του εγκεφάλου του και να αναγκαστεί να ζητήσει κάτι πιο αποδεκτό. Δώστε το και εξαφανιστείτε χωρίς απώλειες.
■ Μην τον αποφεύγετε μετά το περιστατικό.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Βονδικάκη “ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ & ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ”
