Badlands: Η ταινία που ο Terrence Malick παρουσίασε τον χαρακτηριστικό και ιδιαίτερο κινηματογράφο του στον κόσμο του σινεμά
Του Νίκου Γραμματικόπουλου
Το Badlands (1973) είναι η ταινία με την οποία ο ιδιόμορφος σκηνοθέτης Terrence Malick παρουσίασε τον χαρακτηριστικό και ιδιαίτερο κινηματογράφο του στον κόσμο του σινεμά. Πρωταγωνιστές είναι ο Martin Sheen και η Sissy Spacek ως ο Κιτ και η Χόλι ενώ ο Warren Oates κρατάει τον δευτερεύον ρόλο του πατέρα της Χόλι.Η πλοκή είναι βασισμένη σε δύο πραγματικούς κατά συρροή δολοφόνους, τους Charles Starkweather και Caril Ann Fugate, ένα νεαρό ζευγάρι,οι οποίοι το 1958 ξεκίνησαν ένα δολοφονικό ταξίδι στην κεντρική Αμερική,διασχίζοντας πεδιάδες και αφήνοντας ένα σωρό πτώματα πίσω τους.
Η δολοφονική αυτή μανία του Starkweather συνέβη σε μια εποχή πανικού για τη λεγόμενη «νεανική παραβατικότητα», μια εποχή που επαναστατικές φιγούρες όπως ο James Dean, ο Marlon Brando και ο Elvis Presley ήταν εφηβικά είδωλα, υποδηλώνοντας ότι οι άνθρωποι της εξουσίας είχαν αρχίσει να χάνουν τον έλεγχό τους. Οι δολοφονίες του Starkweather συνέβησαν μόλις ένα χρόνο πριν δολοφονηθεί η οικογένεια Clutter στο σπίτι τους στο Κάνσας, μια άλλη υπόθεση που συγκλόνισε το αμερικάνικο έθνος και αποθανατίστηκε από τον Truman Capote στο βιβλίο του In Cold Blood που έγινε ταινία από τον Richard Brooks.
Ο Starkweather και η Fugate δημιούργησαν στην αμερικάνικη κοινωνία ένα νευρικό συναίσθημα ότι κάτι είχε πάει πολύ στραβά εκεί έξω. Αυτά τα δύο δολοφονικά παιδιά με τα ανέκφραστα πρόσωπα, που μασούσαν τσίχλες και κάπνιζαν τσιγάρα καθώς μεταφέρθηκαν στο δικαστήριο, δεν έδειξαν καμία μεταμέλεια. Ποιο κενό στην αμερικανική κουλτούρα τους είχε δημιουργήσει;Ο Τζέιμς Ντιν, με το κόκκινο δερμάτινο μπουφάν του, ενσάρκωνε την αγωνία και την απομόνωση της πρώτης γενιάς που ενηλικιώθηκε μετά την ατομική βόμβα.
Η επανάσταση του Ντιν μπορεί να μην είχε αιτία, αλλά είχε πηγή, και οι έφηβοι την αναγνώριζαν. Ο Κιτ και η Χόλυ, από την άλλη, κάνουν την επανάσταση των εφήβων της δεκαετίας του 1950 —τους αγώνες ταχύτητας και τις συμπλοκές, τις εγκυμοσύνες στα drive-in— να φαίνονται πεζές. Εκείνα τα παιδιά, είχαν γονείς και σπίτι για να γυρίσουν το βράδυ.Ήταν ήρεμα και καλοθρεμμένα σε σύγκριση με τους δύο πρωταγωνιστές μας. Κι στο τέλος θα έβρισκαν τον δρόμο της επιστροφής στο αμερικανικό κατεστημένο. Ο Κιτ και η Χόλι δεν θα το κάνουν γιατί απλά, δεν υπήρξαν ποτέ μέρος του.Οι δυο τους είναι τόσο ξεκάθαρα αποκομμένοι από κάθε πολιτισμική τάση, από τη γενιά τους, από την κοινωνία και από οτιδήποτε τους συνδέει με τη στιγμή τους στο χρόνο.
Ακριβώς αυτή η αποσύνδεση από τον κόσμο γύρω τους επιτρέπει στο ζευγάρι να σχηματίσει τον δικό του μοναδικό δεσμό, μια σχέση που αναδεικνύεται μέσα από έναν απλό και φυσικό διάλογο.Ο Μάλικ,που έγραψε και το σενάριο,αποφεύγει να δείξει τον Κιτ ως έναν άψυχο δολοφόνο που χειραγωγεί την αθώα Χόλι, αν και αφήνει διακριτικά στοιχεία σε όλη την ταινία, όπως η επίδραση του Κιτ στη νέα συνήθεια της Χόλι να καπνίζει.Ενώ από την άλλη τονίζει συχνά τις διαφορές τους.Σε μια σκηνή, όπου το ζευγάρι γευματίζει σε ένα προσωρινό καταφύγιο κάπου στις ερημιές της Μοντάνα, ο Κιτ πίνει μεγάλες γουλιές μπύρας, ενώ η Χόλι πίνει αργά το γάλα της.
Η διαφορά ηλικίας τους και, πιο σημαντικά, οι διαφορές στις επιθυμίες και τους στόχους τους θίγονται καθ' όλη τη διάρκεια της ταινίας. Η Χόλι, που έχει παιδική εμφάνιση και συμπεριφορά, κάθεται στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου καθώς ο Κιτ οδηγεί, έχοντας τον έλεγχο. Ωστόσο, όσο πλησιάζει το τέλος της κοινής τους πορείας, η δυναμική αλλάζει με εκπληκτικούς και ικανοποιητικούς τρόπους. Ο Μάλικ, στις περισσότερες περιπτώσεις, καταφέρνει να μην εξιδανικεύει τις αλληλεπιδράσεις του ζευγαριού, σε αντίθεση με το στυλ που έχει χαρακτηρίσει πολλές ταινίες για εγκληματικά ζευγάρια, όπως το Bonnie and Clyde του 1967. Στο τέλος, οι δύο τους φαίνονται περισσότερο βαριεστημένοι παρά παθιασμένοι.
Η ταινία είναι πολύ συγκρατημένη στη στάση της απέναντι στους χαρακτήρες. Τους παρατηρεί, τις περισσότερες φορές, ψύχραιμα. Είναι παράξενοι άνθρωποι, χωρίς εκλογικεύσεις όπως για παράδειγμα η εκτίμηση που είχε ο Dillinger για τους φτωχούς ή η ικανότητα της Bonnie και του Clyde να εξιδανικεύουν τον εαυτό τους ρομαντικά. Ήταν απλά δύο χαζά παιδιά που μπήκαν σε κάτι που ούτε γνώριζαν ούτε και μπορούσαν να σταματήσουν. Είναι κάτι σαν τα παιδιά στο "Thieves Like Us" του Robert Altman και το παντρεμένο ζευγάρι στο "The Sugarland Express". Είναι ανίκανοι να κατανοήσουν τον φόνο ως έγκλημα και όχι ως ευκολία, ενώ η κατάσταση που οι ίδιοι δημιούργησαν είναι πλέον πάνω από τους εαυτούς τους.
Από την αρχή των γυρισμάτων ως την ολοκλήρωση της,η ταινία ήταν γεμάτη προβλήματα. Καταρχήν δεν υπήρξε η χρηματοδότηση που ήλπιζε ο Μάλικ με αποτέλεσμα να γίνει με πολύ λιγότερα χρήματα και πολύ αργότερα από το αναμενόμενο.Οι διευθυντές φωτογραφίας ήταν τρεις γιατί φεύγαν ο ένας μετά τον άλλον. Μία πυρκαγιά κατά την διάρκεια των γυρισμάτων έστειλε έναν τεχνικό των ειδικών εφέ στο νοσοκομείο ενώ μέρος του εξοπλισμού υπέστη σοβαρή ζημιά.Πολλά μέλη του συνεργείου παραιτήθηκαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας και τις τελευταίες δύο εβδομάδες των γυρισμάτων, όλο και όλο το συνεργείο ήταν ο Μάλικ,η γυναίκα του και ένας μαθητής του γυμνασίου της περιοχής.
Στη συνέχεια, ο Malick ξέμεινε από χρήματα κατά τη διάρκεια του μοντάζ και έπρεπε να γράψει άλλα σενάρια για να τελειώσει την ταινία του. Ακόμα και στην παρουσίαση της στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης μήνες αργότερα, η προβολή του ήταν προβληματική. Ωστόσο, το Badlands άρεσε και άνοιξε τις πόρτες στον Μάλικ για την επόμενη του ταινία το Days of Heanen το 1978 με τον Richard Gere και την Brooke Adams,αν και μετά από αυτήν έκανε 20 χρόνια να ξανακάνει ταινία προκειμένου να τελειώσει το πανεπιστήμιο στον κλάδο της φιλοσοφίας αλλά και να ασχοληθεί με το ιδιαίτερο του χόμπυ που είναι να παρακολουθεί πουλιά (birdwatching).
Το Βέλγικο συγκρότημα dEUS στο τραγούδι τους 'Nothing really ends.' έχουν τον εξής στίχο εμπνευσμένο από την ταινία : "Don't say goodbye, Let accusations fly Like in that movie, You know the one where Martin Sheen waves his arm to the girl on the street". O Bruce Springsteen στο τραγούδι του 'Nebraska' παραφράζει αυτό που πραγματικά είπε ο δολοφόνος μετά τη σύλληψή του: «Δεν μπορώ να πω ότι λυπάμαι για τα πράγματα που κάναμε / Τουλάχιστον για λίγο, κύριε, εγώ και εκείνη, διασκεδάσαμε».
I can't say that i'm sorry for the things that we done
At least for a little while sir me and her we had us some fun
Το τραγούδι που χορεύουν η ξυπόλητη Χόλι και ο Κιτ με τις καουμπόικες μπότες του μέσα στο δάσος είναι το "Love Is Strange" από τους Michey & Sylvia,ένα τραγούδι που το τραγούδησαν κατά καιρούς οι Bo Diddley, Sonny and Cher, Peaches & Herb και ο Buddy Holly ως "Words of Love".Αλλά η εκδοχή των Mickey & Sylvia είναι αυτή που όλοι γνωρίζουν. Το είδαμε και στο Dirty Dancing, όπου η Jennifer Grey και ο Patrick Swayze συγχρονίζουν τα χείλη τους με το τραγούδι, σέρνοντας ο ένας τον άλλον σε έναν παιχνιδιάρικο και σέξυ χορό. Εμφανίζεται επίσης στο Casino, όταν ο Robert De Niro βλέπει για πρώτη φορά τη Sharon Stone να ξεφαντώνει στο τραπέζι των ζαριών. Ολόκληρος ο κόσμος σταματά όταν την βλέπει, και το τραγούδι μάς αποκαλύπτει την ξαφνική και έντονη επιθυμία του γι' αυτήν.
Η ταινία γυρίστηκε και κυκλοφόρησε περίπου 10 χρόνια μετά το The Sadist (1963) του James Landis, το οποίο πιστεύεται ότι είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία βασισμένη στους δύο πραγματικούς κατά συρροή δολοφόνους Charles Starkweather και Caril Fugate. Εκτός από την ταινία του Μάλικ,άλλες ταινίες που εμπνεύστηκαν απο το τρομερό ζευγάρι είναι το Guncrazy (1992) με τους Drew Barrymore και James LeGros, το True Romance του Tony Scott και το Natural Born Killers του Oliver Stone.
Παρά τη σχετικά απλή αφήγησή του, το Badlands είναι μια πυκνή, ατμοσφαιρική και πολυεπίπεδη ταινία. Η κινηματογράφηση είναι πλούσια και λυρική, και συχνά αρκετά σουρεαλιστική, ενώ η χρήση της μουσικής (μεγάλο μέρος της από τον Carl Orff) είναι ανησυχητική και σχεδόν υπερβατική κατά καιρούς. Η ταινία έχει προσελκύσει τεράστια κριτική αναγνώριση και ο Μάλικ θεωρείται γενικά ως ένας από τους ξεχωριστούς «οραματιστές» του αμερικανικού κινηματογράφου. Ένας ιδιαίτερος άνθρωπος που δεν αντέχει να τον φωτογραφίζουν στα γυρίσματα, μπορεί να κάνει και έναν χρόνο να μοντάρει την ταινία του,ένας σεμνός άνθρωπος που έδωσε την τελευταία του συνέντευξη το 1979 και ένας ευαίσθητος δημιουργός με δικούς του ρυθμούς ακόμα και στην συχνότητα των ταινιών του. Έκανε δύο ταινίες την δεκαετία του 70 και την τρίτη του ταινία το 1998 (The Thin Red Line). Μετά έκανε το The New World το 2005 και από το 2011 μέχρι το 2019 ήταν η παραγωγική του περίοδος με 5 ταινίες και όλες με ένα εντυπωσιακότατο καστ.
