Του Νίκου Γραμματικόπουλου.
Η ταινία The Boys from Brazil είναι ένα πολιτικό θρίλερ με έντονες επιστημονικές προεκτάσεις, βασισμένο στο μυθιστόρημα του Ira Levin που κυκλοφόρησε το 1976,ενός συγγραφέα που μας έδωσε μυθιστορήματα όπως Rosemary's Baby, The Stepford Wives, A Kiss Before Dying. Η ταινία κυκλοφόρησε το 1978 και σκηνοθετήθηκε από τον Franklin J.Schaffner, έναν βραβευμένο σκηνοθέτη που έχει σκηνοθετήσει ταινίες όπως το Planet of the Apes, Patton, Nicholas And Alexandra και το εξαιρετικό Papillon.
Πρόκειται για ένα φιλμ που συνδυάζει τη φαντασία με ιστορικά γεγονότα και προσφέρει στον θεατή μια έντονη αίσθηση αγωνίας, με θεματολογία που αντλείτε από τους εφιάλτες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.Η ιστορία ξεκινάει στη δεκαετία του 1970, όταν ο νεαρός κυνηγός Ναζί Μπάρι Κόλερ (που υποδύεται ο Στιβ Γκούτενμπεργκ) εντοπίζει τυχαία έναν ισχυρό δίκτυο Ναζί εγκληματιών στη Νότια Αμερική. Ανακαλύπτει ότι ο Γιόζεφ Μένγκελε (Γκρέγκορι Πεκ), ο διαβόητος "Άγγελος του Θανάτου" από το Άουσβιτς, ηγείται της ομάδας αυτής και οργανώνει ένα εξαιρετικά ανησυχητικό σχέδιο. Ο Μένγκελε και οι συνεργάτες του προχωρούν σε ένα επικίνδυνο πείραμα: την κλωνοποίηση του Αδόλφου Χίτλερ, με σκοπό να αναβιώσουν το καθεστώς του Τρίτου Ράιχ.
Το σχέδιο είναι εξαιρετικά περίπλοκο. Οι κλώνοι του Χίτλερ, νεαρά αγόρια (όλα τα υποδύεται ο Jeremy Black στην μοναδική του εμφάνιση στο σινεμά) που μοιάζουν εξωτερικά και γενετικά με τον δικτάτορα, τοποθετούνται σε οικογένειες σε όλο τον κόσμο. Αυτές οι οικογένειες έχουν επιλεχθεί προσεκτικά για να αναδημιουργηθεί το ίδιο περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε ο Χίτλερ: οικογένειες όπου ο πατέρας είναι αυταρχικός και η μητέρα υπερπροστατευτική. Ο στόχος είναι να προκληθεί η ίδια αλληλουχία γεγονότων που διαμόρφωσαν την ψυχολογία του Χίτλερ, με την ελπίδα ότι ένας από αυτούς τους κλώνους θα εξελιχθεί σε έναν νέο δικτάτορα.Ο Εζρά Λίμπερμαν (Λόρενς Ολίβιε), ένας διάσημος κυνηγός Ναζί, μαθαίνει για το σχέδιο από τον Κόλερ και, παρά την αρχική του δυσπιστία, ξεκινά να ερευνά το μυστήριο. Καθώς αποκαλύπτει την τρομερή αλήθεια, έρχεται αντιμέτωπος με τον ίδιο τον Μένγκελε και προσπαθεί να τον σταματήσει πριν είναι πολύ αργά.
Η ταινία διαθέτει δύο υπέροχες και αξέχαστες ερμηνείες.Ο Γκρεγκορυ Πεκ,σε προχωρημένη ηλικία και σε έναν ρόλο έξω από τα συνηθισμένα,δίνει μια ανατριχιαστικά εξαιρετική ερμηνεία ως ο Αγγελος Του Θανατου,Τζοζεφ Μενκελε.Απρόβλεπτος,απειλητικός,αδίστακτος και κακός μέχρι το κόκκαλο, ο γιατρός του Άουσβιτς,ήταν ένας ρόλος με τον George C. Scott αρχικά να τον υποδύεται αλλά λίγο πριν τα γυρίσματα ο Gregory Peck τον αντικατέστησε.Ο Πεκ, γνωστός για τους ηρωικούς ρόλους του, προκάλεσε μεγάλη εντύπωση με την στροφή του σε έναν αδίστακτο και ψυχρό χαρακτήρα. Ο Μένγκελε παρουσιάζεται ως ένας επιστήμονας χωρίς ηθικούς φραγμούς, που θεωρεί πως η επιστήμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επαναφέρει τον φασισμό στον κόσμο.Στον αντίποδα, ο αξεπέραστος Λορενς Ολιβιε και αυτός μεγάλος και άρρωστος,είναι όπως πάντα υπέροχος ως ο αποφασιστικός και γλυκός κυνηγός Ναζι, Εζρα Λιμπερμαν,με την απίθανη προφορά ενός Αυστιακού που μιλάει αγγλικά.Ο Λίμπερμαν είναι ένας άνθρωπος κουρασμένος από τις δεκαετίες που έχει περάσει κυνηγώντας Ναζί, αλλά παραμένει ένας ηθικός και δυνατός χαρακτήρας.Όταν γυρίστηκε η ταινία, ο πραγματικός Μένγκελε ήταν ακόμα ζωντανός στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας. Η ταινία προέβλεψε κατά κάποιον τρόπο τον θάνατό του.
Ο Μένγκελε πνίγηκε μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο ενώ κολυμπούσε σε ένα παραθαλάσσιο θέρετρο στην Μπερτιόγκα της Βραζιλίας στις 7 Φεβρουαρίου 1979 σε ηλικία 67 ετών, μόλις τέσσερις μήνες μετά την κυκλοφορία της ταινίας. Στην ταινία σκοτώνεται από επίθεση σκυλιών. Ο κυνηγός των Ναζί Simon Wiesenthal, η πραγματική έμπνευση για τον Ezra Lieberman (Laurence Olivier),που ήταν κρατούμενος στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, συνέχισε να κυνηγά τον Mengele για αρκετά χρόνια αργότερα, χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν νεκρός. Το 1985, οι γερμανικές αρχές εντόπισαν αρκετούς φίλους του Μένγκελε στη Βραζιλία, οι οποίοι τους οδήγησαν στον τάφο του Μένγκελε, όπου είχε ταφεί με το όνομα «Βόλφγκανγκ Γκέρχαρντ». Το πτώμα εκτάφη και αναγνωρίστηκε θετικά ως του Μένγκελε από ιατροδικαστές. Αυτή η ταυτοποίηση επιβεβαιώθηκε αργότερα με εξέταση DNA το 1992.
Ένα από τα βασικά θέματα της ταινίας είναι η κλωνοποίηση και η γενετική μηχανική. Σε μια εποχή που η επιστήμη κάνει τεράστια άλματα, η ταινία εξετάζει τα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν από την ιδέα της αναπαραγωγής ανθρώπων με σκοπό την αναβίωση ιστορικών προσωπικοτήτων. Το φιλμ δεν περιορίζεται μόνο στη φανταστική διάσταση, αλλά θέτει ερωτήματα για τη δύναμη της επιστήμης και τη σχέση της με την ηθική.Επιπλέον, η ταινία αγγίζει το ζήτημα της αναβίωσης του φασισμού και πώς οι ιδεολογίες που πιστεύουμε ότι έχουν εξαφανιστεί μπορούν να επιστρέψουν, αν παραμεληθούν. Ο Μένγκελε και η ομάδα του αντιπροσωπεύουν μια απειλή που δεν έχει χαθεί μετά τον πόλεμο, αλλά έχει βρει νέα μέσα για να επιβιώσει και να αναπτυχθεί. Η ταινία αναδεικνύει την επιμονή του κακού και την ανάγκη για συνεχή επαγρύπνηση.
Ο Schaffner ξεδιπλώνει την ιστορία του αργα,με ανατροπές και δράση και με αγωνία που κρατά τον θεατή σε εγρήγορση ενώ τα θέματα του,κλωνοποίηση, η ηθική της επιστήμης, ο ρατσισμός και η άνοδος του φασισμού,είναι παντού στην ταινία η οποία κάνει μία έντονη κοινωνικοπολιτική κριτική. Είναι μία από τις πρώτες ταινίες που απεικονίζουν και συζητούν τις ηθικές επιπτώσεις της γενετικής μηχανικής, της κλωνοποίησης και της ευγονικής. Είναι επίσης μία από τις πρώτες ταινίες επιστημονικής φαντασίας που συμβουλεύτηκε επιστήμονες για τις επιστημονικές πτυχές του σεναρίου της.46 χρόνια μετά, η ταινία παραμένει μια κλασική εξερεύνηση της ανθρώπινης φύσης και της επίδρασης του κακού, με έναν ισχυρό συνδυασμό θρίλερ και επιστημονικής φαντασίας. Εκτός από τους δύο βασικούς πρωταγωνιστές διαθέτει ένα εντυπωσιακό καστ από δεύτερους ρόλους,οι περισσότεροι από τους οποίους εμφανίζονται σε μία,το πολύ δύο, σκηνές. Ο James Mason παίζει τον υπόλογο του Μενκελε,η Lilli Palmer την αδελφή του Ολιβιε,η Γερμανίδα θεατρική ηθοποιός Uta Hagen έχει μία σκηνή με τον Ολιβιέ που την επισκέπτεται στη φυλακή,οι Denholm Elliott, Rosemary Harris και Michael Gough έχουν μικρούς ρόλους,ο καταξιωμένος Ελβετός ηθοποιός Bruno Ganz,στην αρχή της λαμπρής καριέρας του, υποδύεται τον γιατρό που εξηγεί στον Ολιβιέ την διαδικασία της κλωνοποίησης ενώ ο Steve Guttenberg, εμφανίζεται στην αρχή της ταινίας,μερικά χρόνια πριν την επιτυχία των ταινιών Police Academy.
Η ταινία "The Boys from Brazil" είχε ανάμικτες κριτικές κατά την κυκλοφορία της στις 4 Οκτωβρίου το 1978,πριν 46 χρόνια ακριβώς. Οι περισσότεροι κριτικοί επαίνεσαν την ισχυρή θεματική της και την εντυπωσιακή ερμηνεία των πρωταγωνιστών, ειδικά του Πεκ και του Ολίβιε. Παράλληλα, άλλοι θεώρησαν ότι η ιδέα της κλωνοποίησης του Χίτλερ ήταν υπερβολικά φανταστική για να θεωρηθεί ρεαλιστική. Ωστόσο, το φιλμ παραμένει μια σημαντική προσθήκη στον κινηματογράφο της εποχής, καθώς καταφέρνει να συνδυάσει αγωνία, επιστημονική φαντασία και κοινωνική κριτική με έναν ιδιαίτερο τρόπο.Σήμερα, η ταινία θεωρείται ένα κλασικό θρίλερ με κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα, ειδικά εν μέσω του αυξημένου ενδιαφέροντος για τη βιοηθική και την επιστήμη. Επιπλέον, εξακολουθεί να αποτελεί μια σημαντική εξερεύνηση της σκοτεινής πλευράς της ανθρώπινης φύσης και των κινδύνων της ιδεολογικής αναβίωσης.
