Ο υπουργός Πολιτισμού της Ουκρανίας καλεί τους δυτικούς συμμάχους της χώρας να μποϊκοτάρουν προσωρινά Ρώσους καλλιτέχνες και συνθέτες.
Σύμφωνα με ένα άρθρο του υπουργού Πολιτισμού, Oleksandr Tkachenko στην εφημερίδα The Guardian, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν βλέπει τη ρωσική κουλτούρα ως «εργαλείο, ακόμη και όπλο» για να επιτεθεί στις φιλελεύθερες αξίες και να προωθήσει τη δική του ατζέντα.
«Οι σύμμαχοι της Ουκρανίας μπορούν να αντεπιτεθούν απορρίπτοντας Ρώσους καλλιτέχνες και όχι μόνο εκείνους που επιβεβαιώνουν ότι υποστηρίζουν το ολοκληρωτικό καθεστώς που ασκεί σχεδόν 10 μήνες βίας εναντίον του γειτονικού της κράτους», συνεχίζει το άρθρο του υπουργού. «Δεν μιλάμε για ακύρωση του Τσαϊκόφσκι, αλλά για παύση των έργων του έως ότου η Ρωσία σταματήσει την εισβολή της. Οι Ουκρανοί πολιτιστικοί φορείς το έχουν ήδη κάνει και με άλλους Ρώσους συνθέτες. Καλούμε τους συμμάχους μας να κάνουν το ίδιο».
Το άρθρο του υπουργού αντιπροσωπεύει την πρώτη φορά που ένας Ουκρανός αξιωματούχος καλεί σε πολιτιστικό μποϊκοτάζ, αν και πολλά ιδρύματα έχουν κάνει τέτοιου είδους κινήσεις από την έναρξη του πολέμου.
Αλλά, το να ακυρώσεις τις παραστάσεις του Tchaikovsky, συνθέτη του Καρυοθραύστη, ενός από τα πιο διαδομένα χριστουγεννιάτικα κομμάτια, δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα. Ειδικά, για μια χώρα όπως οι ΗΠΑ, όπου η περίοδος των Χριστουγέννων (ή τουλάχιστον η περίοδος των χριστουγεννιάτικων αγορών) ξεκινά από τον Νοέμβριο.
Ο Καρυοθραύστης τις τελευταίες δεκαετίες έχει καθιερωθεί ως ένα κλασσικό κομμάτι και απαραίτητο στο ρεπερτόριο κάθε θιάσου που σέβεται τον εαυτό του — καθώς και τον κύριο παράγοντα εσόδων για τις εταιρείες παραγωγής. Περίπου το 45% των ετήσιων πωλήσεων εισιτηρίων για το περίφημο Μπαλέτο της Νέας Υόρκης προέρχεται από την παράσταση διάρκειας πέντε εβδομάδων του Καρυοθραύστη, ανέφερε το Reuters πέρυσι.
Σε διεθνές επίπεδο, οι θίασοι μπαλέτου πήραν την απόφαση ότι δεν θα προσλάβουν άτομα που σχετίζονται με το Κρεμλίνο, αλλά δεν θα το τραβήξουν τόσο, ώστε να λογοκρίνουν τους κλασσικούς συνθέτες.
«Η παρουσίαση μεγάλων ιστορικών έργων όπως ο Καρυοθραύστης, που ερμηνεύεται από μια διεθνή λίστα χορευτών, θα πρέπει να στείλει μια ισχυρή δήλωση ότι ο Τσαϊκόφσκι - ο ίδιος ουκρανικής καταγωγής - και τα έργα του μιλούν σε όλη την ανθρωπότητα, σε άμεση και ισχυρή αντίθεση με τη στενά εθνικιστική άποψη του πολιτισμού που διακινείται από το Κρεμλίνο», δήλωσε εκπρόσωπος του Βασιλικού Μπαλέτου του Λονδίνου.
Το Αγγλικό Εθνικό Μπαλέτο είπε στην εφημερίδα Guardian ότι «είναι αλληλέγγυο με όλους όσους επλήγησαν από τη ρωσική εισβολή», αλλά δεν θα αλλάξει το πρόγραμμά του.
Ο Τσαϊκόφσκι δεν είναι ο μόνος Ρώσος καλλιτέχνης του οποίου η κληρονομιά φαίνεται ότι αντέχει τον πόλεμο.
Ο Igor Stravinsky, ο Dmitri Shostakovich και ο Sergei Rachmaninoff συμπεριλαμβάνονται στο ημερολόγιο χειμερινών εκδηλώσεων κορυφαίων ιδρυμάτων όπως η Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης, η Συμφωνική Ορχήστρα του Σικάγου και η Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστώνης.
Η Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστώνης συγκεκριμένα, ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι θα συνεχίσει να φιλοξενεί Ρώσους συνθέτες, καθώς «είναι ο σκοπός μας να τιμήσουμε σπουδαία μουσικά έργα».
Τα έργα εικαστικών καλλιτεχνών όπως ο Wassily Kandinsky και ο Marc Chagall εξακολουθούν να κρέμονται σε γκαλερί στο Guggenheim και στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Και η ρωσική λογοτεχνία εξακολουθεί να βρίσκεται στα ράφια των μεγάλων βιβλιοθηκών.
Μετά την αρχική εισβολή στην Ουκρανία, δεκάδες πολιτιστικά ιδρύματα εξαπέλυσαν τις δικές τους επιθέσεις μποϊκοτάζ, χωρίς να τους ξεφύγουν ακόμη και Ρώσοι καλλιτέχνες που μίλησαν εναντίον του Πούτιν και κατά του πολέμου του.
Η Metropolitan Opera συγκεκριμένα, ακύρωσε συμβόλαια με καλλιτέχνες που υποστηρίζουν τον Πούτιν. Η Eurovision απαγόρευσε τη συμμετοχή καλλιτεχνών που υποστηρίζονται από το Κρεμλίνο. Το φεστιβάλ των Καννών ανακάλεσε ρωσικές αντιπροσωπείες.
Η αντίδραση σε τέτοιου είδους κινήσεις ήταν ανάμεικτη, με ακαδημαϊκούς και συγγραφείς να συγκρίνουν αυτήν την περίοδο με την εποχή του μακαρθισμού και το κυνήγι κομουνιστών στις ΗΠΑ την δεκαετία του 1950 και να προβλέπουν αυξημένη αντιδυτική ρητορική από τη Μόσχα ως απάντηση.
«Είναι βαθιά ειρωνικό ότι όσοι αντιδρούν στον πόλεμο στην Ουκρανία ακυρώνοντας ή περιορίζοντας επιθετικά ή αδιάκριτα καλλιτέχνες και καλλιτεχνικά έργα απλώς και μόνο επειδή είναι Ρώσοι, αντανακλούν το ίδιο είδος εθνικιστικής σκέψης που οδηγεί τη ρωσική εισβολή εξαρχής», δήλωσε ο Kevin Platt, καθηγητής Ρωσικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.
Υπάρχουν λίγα στοιχεία που να δικαιολογούν ότι τα μποϊκοτάζ προκάλεσαν κάποιου είδους οικονομική ζημιά στη Ρωσία ή άλλαξαν τη συμπεριφορά του Πούτιν.
Αλλά, ο υπουργός πολιτισμού της Ουκρανίας, Tkachenko λέει ότι ο συμβολισμός δεν θα μπορούσε να έρθει σε μια πιο κρίσιμη στιγμή. «Η καλλιτεχνική κληρονομιά της Ουκρανίας είναι ετοιμόρροπη».
«Το υπουργείο Πολιτισμού της χώρας μας έχει καταγράψει περισσότερες από 800 περιπτώσεις καταστροφής. Μνημεία και έργα τέχνης, μουσεία και πολύτιμα ιστορικά κτίρια», αναφέρει ο Tkachenko. «Αυτός ο πόλεμος είναι μια μάχη για τον πολιτισμό και την ιστορία».
Εκτός από τα κατεστραμμένα κτίρια, η πολιτιστική κληρονομιά της Ουκρανίας δεν ήταν εύκολο να αποδεσμευτεί από τη ρωσική επιρροή. Περίπου το ένα τρίτο των Ουκρανών ονομάζουν την ρωσική ως μητρική τους γλώσσα και διάφορα ορόσημα από τη σοβιετική εποχή εξακολουθούν να είναι διάσπαρτα στους δρόμους του Κιέβ
