Με αφορμή το σάλο που έχει ξεσπάσει στην Ιταλία από τον θάνατο ανθρώπων που κατανάλωσαν σαντουϊτς από υπαίθρια καντίνα, περιγράφεται η σοβαρή τροφική δηλητηρίαση της αλλαντίασης από την νευροτοξίνη του μικροβίου Clostridium botulinum. Η τοξίνη δεν είναι άλλη από το σκεύασμα γνωστό ως BOTOX.
Η αλλαντίαση (botulismo) είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή μορφή τροφικής δηλητηρίασης που προκαλείται από την τοξίνη του βακτηρίου Clostridium botulinum. Η τοξίνη αυτή θεωρείται από τις πιο ισχυρές στη φύση και μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά συμπτώματα ακόμη και σε πολύ μικρές ποσότητες.
Πώς αναπτύσσεται στα τρόφιμα
Το Clostridium botulinum βρίσκεται στο έδαφος και στο περιβάλλον. Όταν βρεθεί σε τρόφιμα που φυλάσσονται χωρίς οξυγόνο (π.χ. κονσέρβες, σπιτικά τουρσιά, αλλαντικά, σάλτσες, ακόμη και σάντουιτς με υλικά που έχουν μείνει εκτός ψυγείου), μπορεί να πολλαπλασιαστεί και να παράγει την τοξίνη. Χαρακτηριστικά το καπάκι φουσκώνει.
Συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξή του:
- έλλειψη οξυγόνου (κλειστά δοχεία ή συσκευασίες)
- θερμοκρασία δωματίου ή χλιαρή
- υψηλή υγρασία και χαμηλή οξύτητα του τροφίμου
Συμπτώματα
Τα πρώτα σημάδια εμφανίζονται συνήθως μέσα σε 12–36 ώρες από την κατανάλωση μολυσμένου τροφίμου:
- θολή ή διπλή όραση
- δυσκολία στην κατάποση και την ομιλία
- αδυναμία στους μύες
- σε σοβαρές περιπτώσεις, παράλυση των αναπνευστικών μυών
Η άμεση ιατρική αντιμετώπιση είναι απαραίτητη, καθώς η έγκαιρη χορήγηση αντιτοξίνης μπορεί να σώσει τη ζωή.
Προφύλαξη και πρακτικές συμβουλές
- Αποθήκευση: τα ευπαθή τρόφιμα πρέπει να διατηρούνται σε ψυγείο, ειδικά αν περιέχουν αυγά, κρέας ή ψάρι.
- Σπιτικές κονσέρβες: να ακολουθούνται αυστηρά οι οδηγίες θερμικής επεξεργασίας· η βράση δεν καταστρέφει πάντα τα σπόρια του βακτηρίου.
- Οξύτητα: η προσθήκη ξυδιού ή λεμονιού αυξάνει την ασφάλεια σε τρόφιμα όπως τα τουρσιά.
- Έλεγχος συσκευασίας: μην καταναλώνετε κονσέρβες που είναι φουσκωμένες, διαρρέουν ή έχουν περίεργη οσμή.
- Έτοιμο φαγητό εκτός ψυγείου: σάντουιτς, σάλτσες ή τρόφιμα που μένουν πολλές ώρες σε θερμοκρασία περιβάλλοντος αυξάνουν τον κίνδυνο.
Χρήσιμη υπενθύμιση
Η αλλαντίαση είναι σπάνια, αλλά τα μέτρα πρόληψης είναι απλά και καθημερινά: σωστή υγιεινή, ψύξη των τροφών και προσοχή στις σπιτικές παρασκευές.
Επιμέλεια, Δημήτριος Φυλακτόπουλος MD-PhD χρήση εργαλείων ΑΙ 30/8/2025
