Διαφορές στους μυες ανδρών και γυναικών μπορεί να εξηγούν τις διαφορές στον διαβήτη

Οι σκελετικοί μύες των ανδρών και των γυναικών επεξεργάζονται τη γλυκόζη και τα λίπη με διαφορετικούς τρόπους. Σε μια μελέτη που διεξήχθη για τον Διαβήτη και τις Μεταβολικές Νόσους παρέχεται η πρώτη ολοκληρωμένη μοριακή ανάλυση αυτών των διαφορών. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Molecular Metabolism, ενδέχεται να εξηγούν γιατί οι μεταβολικές ασθένειες, όπως ο διαβήτης, εκδηλώνονται διαφορετικά σε γυναίκες και άνδρες—και γιατί αντιδρούν διαφορετικά στη σωματική άσκηση.

Οι σκελετικοί μύες είναι κάτι πολύ περισσότερο από απλοί «κινητήρες κίνησης». Παίζουν κεντρικό ρόλο στον μεταβολισμό της γλυκόζης και, επομένως, και στην ανάπτυξη του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι περίπου το 85% της πρόσληψης γλυκόζης εξαρτώμενης από ινσουλίνη λαμβάνει χώρα στους μυς.

Αυτό σημαίνει ότι αν τα μυϊκά κύτταρα είναι λιγότερο ευαίσθητα στην ινσουλίνη—όπως συμβαίνει στην ινσουλινοαντίσταση—η γλυκόζη αποσύρεται -δηλαδή αυτό που πρέπει να γίνει- δυσκολότερα από το αίμα. Η διαδικασία αυτή μπορεί να αντιστραφεί με τη σωματική άσκηση. Όπως έχουμε μιλήσει και παλαιότερα, η θέση της γλυκόζης είναι μέσα στα κύτταρα και όχι έξω από αυτά γιατί τότε μιλάμε για σακχαρώδη διαβήτη.

Οι μύες των γυναικών και των ανδρών λειτουργούν διαφορετικά

Ο βαθμός στον οποίο οι μύες λειτουργούν διαφορετικά μεταξύ γυναικών και ανδρών έχει υποτιμηθεί εδώ και καιρό. Αυτό ακριβώς το ζήτημα μελέτησαν οι ερευνητές. Εξέτασαν βιοψίες μυών από 25 υγιείς αλλά υπέρβαρους ενήλικες (16 γυναίκες, 9 άνδρες) ηλικίας περίπου 30 ετών.

Οι συμμετέχοντες δεν είχαν προηγούμενα λάβει μέρος σε τακτική άσκηση. Σε διάστημα οκτώ εβδομάδων, πραγματοποίησαν ένα πρόγραμμα αντοχής διάρκειας μίας ώρας, τρεις φορές την εβδομάδα, αποτελούμενο από 30 λεπτά ποδηλασίας και 30 λεπτά περπάτημα σε διάδρομο.

Ελήφθησαν δείγματα μυών πριν την έναρξη, μετά την πρώτη προπόνηση και στο τέλος του προγράμματος. Με τη χρήση σύγχρονων μοριακών βιολογικών μεθόδων (ανάλυση επιγονιδιώματος, μεταγραφώματος και πρωτεώματος), η ομάδα διερεύνησε τις διαφορές μεταξύ των φύλων σε διάφορα επίπεδα.

Οι άνδρες αντιδρούν με περισσότερο στρες στην άσκηση

Το αποτέλεσμα: Η πρώτη προπόνηση προκάλεσε ισχυρότερη μοριακή απόκριση στο στρες στους άνδρες, που εκδηλώθηκε με αυξημένη ενεργοποίηση γονιδίων του στρες και αύξηση της συγκέντρωσης του μυϊκού πρωτεϊνικού μορίου μυοσφαιρίνη στο αίμα. Επιπλέον, οι άνδρες παρουσίασαν χαρακτηριστικό πρότυπο μυϊκών ινών τύπου fast-twitch (ταχείας συστολής), που είναι σχεδιασμένες για βραχυχρόνια, έντονη άσκηση και χρησιμοποιούν κατά προτίμηση γλυκόζη ως πηγή ενέργειας.

Αντίθετα, οι γυναίκες είχαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα πρωτεϊνών υπεύθυνων για την απορρόφηση και αποθήκευση λιπαρών οξέων: ένδειξη πιο αποτελεσματικής χρησιμοποίησης του λίπους.

Μετά από οκτώ εβδομάδες τακτικής άσκησης αντοχής, οι μύες και των δύο φύλων εξομοιώθηκαν και οι διαφορές στις μυϊκές ίνες μειώθηκαν. Παράλληλα, γυναίκες και άνδρες παρήγαγαν περισσότερες πρωτεΐνες που προάγουν την αξιοποίηση της γλυκόζης και των λιπών στα μιτοχόνδρια, τα «εργοστάσια ενέργειας» των κυττάρων.

Βελτίωση του μεταβολισμού και πρόληψη διαβήτη

Αυτές οι προσαρμογές υποδεικνύουν συνολική βελτίωση της μεταβολικής λειτουργίας, η οποία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου για διαβήτη τύπου 2 (των ενηλίκων). Στο μέλλον, τα νέα αυτά ευρήματα μπορεί να βοηθήσουν στο να προβλέπεται καλύτερα ο ατομικός κίνδυνος για διαβήτη και να διαμορφώνονται οι συστάσεις για άσκηση με μεγαλύτερη ακρίβεια ανάλογα με το φύλο.

Τι ακολουθεί;

Οι επιστήμονες σκοπεύουν τώρα να διερευνήσουν τον ρόλο που παίζουν οι ορμόνες του φύλου όπως τα οιστρογόνα και η τεστοστερόνη σε αυτές τις διαφορές—καθώς και πώς οι ορμονικές αλλαγές με την ηλικία επηρεάζουν τον κίνδυνο για μεταβολικές νόσους.

Πηγή: https://medicalxpress.com/news/2025-07-metabolic-differences-male-female-muscles.html

Επιμέλεια απόδοση Δημήτριος Φυλακτόπουλος MD-PhD 11/7/2025