Άυλη συνταγογράφηση: ευκολία ή παγίδα;
Η άυλη συνταγογράφηση μπήκε στη ζωή μας την περίοδο της πανδημίας, ως ένα αναγκαίο μέτρο για να αποφεύγεται η άσκοπη μετακίνηση και η συνάθροιση στα ιατρεία. Ήταν μια πρακτική λύση σε μια δύσκολη στιγμή. Το πρόβλημα δεν είναι ότι εφαρμόστηκε. Είναι ότι έμεινε και επεκτάθηκε, χωρίς να συνοδευτεί από καμία αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την ιατρική φροντίδα.
Σήμερα, πολλοί πολίτες –ιδίως όσοι πάσχουν από χρόνια νοσήματα– έχουν μάθει να ζητούν τη φαρμακευτική τους αγωγή με ένα sms, ένα email, ένα μήνυμα στο κινητό. Χωρίς να δουν γιατρό, χωρίς να γίνει ιατρική αξιολόγηση, χωρίς να συζητηθεί η πορεία της υγείας τους. Η συνταγή αντιμετωπίζεται σαν υπηρεσία αυτονόητη, μηχανική και δωρεάν.
Μόνο που έτσι, ο γιατρός παύει να είναι αυτό που ήταν: φροντιστής, άνθρωπος που αναλαμβάνει ευθύνη για την υγεία μας. Μετατρέπεται σε "εκτελεστή παραγγελίας". Κι ο ασθενής, από πρόσωπο με μοναδικές ανάγκες, γίνεται ένας πελάτης που απλώς «παραλαμβάνει τα φάρμακά του». Ωστόσο δεν λησμονούν κάποιοι να λένε με έμφαση ότι ο τάδε γιατρός δεν είναι μόνο γιατρός αλλά και άνθρωπος, ενώ εκείνοι δεν υιοθετούν ούτε κατ’ ελάχιστο αυτήν την άποψη που με έμφαση υπερασπίζονται αλλά ισχύει μόνο για τους άλλους.
Αυτό δεν έχει μόνο επαγγελματικές συνέπειες για τον γιατρό – έχει και σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία του ίδιου του πολίτη. Γιατί κάθε φάρμακο, όσο γνωστό και αν είναι, χρειάζεται επανεκτίμηση. Κάθε ασθενής χρειάζεται μια περιοδική επαφή με τον γιατρό του – όχι μόνο για να πάρει συνταγή, αλλά για να διασφαλίσει ότι η πορεία της υγείας του είναι σωστή, ότι δεν έχουν αλλάξει ανάγκες, ότι δεν παραβλέπονται κίνδυνοι.
Δεν είναι η άυλη συνταγογράφηση το πρόβλημα. Είναι η χρήση της χωρίς όρια και χωρίς διάλογο. Κάθε εργαλείο μπορεί να είναι χρήσιμο, αν αξιοποιηθεί σωστά. Αλλά όταν αρχίζει να αντικαθιστά τη σχέση γιατρού-ασθενούς, τότε χάνεται κάτι πιο βαθύ: η προσωπική φροντίδα, η υπευθυνότητα, η πρόληψη.
Μιλώ και προσωπικά. Όταν άνθρωποι με τους οποίους πορεύεσαι ιατρικά για πάνω από 20 χρόνια, σε πλησιάζουν μόνο για να εξυπηρετηθούν μέσω ενός μηνύματος και μετά εξαφανίζονται ή αφήνουν χρέη, δεν είναι απλώς ένα οικονομικό ζήτημα. Είναι ένα ρήγμα στην εμπιστοσύνη. Έπειτα, όποιος εργάζεται είτε πνευματικά είτε χειρονακτικά πρέπει να αμοίβεται κανείς δεν εργάζεται δωρεάν. Εννοείται ότι υπάρχουν σχηματισμοί δημόσιας υγείας όπου απευθύνεται κάποιος για να εξυπηρετηθεί δωρεάν. Όμως δεν τηρείται, γιατί οι περισσότεροι επιλέγουν την ευκολία και την κατάχρηση της εμπιστοσύνης και γιατί όχι και της ανοχής του γιατρού που ξέρουν χρόνια,
Ίσως λοιπόν ήρθε η ώρα να ξανασκεφτούμε όλοι τι σημαίνει φροντίδα. Τι σημαίνει σχέση, τι σημαίνει ανθρώπινη παρουσία. Και τι χάνουμε, κάθε φορά που αφήνουμε την ευκολία να αντικαταστήσει το ενδιαφέρον, την προσφορά, τη σύνδεση.
Δημήτριος Φυλακτόπουλος MD PhD 26/6/2025
