«Ούτε την χείραν»
Στην επαρχία Άτσε της Ινδονησίας, ένα ζευγάρι μαστιγώθηκε δημόσια 100 φορές ο καθένας, αφού κρίθηκαν ένοχοι για σεξουαλικές πράξεις εκτός γάμου από δικαστήριο που λειτουργεί βάσει αυστηρού ισλαμικού νόμου. Η ποινή εκτελέστηκε σε ανοιχτό χώρο, με μπαστούνι από μπαμπού, μπροστά σε μικρό πλήθος πολιτών σε πάρκο της πρωτεύουσας Μπάντα Άτσε. Το ομοφυλοφιλικό σεξ, η κατανάλωση αλκοόλ και ο τζόγος τιμωρούνται επίσης με ραβδισμούς, και ορισμένοι από τους παρευρισκόμενους καταδικάστηκαν για τα ίδια παραπτώματα. Σημειώνεται ότι τον Φεβρουάριο, δύο άνδρες μαστιγώθηκαν δημόσια περισσότερες από 150 φορές επειδή κρίθηκαν ένοχοι για σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ τους – καθώς το ομοφυλοφιλικό σεξ είναι παράνομο στην Άτσε.
Η επαρχία αυτή είναι η μόνη στην Ινδονησία όπου εφαρμόζεται πλήρως η σαρία, το ισλαμικό νομικό σύστημα, αφού της παραχωρήθηκε ειδική αυτονομία το 2001, στο πλαίσιο προσπάθειας της κεντρικής κυβέρνησης να καταπραΰνει μια μακροχρόνια αυτονομιστική εξέγερση. Οι τοπικές αρχές παρουσιάζουν τις ποινές αυτές ως μέσα «ηθικής διόρθωσης» και κοινωνικής καθοδήγησης. Παράλληλα, όμως, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκφράζουν έντονη ανησυχία για την παραβίαση θεμελιωδών ελευθεριών, επισημαίνοντας ότι τέτοιες πρακτικές προσβάλλουν τη σωματική ακεραιότητα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Η ποινή της μαστίγωσης θεωρείται από τα Ηνωμένα Έθνη και το Διεθνές Ποινικό Δίκαιο ως βασανιστήριο – μια πράξη σκληρή, εξευτελιστική και απάνθρωπη. Η καταδίκη ενός νεαρού ζευγαριού για «προγαμιαίο σεξ», χωρίς καμία αναγνώριση της ψυχοκοινωνικής τους κατάστασης, παραβιάζει κατάφωρα το τεκμήριο της ευαλωτότητας, την αρχή της μη ενοχοποίησης των θυμάτων και κάθε έννοια αναλογικότητας.
Η υποστήριξη αυτών των τιμωριών από μεγάλο μέρος του τοπικού πληθυσμού –ως υποτιθέμενη διατήρηση της ηθικής τάξης– δεν αναιρεί τη σοβαρότητα της καταπάτησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αυτή η υπόθεση δεν αποτελεί απλώς μια πολιτισμική διαφορά ή ένα ζήτημα τοπικού εθιμικού δικαίου. Είναι κρατική πρακτική, με θεσμική σφραγίδα.
Το γεγονός μας φέρνει αντιμέτωπους με ένα δύσκολο, αλλά απαραίτητο ερώτημα: πού τελειώνει η πολιτισμική αυτονομία και πού αρχίζουν τα καθολικά ανθρώπινα δικαιώματα; Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε διαφορετικά νομικά ή θρησκευτικά συστήματα χωρίς να αποσιωπούμε την κακοποίηση που μπορεί να συντελείται στο όνομά τους;
Δεν πρόκειται για εύκολες απαντήσεις. Είναι όμως σημαντικό να μη συνηθίζουμε τη βία, ούτε να τη θεωρούμε φυσική ή αναπόφευκτη επειδή καλύπτεται από παράδοση, πίστη ή νομιμότητα.
Απόδοση επιμέλεια Δημήτριος Φυλακτόπουλος 7/6/2025
