Θρομβοπενία (Θρομβοκυτταροπενία): Τι είναι, αιτίες, συμπτώματα και αντιμετώπιση

Η θρομβοπενία, ή αλλιώς θρομβοκυτταροπενία, είναι η ιατρική κατάσταση κατά την οποία παρατηρείται χαμηλός αριθμός αιμοπεταλίων (θρομβοκυττάρων) στο αίμα. Τα αιμοπετάλια είναι κύτταρα απαραίτητα για την πήξη του αίματος. Φυσιολογικά, ο αριθμός τους κυμαίνεται από 150.000 έως 450.000 ανά μικρολίτρο αίματος. Όταν πέσει κάτω από τις 150.000, τότε μιλάμε για θρομβοπενία.

Τα αιμοπετάλια είναι μικρά, άχρωμα κυτταρικά θραύσματα που παράγονται στον μυελό των οστών και παίζουν κρίσιμο ρόλο στην αιμόσταση. Όταν υπάρξει τραυματισμός ενός αγγείου, τα αιμοπετάλια συσσωρεύονται στο σημείο και συμβάλλουν στον σχηματισμό θρόμβου για να σταματήσει η αιμορραγία. Ένας μειωμένος αριθμός αιμοπεταλίων σημαίνει αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας, ακόμη και χωρίς εμφανή τραυματισμό.

Η θρομβοπενία μπορεί να προκύψει από:

1. Μειωμένη παραγωγή αιμοπεταλίων

• Απλαστική αναιμία
• Λευχαιμίες, λεμφώματα
• Χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία
• Ιογενείς λοιμώξεις (π.χ. HIV, ηπατίτιδα C, παρβοϊός B19)
• Αλκοολισμός ή έλλειψη βιταμίνης Β12/φολικού οξέος

2. Αυξημένη καταστροφή αιμοπεταλίων

• Ανοσολογικές αιτίες: Ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα (ITP), Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, φαρμακο-επαγόμενη θρομβοπενία
• Μη ανοσολογικές αιτίες: Διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (DIC), σύνδρομο HELLP, θρομβωτική μικροαγγειοπάθεια (TTP/HUS)

3. Αυξημένη κατακράτηση στον σπλήνα

• Σπληνομεγαλία (λόγω ηπατικών νόσων, π.χ. κίρρωση)
• Νόσοι αποθήκευσης

4. Φαρμακευτικά αίτια

Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν θρομβοπενία, είτε μέσω καταστολής του μυελού των οστών είτε με ανοσολογικούς μηχανισμούς:

• Ηπαρίνη (σύνδρομο HIT)
• Αντιβιοτικά (π.χ. σουλφοναμίδες)
• Αντιεπιληπτικά
• Αντινεοπλασματικά

Τα συμπτώματα εξαρτώνται από τη βαρύτητα της θρομβοπενίας:

• Ήπιες μορφές μπορεί να είναι ασυμπτωματικές
• Μέτρια – σοβαρή θρομβοπενία μπορεί να εκδηλωθεί με:
  
  • Ευκολία δημιουργίας εκχυμώσεων (μελανιές)
  • Μικροσκοπικές πετεχειώδεις αιμορραγίες στο δέρμα
  • Επίσταξη (αιμορραγία από τη μύτη)
  • Αιμορραγία στα ούλα
  • Παρατεταμένη αιμορραγία από τραύματα
  • Αιματουρία ή αιματοχεζία
  • Στις σοβαρές περιπτώσεις: ενδοκρανιακή αιμορραγία ή γαστρεντερική αιμορραγία

• 

  Διάγνωση

  Η διάγνωση βασίζεται σε:

• Γενική αίματος: επιβεβαιώνει τον χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων
• Επίχρισμα περιφερικού αίματος: αξιολογεί τη μορφολογία των κυττάρων
• Εξετάσεις μυελού των οστών: όταν υπάρχει υποψία για κακοήθεια ή μυελική καταστολή
• Έλεγχος για αυτοαντισώματα, ιολογικός έλεγχος, εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας
• Ειδικές εξετάσεις σε περίπτωση υποψίας για HIT (π.χ. PF4 ELISA)

• 

  Αντικειμενοφόρος πλάκα με επίχρισμα αίματος έπειτα από χρώση

  Αντιμετώπιση

   

  Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από την αιτία και τη βαρύτητα:

  1. Αντιμετώπιση υποκείμενης αιτίας

  Διακοπή φαρμάκου που ευθύνεται Αντιμετώπιση λοίμωξης ή υποκείμενης νόσου Θεραπεία ηπατικής ανεπάρκειας ή σπληνομεγαλίας

   

  Πότε είναι επείγον;

  Η σοβαρή θρομβοπενία (π.χ. <20.000 αιμοπετάλια/μL) μπορεί να οδηγήσει σε αυτόματες αιμορραγίες και απαιτεί άμεση παρέμβαση. Ο κίνδυνος αυξάνεται ακόμα περισσότερο όταν υπάρχουν και διαταραχές πήξης ή λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων.

  Συμπερασματικά

  Η θρομβοπενία δεν είναι νόσος από μόνη της, αλλά σύμπτωμα ή εργαστηριακό εύρημα που αντικατοπτρίζει υποκείμενες παθολογικές διεργασίες. Η έγκαιρη διάγνωση της αιτίας και η κατάλληλη θεραπευτική στρατηγική είναι καθοριστικής σημασίας για την πρόληψη επιπλοκών και την αποκατάσταση της αιμοστατικής ισορροπίας.

   

  Μετάγγιση αιμοπεταλίων (μόνο όταν υπάρχει ενεργή αιμορραγία ή επικείμενη επεμβατική πράξη) Υποστηρικτικά μέτρα (π.χ. διακοπή αντιπηκτικών, προσοχή σε τραυματισμούς)

  3. Σε βαριές ή επείγουσες καταστάσεις

  2. Ιδιοπαθής Θρομβοπενική Πορφύρα (ITP)

  Κορτιζόνη IVIG (ενδοφλέβια γ-σφαιρίνη) Αντισώματα κατά CD20 (π.χ. Rituximab) Θρομβοποιητίνη αγωνιστές (Eltrombopag, Romiplostim) Σπληνεκτομή σε ανθεκτικές περιπτώσεις

   

  Επιμέλεια Δημήτριος Φυλακτόπουλος 31/5/2025. Χρήση εργαλείων ΑΙ