Σχέση μαγνητικής τομογραφίας με το τραγούδι Hit the road Jack με τον Ray Charles.

Σχολίαζα προχθές σ’ έναν φίλο που διαχειρίζεται μουσική ιστοσελίδα ότι, όταν ακούει κανείς το Hit the road Jack του Ray Charles, «η ψυχή δονείται όπως τα μόρια νερού στον μαγνητικό τομογράφο». Μετά μου φάνηκε πολύ «επιστημονικούρα» σαν απάντηση αλλά και λίγο κρυόμπλαστρη. Κι όμως, αυτό ήθελα να μεταφέρω: ότι το σώμα μας – κυριολεκτικά – συντονίζεται με τη μουσική.

Πώς λειτουργεί η μαγνητική τομογραφία

Η μαγνητική τομογραφία είναι μια ιατρική εξέταση που μας δίνει εικόνες του εσωτερικού του σώματος με εξαιρετική λεπτομέρεια, χωρίς να χρησιμοποιεί ακτινοβολία. Βασίζεται σε μια πολύ απλή, αλλά ταυτόχρονα εντυπωσιακή αρχή: τη συμπεριφορά των μορίων του νερού στο σώμα μας όταν βρεθούν μέσα σε ένα πολύ ισχυρό μαγνητικό πεδίο.

Το σώμα μας αποτελείται κυρίως από νερό. Και κάθε μόριο νερού περιέχει άτομα υδρογόνου. Αυτά τα άτομα, συγκεκριμένα οι πυρήνες τους, δρουν σαν μικροί μαγνήτες. Όταν τοποθετηθούμε μέσα στον μαγνήτη της συσκευής, οι "μαγνητικοί" αυτοί πυρήνες προσανατολίζονται με βάση το μαγνητικό πεδίο. Είναι σαν να ευθυγραμμίζονται με ένα αόρατο ρεύμα.

Έπειτα, η συσκευή στέλνει ραδιοκύματα, που προκαλούν μια μικρή και προσωρινή "αναστάτωση" σε αυτόν τον ευθυγραμμισμένο προσανατολισμό. Όταν τα ραδιοκύματα σταματήσουν, οι πυρήνες επιστρέφουν στη θέση τους και, καθώς το κάνουν, εκπέμπουν σήματα.

Αυτά τα σήματα συλλέγονται από την συσκευή και μετατρέπονται, μέσω πολύπλοκων υπολογισμών, σε εικόνες. Οι διαφορετικοί ιστοί στο σώμα (μυς, λίπος, υγρά, όργανα) έχουν διαφορετική περιεκτικότητα σε νερό και αντιδρούν διαφορετικά, επιτρέποντάς μας να τους ξεχωρίσουμε με μεγάλη ακρίβεια.

Η διαδικασία είναι ανώδυνη και ακίνδυνη. Το μόνο που χρειάζεται είναι να μείνουμε ακίνητοι για λίγη ώρα μέσα στο μηχάνημα, που μοιάζει με έναν μεγάλο κυλινδρικό θάλαμο.

Η μαγνητική τομογραφία μας βοηθά να "δούμε" ό,τι δεν φαίνεται με γυμνό μάτι, και γι’ αυτό αποτελεί πολύτιμο εργαλείο στη διάγνωση πολλών παθήσεων.

Ίσως κάτι παρόμοιο συμβαίνει όταν ακούμε μουσική που μας διαπερνά. Ένα είδος συντονισμού, μια εσωτερική ευθυγράμμιση με τον ρυθμό, την ένταση, την ανθρώπινη φωνή. Ίσως η μουσική να μας αποκαλύπτει με τον τρόπο της πως είμαστε φτιαγμένοι για να πάλλουμε. Και πως ό,τι μας αγγίζει αληθινά, δεν το ακούμε απλώς – το αισθανόμαστε μέσα μας.

Επιμέλεια Δημήτριος Φυλακτόπουλος MD PhD, με χρήση εργαλείων AI 3/5/2025