Σαρκοπενία, καρδιακή ανεπάρκεια και το δικαίωμα να δυναμώσουμε ξανά

Ένας φίλος πάσχει από καρδιακή ανεπάρκεια, μεγαλώνει όπως όλοι μας με αξιοπρέπεια και καλοσύνη, με βαθιά αγάπη για τη ζωή την μουσική και λατρεύει την επικοινωνία με τον κόσμο. Τελευταία όμως, γίνεται όλο και πιο αδύναμος. Δεν είναι μόνο η καρδιά του – είναι κι εκείνο το "ξεθώριασμα" της δύναμης, που δεν φαίνεται τόσο στις εξετάσεις αίματος.

Σε μία από τις συζητήσεις μας, μού εκμυστηρεύτηκε ότι εδώ και καιρό αποφεύγει τροφές όπως τα αυγά ή το κόκκινο κρέας. Όχι επειδή του προκαλούν πρόβλημα, αλλά από μια γενικότερη ανησυχία στο περιβάλλον του πως αυτές οι τροφές είναι επικίνδυνες για τη χοληστερόλη του – παρόλο που η τιμή της είναι ρυθμισμένη και υπό έλεγχο. Το αποτέλεσμα; Ακόμα λιγότερη πρωτεΐνη, ακόμα λιγότερη δύναμη.

Η κατάσταση αυτή έχει όνομα: σαρκοπενία, η απώλεια μυϊκής μάζας και δύναμης. Είναι πολύ συχνή σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, ιδιαίτερα σε όσους έχουν μειωμένο κλάσμα εξώθησης (HFrEF). Δεν αφορά μόνο τη φυσιολογική φθορά της ηλικίας. Πρόκειται για μια σύνθετη παθολογική διεργασία, που επιταχύνεται από:

• τη φυσική αδράνεια,
• τις συχνές νοσηλείες,
• τη φλεγμονή,
• την ορμονική απορρύθμιση,
• την κατάθλιψη και
• τη διατροφή φτωχή σε πρωτεΐνες.

Η διατροφή αυτών των ανθρώπων είναι καθοριστικός παράγοντας. Η μειωμένη πρόσληψη πρωτεΐνης (κάτω από 1,0 g/kg/ημέρα) έχει συσχετιστεί σε πολλές μελέτες με την πρόοδο της σαρκοπενίας και αυξημένη θνητότητα (Zhang et al., 2022 – Journal of Cachexia, Sarcopenia and Muscle). Παρόλα αυτά, οι διατροφικές απαγορεύσεις συνεχίζονται, συχνά από υπερβάλλοντα ζήλο ή παλαιότερες αντιλήψεις.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι, υπό ιατρική παρακολούθηση, οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια δεν πρέπει να στερούνται τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες – όπως τα αυγά ή το άπαχο κόκκινο κρέας – ειδικά όταν η χοληστερόλη τους είναι καλά ελεγχόμενη με φαρμακευτική αγωγή (Anker et al., 2021 – European Heart Journal).

Αντί να τους "προστατεύουμε" με στέρηση, μπορούμε να τους στηρίξουμε ουσιαστικά, προσφέροντάς τους ό,τι χρειάζονται για να σταθούν στα πόδια τους:

1. Πρωτεΐνη σε επαρκείς ποσότητες: 1,2–1,5 g/kg/ημέρα. Με ενίσχυση, αν χρειάζεται, από whey protein πάντα με την καθοδήγηση ειδικού.
2. Ήπια σωματική δραστηριότητα, ακόμη και σε καθιστή θέση, που αποτρέπει την περαιτέρω απώλεια μυών και βελτιώνει την ποιότητα ζωής.

3. Ανίχνευση και υποστήριξη σε τυχόν κατάθλιψη, που συχνά συνυπάρχει με τη χρόνια νόσο και ενισχύει το αίσθημα εγκατάλειψης.
4. Διεπιστημονική ομάδα φροντίδας που να συμπεριλαμβάνει γιατρό, διαιτολόγο, φυσικοθεραπευτή, ψυχολόγο.

Δεν είναι ποτέ αργά να προσπαθήσουμε να αντιστρέψουμε τη φθορά. Η σαρκοπενία δεν είναι αναπόφευκτη. Είναι σημάδι ότι κάτι πρέπει να αλλάξει. Και όσο πιο νωρίς το καταλάβουμε, τόσο περισσότερες ζωές θα βελτιώσουμε. Όχι απλώς για να ζήσουν περισσότερο, αλλά για να νιώσουν ξανά ότι έχουν μια θέση στο τραπέζι της ζωής.

Θέλω ο φίλος μου να συνεχίσει να υπάρχει όχι μόνο ως οντότητα αλλά και ως δραστήριος άνθρωπος και θα πρέπει να συνεχίσει να είναι. Σίγουρα και εσείς θα έχετε έναν τέτοιο φίλο στο περιβάλλον σας.

• Anker SD et al. (2021). ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. European Heart Journal, 42(36), 3599–3726.
• Zhang X et al. (2022). Dietary protein intake and risk of sarcopenia in older adults with heart failure: a prospective cohort study. Journal of Cachexia, Sarcopenia and Muscle, 13(1), 67–75.
• Morley JE et al. (2011). Sarcopenia with limited mobility: an international consensus. Journal of the American Medical Directors Association, 12(6), 403–409.

Επιμέλεια Δ.Φυλακτόπουλος MD PhD χρησιμοποιήθηκαν εργαλεία ΑΙ 17/4/2025