Μικροπλαστικά στον ανθρώπινο εγκέφαλο σε ανησυχητικές ποσότητες – Ένα κουταλάκι του γλυκού πλαστικό στον εγκέφαλο
Μικροπλαστικά στον ανθρώπινο εγκέφαλο σε ανησυχητικές ποσότητες – Ένα κουταλάκι του γλυκού πλαστικό στον εγκέφαλο
Ιστολογικές εξετάσεις εγκεφάλου που απεικονίζονται τα πλαστικά ανάμεσα στα κύτταρα.
Οι επιστήμονες ανίχνευσαν σημαντικές ποσότητες μικροπλαστικών στον ανθρώπινο εγκέφαλο, φτάνοντας το ισοδύναμο ενός κουταλιού του γλυκού πλαστικό. Το ποσοστό μικροπλαστικών που βρέθηκε ήταν 50% υψηλότερο από ό,τι πριν από οκτώ χρόνια.
Οι μικροπλαστικά είναι σε θέση να σχηματίζουν μεγάλες συσσωρεύσεις σε διάφορα επίπεδα του εγκεφάλου, καθώς και σε άλλα όργανα όπως τα νεφρά και το ήπαρ. Αυτά τα ανησυχητικά δεδομένα προέρχονται από έρευνα που δημοσιεύθηκε στη γνωστή επιστημονική επιθεώρηση Nature Medicine και πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Νέου Μεξικού στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η μελέτη
Η ερευνητική ομάδα, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Matthew Campen, χρησιμοποίησε νέες μεθόδους για την ανάλυση της κατανομής μικρο- και νανοπλαστικών σε δείγματα ιστών από ανθρώπινες νεκροψίες. Συγκεκριμένα, εξετάστηκαν ιστοί από τον εγκέφαλο, το ήπαρ και τα νεφρά ατόμων που απεβίωσαν σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Συνολικά αναλύθηκαν 52 δείγματα εγκεφάλου – 28 από άτομα που απεβίωσαν το 2016 και 24 από άτομα που απεβίωσαν το 2024.
Όλα τα δείγματα εμφάνισαν παρουσία πλαστικών ουσιών. Στα δείγματα του 2016, τα επίπεδα μικροπλαστικών ήταν παρόμοια μεταξύ εγκεφάλου, ήπατος και νεφρών. Ωστόσο, στα πιο πρόσφατα δείγματα του 2024, οι συγκεντρώσεις μικροπλαστικών στον εγκέφαλο ήταν σημαντικά υψηλότερες.
Οι ερευνητές συγκέντρωσαν επίσης στοιχεία από την περίοδο 1997-2013, επιτρέποντας τη σύγκριση των δεδομένων σε βάθος δεκαετιών. Τα ευρήματα αποκάλυψαν μια ανησυχητική αύξηση της συγκέντρωσης μικροπλαστικών στα ανθρώπινα όργανα με την πάροδο του χρόνου.
Σύνδεση με την άνοια
Οι επιστήμονες σημείωσαν ότι τα ευρήματα τους υποδεικνύουν μια πιθανή σχέση μεταξύ της παρουσίας μικροπλαστικών στον εγκέφαλο και νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η άνοια. Παρόλα αυτά, διευκρινίζουν ότι απαιτούνται μακροχρόνιες έρευνες σε μεγαλύτερες και πιο διαφοροποιημένες ομάδες ανθρώπων προκειμένου να διαπιστωθεί η ακριβής σύνδεση.
Τι είναι οι μικροπλαστικά και οι νανοπλαστικές;
- Μικροπλαστικά: Πρόκειται για μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού, μικρότερα από 5 χιλιοστά – περίπου στο μέγεθος μιας γόμας μολυβιού.
- Νανοπλαστικά: Ακόμα μικρότερα σωματίδια, τα οποία μπορεί να είναι κλάσμα του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας.
Το πιο ανησυχητικό εύρημα της μελέτης είναι ότι τα περισσότερα πλαστικά σωματίδια που ανιχνεύθηκαν στον εγκέφαλο ανήκαν στην κατηγορία των νανοπλαστικών, γεγονός που σημαίνει ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο για το ανθρώπινο σώμα να τα αποβάλει.
Πώς φτάνουν οι μικροπλαστικά στο ανθρώπινο σώμα;
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες έχουν κατανοήσει ότι πολλές καθημερινές πηγές πλαστικού – όπως σακούλες, μπουκάλια, ελαστικά αυτοκινήτων και συνθετικά ρούχα – απελευθερώνουν μικροσκοπικά σωματίδια που καταλήγουν στον αέρα, το νερό και την τροφή.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι όλο και περισσότερα από αυτά τα σωματίδια εισχωρούν βαθιά στο ανθρώπινο σώμα.
«Η αύξηση του πλαστικού φορτίου είναι ανησυχητική»
Η καθηγήτρια νευροεπιστήμης Jaime Ross από το Πανεπιστήμιο του Ρόουντ Άιλαντ, η οποία έχει μελετήσει την επίδραση των μικροπλαστικών στον εγκέφαλο των ποντικών, σχολίασε ότι η νέα έρευνα προσφέρει σημαντικά στοιχεία και εξέφρασε την ανησυχία της για το αυξανόμενο «πλαστικό φορτίο» στον οργανισμό.
Η αύξηση της συγκέντρωσης των μικροπλαστικών μπορεί να επιδεινώσει φλεγμονώδεις καταστάσεις στον εγκέφαλο, κάτι που θα μπορούσε να συνδέεται με διάφορες νευρολογικές παθήσεις.
Η καθηγήτρια Φοίβη Στάπλετον, ειδική στη φαρμακολογία και την τοξικολογία στο Πανεπιστήμιο Ράτγκερς, ανέφερε ότι η νέα μελέτη αποτελεί απόδειξη πως οι μικροπλαστικά μπορούν να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό – ένα πανίσχυρο κάστρο προστασίας του εγκεφάλου αλλά όχι απόρθητο που λειτουργεί σε κανονικές συνθήκες ως προστατευτικός μηχανισμός και εμποδίζει τη διείσδυση τοξινών και παθογόνων. Όταν περπάτησε ο άνθρωπος σ’ αυτή τη γη, αυτό το προστατευτικό δίχτυ δημιουργήθηκε για τους βλαβερούς παράγοντες που υπήρχαν τότε όχι όμως για τα πλαστικά.
Μέχρι σήμερα, υπήρχαν μόνο ενδείξεις ότι αυτό ήταν δυνατό. Ωστόσο, η νέα έρευνα επιβεβαιώνει ότι τα πλαστικά σωματίδια όχι μόνο περνούν στον εγκέφαλο, αλλά διεισδύουν βαθιά στον προμετωπιαίο φλοιό – μια περιοχή που συνδέεται με τη λήψη αποφάσεων, τη μνήμη και τη συμπεριφορά.
Ο εγκέφαλος είναι πιο ευάλωτος
Ακόμη ένα σοκαριστικό εύρημα της έρευνας είναι ότι ο εγκέφαλος φαίνεται να είναι πιο ευάλωτος στις μικροπλαστικά σε σχέση με άλλα όργανα. Σύμφωνα με τα δεδομένα, οι συγκεντρώσεις μικροπλαστικών στον εγκέφαλο ήταν 7 έως 30 φορές υψηλότερες από αυτές που καταγράφηκαν στο ήπαρ και τα νεφρά.
Αυτό υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλος ενδέχεται να μην μπορεί να αποβάλει εύκολα αυτά τα σωματίδια, γεγονός που θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο για νευρολογικές διαταραχές. Όπως για παράδειγμα η άνοια και οι μορφές της.
Συμπέρασμα
Η έρευνα αυτή αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση των επιπτώσεων των μικροπλαστικών στην υγεία. Αν και δεν είναι ακόμα σαφές ποιες ακριβώς είναι οι συνέπειες της συσσώρευσής τους στον εγκέφαλο τουλάχιστον όχι ακόμα, τα ευρήματα είναι ανησυχητικά.
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διαπιστωθεί αν και πώς τα μικροπλαστικά συμβάλλουν στην ανάπτυξη ασθενειών όπως η άνοια και οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η ποσότητα πλαστικού στο περιβάλλον μας συνεχίζει να αυξάνεται, και μαζί της αυξάνονται οι πιθανότητες τα μικροσκοπικά αυτά σωματίδια να επηρεάζουν την υγεία μας με τρόπους που μόλις αρχίζουμε να κατανοούμε.
Ας θυμηθούμε την νόσο των τρελών αγελάδων! Τότε ταίζανε τις αγελάδες με ζωϊκές τροφές για πάχυνση, δηλαδή μετατρέψανε αυτά τα ζώα από φυτοφάγα σε σαρκοφάγα. Η ζωϊκή πρωτεΐνη -το πριόνιο Prion- όμως επιφύλασε μια έκπληξη. Λειτούργησε περίπου σαν ζωντανός οργανισμός και όχι μόνο χαλούσε την δομή άλλων φυσιολογικών πρωτεϊνών του εγκεφάλου αλλά πολλαπλασιαζόταν κιόλας.
Η νόσος των τρελών αγελάδων άρχισε το 1986 στο Ηνωμένο Βασίλειο, ήταν μια ασθένεια που υπεύθυνη για τη σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια σε αυτά τα ζώα, ενώ στον άνθρωπο προκαλεί τη νόσο Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ. Το πρώτο κρούσμα στον άνθρωπο καταγράφηκε το 1996, δέκα χρόνια μετά.
Τα δύο προβλήματα μπορεί να μην συσχετίζονται ακριβώς γιατί στην νόσο των τρελών αγελάδων γνωρίζουμε το αίτιο, τις συνέπειες και πως αυτό επιτελείται, ενώ στην συγκέντρωση των μικροπλαστικών δεν γνωρίζουμε ακόμη πως με ποιό μηχανισμό αυτά μπορούν να προκαλέσουν νευροεκφυλιστικά ή άλλα προβλήματα.
Πηγή: Rainews.It-Salute 07/02/2025
Απόδοση, επιμέλεια Δρ Δημήτριος Φυλακτόπουλος
