Camel, τσιγάρο με ιστορία, θρύλους και πολλούς φίλους. Το χαρακτηριστικό πακέτο με την καμήλα «μοντέλο» περήφανη και αγέρωχη μπροστά από τις πυραμίδες της Αιγύπτου είναι σήμα κατατεθέν, κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Στα 1913 στην Αμερική σε μια κορεσμένη αγορά από δεκάδες μάρκες και ανταγωνιστές που έφτιαχναν καπνό και τσιγάρα για «στρίψιμο», ο δαιμόνιος Αμερικάνος επιχειρηματίας Richard Reynolds έπρεπε να βρει κάτι ξεχωριστό, αναγνωρίσιμο, ελκυστικό, ποιοτικό που να «τραβά» τον καπνιστή αλλά και τον μη καπνιστή με την πρώτη ματιά. Έτσι αποφάσισε να δημιουργήσει όχι καπνό ή τσιγάρο, αλλά το πρώτο έτοιμο βιομηχανοποιημένο πακέτο με τσιγάρα στην Αμερικάνικη αγορά και γενηθήτω το “CAMEL”
Τα μέχρι τότε, διάσημα Τούρκικα και Αιγυπτιακά τσιγάρα και χαρμάνια, που έκαναν «θραύση» στην εποχή τους, ήταν εκείνα που του έδωσαν την ιδέα για το “CAMEL”. Εξωτικό κίτρινο πακέτο που «χτυπά» στο μάτι, με πυραμίδες, φοίνικες και μια καμήλα στο κέντρο. Ο Reynolds μόλις είχε αρχίσει να γράφει την δική του ιστορία με εκατοντάδες προεκτάσεις, φίλους και μύθους.
Ανέθεσε στον σχεδιαστή Fred Otto Kleesattel το «δύσκολο» έργο για ν’ αποτυπώσει την σύλληψη του στο πακέτο. Παρόλο ότι για μας σήμερα, η εικόνα της καμήλας είναι οικεία, τότε στην Αμερική των αρχών του αιώνα, ήταν άγνωστη. Έτσι ο Fred Otto Kleesattel χρησιμοποίησε σαν «μοντέλο» μια καμήλα με το όνομα “Old Joe” που βρήκε σ’ ένα περιοδεύον τσίρκο. Η επιτυχία του σχεδίου και του πακέτου έγινε αμέσως αισθητή στην αγορά, με την κατάλληλη διαφήμιση βέβαια.
Πριν κυκλοφορήσει το γνωστό πακέτο της CAMEL, έκανε την εμφάνιση του στις εφημερίδες μια καταχώριση, με υπονοούμενα, χωρίς να ξέρει ο αναγνώστης για τι προϊόν πρόκειται. Σύνθημα του «Οι καμήλες έρχονται», στην συνέχεια ήρθε και το διάσημο πακέτο τσιγάρων στην αγορά.
Το “CAMEL” γρήγορα προωθήθηκε στην Ευρώπη «συντροφεύοντας» τους φαντάρους στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως και στον Β’ Παγκόσμιο. Από κει και έπειτα απέκτησε παγκόσμια φήμη, φανατικούς υποστηρικτές, έξυπνους διαφημιστές-υποκινητές, μιμητές, παρωδούς αλλά και αντιπάλους.
Μέσω της δαιμόνιας καμπάνιας που ακολούθησε σε παγκόσμιο επίπεδο, κατάφερε ν’ αγγίξει εκτός από τους απαραίτητα «εξαρτημένους» φίλους του και πολλά άλλα επίπεδα της κοινωνικής, καλλιτεχνικής, διαφημιστικής και εμπορικής ζωής, που πολλές φορές αρχικά φαίνονταν να μην έχουν στενές ή χαλαρές σχέσεις.
Αυτά τα «παρακλάδια», τις επιρροές ή τις «παρ-αισθησιακές» σχέσεις θα βάλουμε στο στόχαστρο, μιας και είναι λιγότερο γνωστές ή φαινομενικά άδηλες. Νομίζω όμως ότι με το ένα ή με τον άλλο τρόπο οι περισσότεροι από μας έχουν έρθει σε «κάποια» επαφή μ’ αυτές.
Ξεκινώντας από το ίδιο το «κουτί» με την περίφημη καμήλα, η ίδια η εταιρεία φρόντισε να το παραλλάξει, να το επιχρωματίσει, να το αποχρωματίσει, να το διανθήσει και γενικώς ν’ αλλάξει «τα πέταλα» της καμήλας ανάλογα με τον τόπο, τον χρόνο, την χώρα, την εποχή, τα γεγονότα, τις συνθήκες και ότι άλλο βάλει ο νους σας. Θα ήταν άσκοπο να το κάνουμε εδώ γιατί οι παραλλαγές είναι χιλιάδες.
Παρακάτω θα δούμε κάποιες μόνο πολύ χαρακτηριστικές. Όπως το πακέτο με την «καθιστή» καμήλα, το πακέτο από την Αργεντινή με τον Βεδουίνο που τραβά την καμήλα, το μινιμαλιστικό πακέτο με την «στένσιλ» καμήλα και τέλος το πακέτο “Red Camel” μια παραλλαγή που κυκλοφόρησε για λίγο.
Εκτός από τις «γενετικές» παραλλάξεις που γνώρισε το CAMEL στα χρόνια που πέρασαν, πολλοί επιχειρηματίες ανά τον κόσμο ή τυχοδιώκτες του κέρδους, θέλησαν να εκμεταλλευτούν την επιτυχία του. Έτσι παρουσιάστηκαν διάφορες μιμήσεις που δεν γνώρισαν καμία επιτυχία ή αναγνώριση παρά μόνο χιούμορ για την προσπάθεια που κατέβαλαν.
Στο Μεξικό η «τρομερή» παραλλαγή του “CAMEL” ονομάστηκε “DROMEDARY”, δηλαδή Καμήλα η Δρομάς. Βλέπουμε μπροστά από τις πυραμίδες μια καμήλα με δύο καμπούρες, μόνο που αυτή δεν είναι η Δρομάς αλλά η Βακτριανή ….Μεξικάνικες λεπτομέρειες. Σε μια πιο Αμερικάνικη παραλλαγή, στην δεκαετία του ’90 εμφανίστηκε ένα τσιγάρο με την επωνυμία “BUCKS”, με μάλλον επίτηδες διττή σημασία – Δολλάρια ή Ελάφια – ή και τα δύο. Στο πακέτο βλέπουμε αντί για καμήλα, ένα περήφανο ελάφι με πλούσια κέρατα και αντί για πυραμίδες, τα Βραχώδη Όρη. Σχεδιαστικό «θαύμα» και καμουφλάζ μαζί, αφού βρισκόμαστε στην Αμερική και η όποια περισσότερη ομοιότητα, θα τραβούσε την εταιρεία στα δικαστήρια.
Οι μιμήσεις του “CAMEL” δεν σταματούν εκεί, αφού με μπόλικη φαντασία και σχεδιαστές έτοιμους για δράση όλα γίνονται. Στην μουσική βιομηχανία, πρώτοι και καλύτεροι, ποιοι άλλοι οι progsters CAMEL με το διάσημο “Mirage”-1974, που βλέπουν την καμήλα στην όαση με αντικατοπτρισμό. Από κει και πέρα παραθέτουμε μερικούς ακόμη δίσκους με λιγότερη ή περισσότερη φαντασία. Όλες μαζί οι καμήλες φτιάχνουν καραβάνι.
Οι γραφίστες στην μουσική συνεχίζουν να «δίνουν» όμορφα δείγματα φαντασίας και εφευρετικότητας με αφίσες –posters που προβάλλουν συναυλίες. Ο Tom Petty & the Heartbreakers-1987, οι Cream-1968, οι Sopwith Camel-1967 αλλά και οι Oasis-1995, κάνουν καμηλοδρομίες με εντυπωσιακό τρόπο.
Εκτός από την βιομηχανία της μουσικής, στον χώρο του θεάματος άσκησε γενικότερες επιρροές, στον κινηματογράφο (Star-Wars), κόμικς (Τεν-Τεν) και αλλού.
Η ίδια η “CAMEL” δεν άφησε αυτές τις ευκαιρίες ανεκμετάλλευτες αφού υπήρχε εμφανώς περιθώριο να επεκταθεί εκτός από την αγορά του καπνού κι σ΄ άλλα προϊόντα. Για τους φίλους μη καπνιστές κυκλοφόρησαν «τσιγάρα» σοκολάτας, όπως και πακέτο με καραμέλες “CAMEL”. Το ταλέντο των Αμερικάνων στην διαφήμιση και το εμπορική εκμετάλλευση ανεξάντλητο. Μέχρι και «έξυπνο» σιδερότυπο σε κουτάκια με τσίχλες κυκλοφόρησε. Δεν θα μπορούσε όμως να είναι ακριβές αντίγραφο του πακέτου τσιγάρων γιατί το μεγαλύτερο αγοραστικό γκρουπ αυτού του προϊόντος είναι ανήλικοι. Όποτε απολαύστε γεύσεις με χιούμορ, χωρίς ενοχές.
Το “CAMEL” λοιπόν αποδεικνύονταν ένα τσιγάρο με χαρακτήρα, χιούμορ και πολύ περιπέτεια. Στην δεκαετία του ’80 συνεργάζεται με την Land Rover και χρηματοδοτεί ως αποκλειστικός χορηγός το περίφημο rally περιπέτειας και δράσης “CAMEL TROPHY”. Από το 1980 μέχρι το 2000 δεν αφήνει ήπειρο, ζούγκλα, στέπα, και άλλα κακοτράχαλα μονοπάτια και δρόμους που να μην κάνει αυτούς τους αγώνες ακόμη πιο περιπετειώδεις. Μαζί με το χαρακτηριστικό σήμα του rally, κάνουν την εμφάνιση τους και τα ρούχα και τα αξεσουάρ ένδυσης και περιπέτειας τα γνωστά για χρόνια “CAMEL ACTIVE” που γίνονται διάσημα και στην Ελλάδα μέσω franchise. Εκείνο που δεν είναι πολύ γνωστό, είναι ότι στην αγορά εμφανίστηκαν προϊόντα που εκμεταλλευτήκαν το σήμα και την φήμη του “CAMEL” , άλλες φορές πληρώνοντας δικαιώματα στην εταιρεία και άλλες φορές όχι. Έτσι έκαναν την εμφάνιση τους από μεταλλικά κουτάκια σφραγίδων (tampon) στην Ινδία! ξύλινα κουτιά για συσκευασία φρούτων -συγκεκριμένα αχλάδια- στην Καλιφόρνια, μέχρι βαφές μαλλιών!!
H “CAMEL” όμως από την άλλη μεριά ήταν πάλι μια εταιρεία που με την στάση και τον τρόπο που διαφημίζονταν «βοηθούσε» τον κάθε διορατικό επιχειρηματία να εκμεταλλευτεί το εμπορικό όνομα-σήμα αλλά και τον γεωγραφικό χάρτη επιρροών της. Η ίδια εκτός από τα γνωστά προϊόντα που συνοδεύουν τον καπνό και τα παράγωγα του, έβγαλε αναπτήρες, σπίρτα, κουτάκια με καπνό για μάσημα και σνιφάρισμα, μέχρι και διαφημιστικό χαρτονόμισμα, με «πρόεδρο» των ΗΠΑ την καμήλα της “Old Joe». Τέλος το 1992 κυκλοφόρησε σε σχήμα πακέτου “CAMEL” παιχνίδι με κάρτες και ζάρια για 2 έως 6 παίχτες. Άλλωστε τζόγος και κάπνισμα πάνε πάντα μαζί.
Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει στην Ελλάδα το βερνίκι παπουτσιών “CAMEL”. Συνώνυμο σχεδόν με το γυαλιστικό παπουτσιών, έχοντας «εξαφανίζει» από την αγορά οποιαδήποτε άλλη φίρμα. Η διαφημιστική καμπάνια του έκανε την παρουσία της τόσο ισχυρή, που την βλέπαμε από μικροί σε ελληνικές ταινίες, πάνω σε περίπτερα, σε περιοδικά, εφημερίδες, παντού.
Στην δεκαετία του ’80 κάνει την εμφάνιση του το βιβλίο του Tom Robbins «Τρυποκάρυδος – Μια απίθανη ιστορία αγάπης». Ο αντισυμβατικός συγγραφέας περιγράφει μια περίπλοκη, φανταστική γεμάτη «διαφορετικό» χιούμορ ιστορία αγάπης που εκτυλίσσεται μέσα σ’ ένα πακέτο τσιγάρων “CAMEL”!! Τι θα περίμενε κανείς για εξώφυλλο. Ο Τρυποκάρυδος που πετά, κρατά σπίρτο στο στόμα και ένα δυναμίτη στα πόδια του. «Απίθανο» εξώφυλλο βιβλίου. Τον Απρίλιο του 2015, η πάντα πρωτοπόρα εφημερίδα “Village Voice” της Νέας Υόρκης και μάλλον η πρώτη «εναλλακτική» εβδομαδιαία εφημερίδα της Αμερικής, κυκλοφορεί έχοντας για κεντρικό θέμα, το παράνομο εμπόριο διακίνησης καπνού και καπνικών προϊόντων. Η πρωτοσέλιδη μακέτα της εφημερίδας αμίμητη γεμάτη υπονοούμενα.
Κλείνοντας αυτή την ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης που παρακίνησε ένα και μόνο πακέτο τσιγάρα, αλλά και η δύναμη της διαφήμισης φυσικά, εμφανίστηκαν κατά περιόδους τα εξής. Μονωτική ταινία “CAMEL”, σφυκτήρας ελαστικού “CAMEL”, αλλά και φόλες επισκευής ελαστικών ποδηλάτου και αυτοκινήτου “CAMEL” !!!
Καπνίστε, μυρίστε, γευτείτε, βάψτε, απολαύστε, επισκευάστε, διαβάστε ελεύθερα. Όλα επιτρέπονται, με μέτρο και σειρά.
Δείτε ακόμη:
>> Είμαστε για τα πανηγύρια ή κάνουμε εξαγωγή χιούμορ...; Μέρος 'Α
>> Γιορτές, καρναβάλια, πέταμα αετού, διασκεδάσεις και άλλα...πανηγύρια
>> Τσιγάρο και τέχνη στη μουσική αλλά... με εικόνες
>> Άν οι κωφοί τραγουδούν, οι τυφλοί ακούνε...;
>> Χριστούγεννα με άλμπουμ χωρίς σύνορα και Ταμπού...!
>> Πόλεμος, καλλίγραμμα πόδια και αλεξίπτωτα...!
>>Φοβερά παλιά εισιτήρια συναυλιών! Ήσουν και εσύ εκεί...;
