Από τον Κώστα Ζουγρή

Οι περιπέτειες της Αλίκης στη χώρα των Θαυμάτων είναι ένα παραμύθι που περιέχει την ιδανική συνταγή για να σαγηνεύει μικρούς και μεγάλους, τρεις λέξεις-κλειδιά που προκαλούν όχι μόνον ενδιαφέρον, αλλά και την περιέργεια της εξερεύνησης του ανεξήγητου.

Ο αρχικός τίτλος παραπέμπει στη δημιουργία φανταστικών εικόνων στο μυαλό μας. Περιπέτειες, άγνωστες χώρες, θαύματα με αδιευκρίνιστα αποτελέσματα είναι η ιδανική συνταγή για τη δημιουργία όχι μόνον ιστοριών για κινηματογραφική εκμετάλλευση, ποιημάτων, τραγουδιών, αλλά γενικά είναι το απόλυτο δώρο για έναν καλλιτεχνικό δημιουργό.

Ολα ξεκίνησαν έπειτα από μια βόλτα του δημιουργού του μυθιστορήματος Charles Lutwidge Dodgson που γεννήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 1832, μαζί με τη δεκάχρονη τότε Alice Pleasance Liddell, που του ζήτησε να γράψει μια ιστορία στην οποία να περιγράφει τη βόλτα που έκαναν με ένα πλοίο στον ποταμό Τάμεση και στο οποίο επέβαιναν ακόμη δύο φίλες της.

Ηταν 1864 και δύο χρόνια αργότερα ο Dogdson δημοσιεύει για πρώτη φορά την ιστορία του, με το ψευδώνυμο Lewis Carroll.

Εκτοτε, η ιστορία της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων είναι συνέχεια σε κυκλοφορία και έχει μεταφραστεί σε 125 διαφορετικές γλώσσες. Ανάλογη επιτυχία σημείωσε και η συνέχεια της ιστορίας, που κυκλοφόρησε με τον τίτλο Through The Looking Glass.

Στη μουσική οι συνθέσεις που έχουν επηρεαστεί από την ιστορία του Carroll είναι αναρίθμητες και περιλαμβάνουν σχεδόν όλα τα μουσικά είδη - λογικά δεν πρέπει να υπάρχει άλλο λογοτεχνικό έργο που να έχει δώσει αφορμή για τη δημιουργία περισσότερων τραγουδιών από αυτό που έγραψε ο συγγραφέας του πριν από 150 σχεδόν χρόνια.

Ο Στάθης Δρογώσης σε στίχους του Κώστα Αδαμόπουλου είναι ένας από τους λίγους καλλιτέχνες μας που έχουν ασχοληθεί με την Αλίκη σε κάποια από τα τραγούδια τους. Στο Αλίκη του 2006, τραγουδά: Η Αλίκη κατεβαίνει μ' ένα μαύρο γερανό, τη μορφή της ζωγραφίζω σ' έναν κόκκινο ουρανό. Περιστρέφει το κορμί της στους ρυθμούς των ρολογιών, πασαλείβοντας καθρέφτες με κεράσι και κραγιόν.

Το 1988, σε μια διαφορετική προσέγγιση στην ιστορία της Αλίκης, ο Κώστας Τριπολίτης έγραφε για τον Θάνο Μικρούτσικο και το άλμπουμ τού Βασίλη Παπακωνσταντίνου Ολα από χέρι καμένα, τη δικιά του Αλίκη:

Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, με το ζόρι στριμωγμένη, απ' το γέρο της δαρμένη,

από μπάτσους καρφωμένη για σωρεία εγκλημάτων.

Η Αλίκη φωτισμένη φέρνει ίχνη εγκαυμάτων, η Αλίκη αποκλεισμένη

του παραμυθιού η Αλίκη, σ' ένα άσυλο ανιάτων.

Για τη Χαμένη Αλίκη έγραψε τραγούδι ο Σωκράτης Μάλαμας, που όπως όλοι μας δεν έχει χάσει την επαφή του με τα παραμύθια, που πολλές φορές μας βοηθάνε να ξεπεράσουμε δύσκολες καταστάσεις και να αντιμετωπίσουμε τη σκληρή πραγματικότητα: Χαμένη Αλίκη σε χώρα θαυμάτων γλιστράς.

Κουνέλια και γρύλοι, καρδούλες της τράπουλας χθες.

Παλιό παραμύθι παιδιού που γερνά, που γερνά και ζητάει

ψυχή που απομένει και έχει γεμίσει σκιές.

Στο Μεταμεσονύκτιο του Θάνου Μικρούτσικου, σε στίχους Αλκη Αλκαίου, ο Κώστας Καράλης τραγουδά: Η νύχτα είναι μαγική πέφτει στον ουρανό έν' αστέρι

μια μυστική θα κάνω ευχή (Αλίκη τι κρατάς στο χέρι)

Η νύχτα φεύγει μοναχή κι ο ραγισμένος μας καθρέφτης σου λέει με παγερή φωνή.

Αλίκη στο κενό μην πέφτεις.

Οι Μπλε δεν δείχνουν να πιστεύουν στα παραμύθια με την παλιά έννοια και στο Μια φορά κι έναν καιρό εκφράζουν μια διαφορετική άποψη: Επτά οι νάνοι κι εγώ στον πάγκο να παριστάνω τον σαλτιμπάγκο

Μαύρη η Χιονάτη αλλού κοιτάζει, το παραμύθι έχει αλλάξει.

Στρίβω πιο πέρα να βρω Αλίκη, άδεια η χώρα το θαύμα λείπει.

Τα γουρουνάκια γίναν γουρούνια κι αντί για τρία είναι μιλιούνια.

Σαν παραμύθι μοιάζει το ότι έφυγε από κοντά μας τόσο πρόωρα ο Μάνος Ξυδούς, που σε στίχους του Βαγγέλη Καραπέτρου και κυκλοφορία του 2008 με τίτλο Στο πουθενά, τραγουδούσε: Στο πουθενά οι αλήθειες σε πηγαίνουν

τα παραμύθια λένε ψέματα, γι' αυτό και δεν πεθαίνουν.

Η φαντασία ταξιδεύει τον καθρέφτη μου σε αγκαλιές παπουτσωμένων γάτων.

Θα δω εσένα που μπερδεύεσαι στη σκέψη μου με την Αλίκη απ' τη Χώρα των Θαυμάτων.

Στον διεθνή χώρο οι Beatles είναι ένα από τα συγκροτήματα που έχουν δεχτεί επιρροές από τον Lewis Carroll, τον οποίο έχουν βάλει και στο εξώφυλλο του άλμπουμ τους Sgt Peppers Lonely Hearts Club Band. Τραγούδια τους επηρεασμένα από την ιστορία του Carroll είναι τα Lucy In The Sky With Diamonds, Cry Baby Cry, Come Together, Glass Onion, Ι Am The Walrus και Helter Skelter.

Το White Rabbit από το άλμπουμ των Jefferson Airplane Surrealistic Pillow αναφέρει αρκετούς από τους χαρακτήρες που υπάρχουν στο έργο του Carroll, όπως τον Λευκό Ιππότη, την Κόκκινη Βασίλισσα και βέβαια την ίδια την Αλίκη.

Ο Tom Waits, το 2002, κυκλοφόρησε το άλμπουμ Alice γράφοντας τραγούδια τα οποία προόριζε για μια σκηνική μεταφορά της ιστορίας τού Carroll.

Στις πρώτες τους συνθέσεις, και κυρίως αυτές του Syd Barrett, οι Pink Floyd είχαν επιρροές από παλιά βιβλία, όπως αυτά του Lewis Carroll. Χαρακτηριστικό το τραγούδι Country Song στο οποίο αναφέρουν χαρακτήρες που χρησιμοποίησε στα βιβλία του ο Carroll.

Οι Siouxsie and The Banchees ονόμασαν τη δισκογραφική τους εταιρεία Wonderland και κυκλοφόρησαν ένα άλμπουμ με τον τίτλο Through The Looking Glass.

Ολόκληρο το άλμπουμ The Mad Hatter, που κυκλοφόρησε το 1978 ο πιανίστας της τζαζ Chic Corea, είναι αφιερωμένο στον γνωστό χαρακτήρα Τρελο-Καπελά.

Τραγούδια για την Αλίκη έχουν γράψει οι Nick Cave and The Bad Seeds, με τίτλο Watching Alice στο άλμπουμ Tender Prey (1988), ο Donovan, που συχνά βύθιζε τη φαντασία του στις ιστορίες του Carroll και δημιουργούσε ψυχεδελική ατμόσφαιρα στα τραγούδια του.

Οι Incredible String Band κατέφυγαν στη βρετανική παράδοση για τη δημιουργία των τραγουδιών τους The Mad Hatter's Song και Alice Is Α Longtime Gone.

Ο Elton John έγραψε βέβαια το Goodbye Yellow Brick Road με επιρροές από ιστορίες όπως Ο Μάγος του Οζ, ιστορία που με τη σειρά της ήταν επηρεασμένη από τα βιβλία του Carroll. Το Mona Lisas and Mad Hatters υπάρχει στο άλμπουμ του 1972 Honky Chateau και το 2000 ακούστηκε στην ταινία του Cameron Crowe Almost Famous.

Εκτός από τη μουσική, αρκετές είναι οι αναφορές στα δύο βιβλία του Lewis Carroll και στους χαρακτήρες του σε σημαντικά λογοτεχνικά έργα, όπως τα Finnegans Wake του James Joyce. Ο Gabriel Garcia Marquez αναφέρει το Through The Looking Glass στο μυθιστόρημά του Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας.

Ανάλογη είναι η επιρροή του συγγραφικού έργου του Carroll στη ζωγραφική, με τον Salvador Dali να δημιουργεί το 1969 δώδεκα εικόνες που ήταν επηρεασμένες από την Αλίκη στη χώρα των Θαυμάτων, στα κόμικς, στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, στις ιστορίες επιστημονικής φαντασίας και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, γεγονός αξιοσημείωτο για βιβλίο που γράφτηκε πριν από τόσο πολλά χρόνια.

Ελάτε στη παρέα μας