Λίγες σκέψεις για το Νόμπελ Λογοτεχνίας του Bob Dylan & οι 10 καλύτερες διασκευές σε τραγούδια του

Από το facebook του : ALi Mathloum

<<Για τη δημιουργία νέων ποιητικών εκφραστικών τρόπων μέσα στη μεγάλη παράδοση του αμερικανικού τραγουδιού>>
?NOBEL ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2016 : BOB DYLAN ?

Φυσικά και αυτή η λακωνική αιτιολογία όσο περιεκτική και αν είναι δεν φτάνει για να αποδώσει στο έπακρο αυτήν την αμφιλεγόμενη από κάποιους (συγγραφείς που αναμένουν υποθέτω) επιλογή, που από τον Οκτώβριο του ’16 μέχρι κ σήμερα συνεχίζει να διχάζει και να προκαλεί συζητήσεις. Γιατί σε εκείνον; οι στίχοι είναι λογοτεχνία; Και γιατί θεωρώ πως ο Ντύλαν το σηκώνει για όλους.

〰

ΓΙΑΤΙ Ο DYLAN;

Γιατί είναι ο πρώτος και σπουδαιότερος τραγουδοποιός όπου ο στυλοβάτης της καλλιτεχνικής υπόστασης του έργου του μεσώ των τραγουδιών του είναι ποίηση. Τα τραγούδια του δημιουργούν ένα πρόσμιγμα από εικόνες που με αμεσότητα και χωρίς βερμπαλισμούς μεταφέρουν την εμβρίθεια που αποπνέουν οι ιδέες του στην σφαίρα της αιωνιότητας, στην κατηγορία εκείνων των κειμηλίων που σε μια τυχόν προβλεπόμενη καταστροφή του κόσμου θα άξιζαν εισιτήριο πρώτης θέσης στην προσπάθεια διάσωσης τους και αυτήν την θέση την έχει εξασφαλίσει μέσω της καθολικής αποδοχής ως ο πατέρας της ποίησης στην μουσική.

• Διότι μέσω αυτών και της κληρονομιάς του κ των δίσκων του αν τα βάλεις κάτω και αρχίζεις να μελετάς με χρονολογική σειρά το έργο του θαρρείς πως κάνεις στον εαυτό σου....μαθήματα αμερικάνικης ιστορίας. Χωρίς υπερβολή καθώς κατάφερε να ξεχωρίσει κ να γίνει το είδωλο της εποχής του και η φωνή την αντι-κουλτούρας, η μετουσίωση σε μουσική της διαμαρτυρίας για τα κακώς κείμενα της κοινωνίας κ των πολιτικών σκανδάλων, ο Ντίλαν κρατούσε ψηλά το λάβαρο της ειρήνης εν καιρώ πολέμων , έκανε το καθήκον ως μουσικός και άνθρωπος που απευθύνεται σε εκατομμύρια κόσμο, το καθήκον του καλλιτέχνη να εκθέσει στα αυτιά του κοινού αυτά που δεν τους έλεγαν τα μέσα ενημέρωσης, αυτά που κανείς δεν τολμούσε, ειδικά τότε να πει, διότι ο μπαμπούλας θα τους έτρωγε, όχι όμως τους καλλιτέχνες οι οποίοι είχαν τον τρόπο και θα σώπαιναν μόνο με βία, βλ. Τζον Λένον.

?Democracy don’t rule the world,
You’d better get that in your head,
This world is ruled by violence,
But I guess that’s better left unsaid ?

• Γεγονότα όπως ο πόλεμος του Βιετνάμ, το κίνημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ ο ψυχρός πόλεμος έγινα θέματα των στίχων του όπως και μεταξύ άλλων ο θάνατος, τα όνειρα, η ελπίδα, η ειρήνη, τα ταξίδια κ.α Η συλλογή του ενα υπέροχο κολάζ από σκληρές αλήθειες, larger than life οράματα και έργο που διευρύνει ορίζοντες και διαμορφώνει κουλτούρα σε όσους το αισθανθούν πέρα από την μελωδία.
• Γιατί όποια πέτρα επιρροής και επίδρασης σε μεταγενέστερους ροκ καλλιτέχνες κ να σηκώσεις θα βρεις μέσα σε όλα κ το όνομα του Ντίλαν συνοδευμένο από κάποιον δίσκο.
• Γιατί πέρα από μουσική έχει γράψει κ βιβλίο και συλλογή με ποιήματα, όποτε είναι κ τυπικά μέλος της συγγραφικής κοινότητας.
• Γιατί καθιέρωσε την έννοια τραγουδοποιός κ άνοιξε τον ορίζοντα κ τις πόρτες σε ανθρώπους που δεν είχαν φωνή κ παρουσία σαν του Ελβις, άλλα είχαν κάτι να πουν, ο Ντίλαν κατέρριψε το σταριλίκι, ενέπνευσε κ έδωσε ελπίδα σε κάθε ταλέντο, όμορφο ή μη.

‘’ ?….Πόσα τα χρόνια που μπορεί ν’ αντέξει ένα βουνό ως να το φάει η αρμύρα και να λιώσει;
Και κάποιοι άνθρωποι, πόσο να ζήσουν βολετό
ώσπου της λευτεριάς μέρα να ξημερώσει;
Πόσο καιρό μπορεί κανείς να κάνει πως κοιτάει αλλού
να κάνει πως δεν βλέπει πάρα πέρα;
Η απάντηση φίλε μου πλανιέται στον άνεμο...’’

〰ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΟΥΝ ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ‘’ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ’’;

• Με αυτήν την απορία ξεκίνησε κ ο ίδιος ο Ντίλαν τον 27λεπτο λόγο που ηχογράφησε σαν περίπου έναν acceptance speech για την βράβευση (8 μήνες μετά το έκανε για κάποιο λόγο). Αναφέρει τις λογοτεχνικές του επιρροές, αγαπημένα βιβλία κ συγγραφείς και καταλήγει εν τέλει να κάνει διαχωρισμό λέγοντας πως τα λόγια ενός τραγουδιού γράφτηκαν για να ερμηνευτούν και όχι να διαβαστούν συνοψίζοντας έτσι κ την γενικότερη εικόνα που έδωσε που λέει ότι δεν συμφωνούσε τουλάχιστον αρχικά με το βραβείο.

" ?Inside the museums, Infinity goes up on trial
Voices echo this is what salvation must be like after a while ,But Mona Lisa musta had the highway blues, you can tell by the way she smiles ?

• Διαβάζοντας κατά καιρούς για τον Ντίλαν αυτό που αντιλήφθηκα είναι πως πρόκειται για έναν τύπο εντελώς προσγειωμένο, που δεν ξέρω αν έχει συνειδητοποιήσει την βαρύτητα της κληρονομιάς του αλλά παραμένει μέχρι σήμερα εκείνο το παιδί των 60s, κάνει περιοδείες γράφει κατά καιρούς νέα τραγούδι και ακόμα πηγαίνει σε μικρά μπαράκια να πίνει τα αγαπημένα του ποτά ήσυχα και μακριά από lifestylισμούς και μεγαλοπρεπή σκηνικά. Σύμφωνα λοιπόν με τα δεδομένα του χαρακτήρα του και την τόσο μεγάλη αγάπη κ σεβασμό προς την λογοτεχνία, δεν φαίνεται παράξενο να νιώθει μικρός και ίσως αισθάνεται πως τα τραγούδια του δεν μπορούν να σταθούν δίπλα σε σπουδαίους συγγραφείς. Η ταπεινότητα του χαρακτήρα του όμως δε θα μας δώσει την απάντηση , αυτή έχει έρθει ήδη.

• Πρώτα απ’ολα από εδώ. Όχι από εμένα, από την αρχαία Ελλάδα φυσικά την μητέρα όλων των δυτικών τεχνών, πολιτισμού και διανόησης, και σαφώς αναφέρομαι στους
‘’9 λυρικούς ποιητές’’ κ την λυρική ποίηση που συνοδευόταν από μουσικό όργανο ή όργανα. Που δεν χρειάζεται να σας πω πως μέχρι σήμερα διαβάζονται, μελετούνται ΧΩΡΙΣ την συνοδεία μουσικής που αρχικά είχαν δημιουργηθεί να έχουν. Με αυτή την λογική το έργο του Ντίλαν σαφώς κ έχει θέση στην λογοτεχνία καθώς η ουσία είναι το περιεχόμενο, η επίδραση και η μαγεία του και όχι το γράφτηκε για ανάγνωση ή ερμηνεία.

?‘’Κόσμε ελάτε, συναχθείτε, Όπου κι αν περιπλανιόσασταν
Και παραδεχθείτε, Πως γύρω σας φουσκώνουν τα νερά
Θα σας μουσκέψουν ως το κόκαλο, για τα καλά
Κι αν θαρρείτε, Πως αξίζει να σωθείτε, Να κολυμπάτε αρχίστε τώρα
Αλλιώς σαν πέτρες θα βυθιστείτε, Ναι, τα νερά μανιάζουν, Οι καιροί αλλάζουν’’ ?

• Ένα ακόμη διαπιστευτήριο που αφορά κ άμεσα τον Ντίλαν είναι το γεγονός
πως οι στίχοι από τα τραγούδια του έχουν μελετηθεί κ παρουσιαστεί σε ακαδημαϊκό επίπεδο σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ από τις αρχές των 70’ς μάλιστα. Όπως είπαμε κ στην αρχή, όταν η επικαιρότητα γίνεται αφορμή για το καλλιτεχνικό σου έργο και μέσω αυτού γίνεσαι σημαία μιας ολόκληρης γενιάς ή ενός ακτιβιστικού κινήματος, είναι το πλέον λογικό την ιστορία που καταγράφεται μπροστά στα μάτια τους οι καθηγητές να θέλουν να την εκμεταλευτούν διαδίδοντας τις ιδέες και τα την σοφία του μέσα στην αίθουσα, το λίκνο που οφείλει να καλλιεργεί το ελεύθερο και σκεπτόμενο πνεύμα.
Μετά την γνωστοποίηση του αποτελέσματος με χαρά διάβασα πως αμέτρητοι σπουδαίοι ακαδημαϊκοί κ θεωρητικοί βγήκαν μπροστά μιλώντας για άξια βράβευση η οποία έχει ξεχωριστή σημασία από κάθε άλλη.
Γιατί όμως; διότι ο Bob…..

〰Ο DYLAN ΤΟ ΣΗΚΩΣΕ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ?

•Κάποιες φορές οι επιλογές της ακαδημίας του ‘’ταλέντου και του γούστου’’ όπως την αποκαλούν στην έδρα της την Σουηδία, έχουν ως σκοπό να περάσουν πλαγίως ένα μήνυμα. Όπως συμβαίνει κατά κόρον και στα ‘’too political’’ βραβεία όσκαρ, βεβαία όχι σε ευθεία αντιστοιχία, εδώ μιλάμε για τον πλέον αξιοσέβαστο και σοβαρό θεσμό. Η βράβευση στον Ντίλαν δεν προσπαθεί να -λαθρεμπορέψει νομίμως- κ εμμέσως πλην σαφώς κάποιο πολιτικό ή κοινωνικό μήνυμα, όχι. Διότι κάποιες άλλες φόρες η στόχευση είναι προς την ανάδειξη. Την στρέψη του ενδιαφέροντος του κοινού προς άλλοτε έναν υποτιμημένο συγγραφέα και ενίοτε προς ένα ολόκληρο λογοτεχνικό ρεύμα μέσω ενός χαρακτηριστικού εκφραστή. Σαφώς και δεν θέλω να εννοήσω πως ο Ντίλαν ή ολόκληρη η ροκ μουσική χρειάζονται την βοήθεια μερικών διανοούμενων για να τους μάθει ο κόσμος. Αλλά μια αναφορά προς την κουλτούρα της ροκ , την διαχρονική αυτί κουλτούρα που δεν είναι απλά κοινοί κώδικες ντυσίματος ή ότι παρεμφερές και μουσικών ακουσμάτων άλλα εμπεριέχει αξίες, ιδανικά και είναι στάση ζωής η οποία δεν αφομοιώνει την παραμικρή πολιτική πινελιά – διότι το ροκ δεν είναι πολίτικη ιδεολογία, είναι αύρα και συγκεκριμένο state of mind- όσο κ αν μεσώ της ροκ διαχρονικά έχουν περαστεί τα πιο έντονα πολιτικά μηνύματα, οι εκφραστές δεν ήταν εμπλεκόμενοι στο πανηγύρι όπως και ο νεαρός Ντίλαν.

?You fasten all the triggers
For the others to fire
Then you set back and watch
When the death count gets higher
You hide in your mansion'
As young people's blood
Flows out of their bodies
And is buried in the mud ?

• Μια τιμή που ισούται με δικαίωση, που σαφώς κ υπήρχε από τους εκατομμύρια ακόλουθους της ροκ μουσικής, άλλα είναι αλλιώς να την έχεις από την ανώτερη πνευματικά κλίμακα, είναι η στάμπα της αποδοχής των τραγουδοποιών ως μέρος του λογοτεχνικού κινήματος. Είναι η ύψιστη διάκριση για την ροκ κουλτούρα και μια τιμή που προσωπικά την εκλαμβάνω ως θερμή χειραψία αναγνώρισης από την υψηλή διανόηση προς όλους τους μεγάλους στιχουργούς μέσω του, κοινής αποδοχής, σπουδαιότερου αντιπροσώπου τους. Αυτό το βραβείο μέσω του Ντίλαν απονέμεται έμμεσα σε όλους τους μεγάλους που με τα μελοποιημένα λόγια τους άγγιξαν τις καρδιές, επηρέασαν το νου, ήταν εκεί στα δύσκολα κ συντρόφευσαν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων εδώ κ δεκαετίες.

?‘’Με νικοτίνη δυνατή και τον Μπομπ Ντίλαν
και τους ρεμπέτες στα παλιά γραμμόφωνα
τα όνειρά μου στην πρωτεύουσα με στείλαν
για να μιλάω πάντα χαμηλόφωνα’’
Βασίλης Παπακωνσταντίνου ?

• Όπως μια αθλητική ομάδα όταν κερδίζει ένα τρόπαιο πάντοτε το σηκώνει ο αρχηγός πρώτος και ύστερα γυρίζει προς τους συμπαίχτες του να το αγγίξουν όλοι μαζί, να το μοιραστούν διότι όλοι συνέβαλαν από ένα λιθαράκι, κάπως έτσι θα το παρομοιάσω και εδώ. Επειδή όμως δεν μιλάμε για ομάδα άλλα για μεμονωμένο πρόσωπο το βραβείο το σηκώνει ο αρχηγός , ο άνθρωπος που τους επηρέασε όλους αλλά στα δικά μου τα μάτια στην δική μου την ‘’φιέστα κατάκτησης’’ ο Bob Dylan γυρίζει 180 μοίρες και το παραδίδει με πατρική ευλάβεια στον John Lennon, τον Roger Waters, το πνευματικό του παιδί Bruce Springsteen, τον τεράστιο Neil Young, τον ποιητή Jim Morrison, τον Elliott Smith, τον Steve Harris των Maiden, την φωνή της αγάπης κ της ειρήνης Bob Marley, τον Freddie Mercury, τον Paul Simon, τον Leonard Cohen, τον David Bowie, τον ευαίσθητο Cat Stevens, τον Lou Reed, το σπουδαιότερο δίδυμο της rock Plant &Page, ακόμα ακόμα και τον ποιητή του δρόμου 2pac, τον λεξομάγο Eminem, τoν Νas &τον Notorious B.I.G.

➡ Ο Ντίλαν το σήκωσε για όλους και πρέπει να είμαστε όλοι περήφανοι, ναι κ εμείς που αγαπάμε την ροκ μουσική οι απλοί ακροατές διότι όλοι εμείς ήμασταν, είμαστε και θα είμαστε το βραβείο που πραγματικά έχει σημασία για κάθε καλλιτέχνη που αγαπάμε και μέσω αυτής της ιστορικής απονομής ήρθε το επιστέγασμα αυτού που όλοι μέσα μας νιώθουμε ότι - η ροκ μετράει -.

και να θυμάστε...

?‘’May your hands always be busy
May your feet always be swift
May you have a strong foundation
When the winds of changes shift
May your heart always be joyful
May your song always be sung
And may you stay forever young’’

ΟΙ 10 ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΔΙΑΣΚΕΥΕΣ ΣΕ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ BOB DYLAN

Δεν είναι ντροπή ούτε ψέμα να πούμε πως κάποια από τα σπουδαιότερα κομμάτια του θρύλου Ντίλαν ίσως σε μουσικό επίπεδο κ παράγωγη έχουν ξεπεραστεί και ιδίως για τις νεότερες γενιές. Γι’αυτο όμως υπάρχουν οι καλές διασκευές, για να μην αφήσουν την κληρονομιά θησαυρό του βραβευμένου με Νόμπελ τροβαδούρου να πιάσει σκόνη...

10. MAGGIE’S FARM – RAGE AGAINST THE MACHINE | Πολυδιασκευασμένο ιδίως live άλλα ξεχωρίζει αυτή εδώ του 2000 δλδ 35 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, το φανκ-μέταλ θρυλικό γκρουπ επέλεξε αυτό το κομμάτι του Ντίλαν χωρίς να παραξενευτεί κάνεις μιας και σαν επαναστατικό και τραγούδι διαμαρτυρίας που είναι ταίριαξε απόλυτα στο ύφος τους, καμιά επαφή με το αυθεντικό, το φέρανε στα μέτρα τους , στο μουσικό τους στυλ κ το κάνανε μαεστρικα.

9. IT’S ALL OVER NOW BABY BLUE – VAN MORRISON AND THEM |Τοαυθεντικόακουγεταικαυτοευχάριστα. Ένα από τα θρυλικότερα και ομορφότερα ποιήματα του Ντίλαν διασκευάστηκε από τον Βαν Μόρισον σε απολυτά δικό του ύφος κ ερμηνεία και παίρνει την ψήφο μου γιατί λατρεύω την φωνή του.

8. JUST LIKE A WOMAN – JEFF BUCKLEY | Ο αδικοχαμένος πολύ πρόωρα Μπάκλει είχε μια από τις πιο τρυφερές φωνές στο χώρο και η επιλογή του στο κομμάτι αυτό του Ντίλαν ήταν υπεροχή καθώς του ταίριαξε γάντι....

7. RING THEM BELLS – HEART & LAYNE STANLEY | Από το 1989 και έναν ωριμότερο Ντίλαν , ένα κομμάτι που παραπέμπει σε ύμνο κ είναι από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αριστουργημάτων του Ντίλαν που όμως αδικούνται απο τον ιδιο κ την...φωνή του και το όλο στυλ του. Οι HEARTμε τον Στανλει το ΑΠΟΓΕΙΩΣΑΝ με τις εκπληκτικές ερμηνείες τους έγινε έτσι όπως έπρεπε να γίνει.

6. BLOWING IN THE WIND – ETTA JAMES | Το τραγούδι αυτό είναι ίσως το εμβληματικότερο του και από τα πιο όμορφα σε στίχο κ μελωδία, έχει διασκευαστεί 100αδες φόρες. Αυτή εδώ η εκδοχή του 2008 είναι σε στυλ Gospel με ανεβαστικό ρυθμό κ την θρυλική Εττα σε μεγάλα κέφια! Το λατρεύω.

5. I SHALL BE RELEASED – NINA SIMONE | Ότι άγγιξε αυτή η καλλιτέχνιδα το μετέτρεψε σε ατόφιο χρυσάφι!Τραγούδησε μπόλικο Ντίλαν αλλά κατέληξα σε αυτό που προσωπικά μ αρέσει πάρα πολύ η προσέγγιση της άλλα θα σας πως να τσεκάρετε κ άλλη μια διασκευή της στο Just Like a Woman. Η συνάντηση των ποιημάτων με την φωνή της είναι φτιαγμένη από τα υλικά των ονείρων.

4. KNOCKIN ON HEAVEN’S DOOR – Guns n’ Roses | Προτιμώ το αυθεντικό και αυτό ακούω διότι η ερμηνεία του Ντίλαν κ το ύφος του κομματιού μου βγάζει το νόημα των στίχων πολύ γλαφυρά στα δικά μ αυτιά. Παρόλα αυτά δε μπορώ να μη παραδεχτώ την power ballad διασκευή των Γκανς που έκανε το κομμάτι πασίγνωστο σε σημείο που αρκετοί ακόμα πιστεύουν ότι είναι δικό τους! Μαγκιά του Αξελ Ρόουζ αυτή η στιγμή...

3. ONE MORE CUP OF COFFEE – THE WHITE STRIPES | Ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια του Ντίλαν. Απλό, μελωδικό κ πολύ συναισθηματικό, η αυθεντική του εκτέλεση δεν έχει παλιώσει καθόλου, όμως η μπλουζ ροκ πολυ σκοτεινή πινελιά που έδωσε ο Jack White είναι από τις κορυφαίες διασκευές γενικά.

2. MY BACK PAGES – THE BYRDS| Ένα συγκρότημα άρρηκτα συνδεδεμένο με τον Ντίλαν έχουν διασκευάσει μεταξύ άλλων κ το Mr Tambourine Manυπέροχα, άλλα εγώ θα επιλέξω το My Back Pages, ένα υπέροχο ποίημα με ρεφρεν μελαγχολικό που το sing a long quality δε μπορεί πάρα να σε κάνει να το ακούς ξανά κ ξανά...

1. ALL A LONG THE WATCH TOWER – JIMMY HENDRIX | Διασκευάστηκε μόλις 6 μήνες μετά τη κυκλοφορία του αυθεντικού. Ο ίδιος ο Ντίλαν έχει παραδεχτεί πως η εκτέλεση αυτή είναι ανώτερη καθώς όπως αναφέρει για τον Χέντριξ μέσω του ταλέντου του προσέγγισε το κομμάτι από διαφορετική σκοπιά που ο Ντίλαν μέχρι κ σήμερα συνεχίζει να το παίζει όπως ο Χέντριξ κ μάλιστα όπως λέει νιώθει ότι του απονέμει φόρο τιμής κάθε φορά σαν να ήταν δικό του.

ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ (λογω του οτι ειναι live) :

ΤΡΑCYCHAPMAN – TIMES THEY’RE A CHANGING δεν νομίζω ότι έχει ερμηνευτεί πιο τρυφερά κ όμορφα. παραδεισένια φωνή...