Ένας παράγοντας που προκαλεί στρες στην οικογένεια και θυμό στους γονείς είναι ο θυμός του παιδιού...Ειδικά στις μικρές ηλικίες, μέχρι περίπου 7 ετών, ο παιδικός θυμός έχει μια κρυφή ρίζα, που λίγοι γονείς την κατανοούν: τη δυσκολία του παιδιού να κατονομάσει τα συναισθήματα που νιώθει εκείνη τη στιγμή, παράλληλα με τη δυσκολία του να τα εκφράσει με λόγια και ήρεμο τρόπο...
Η Πηγή του Θυμού
Καταλαβαίνουμε ότι ένα παιδί είναι θυμωμένο από τη συμπεριφορά του: φωνάζει, χτυπάει, κλωτσάει, γίνεται επιθετικό, κλαίει… Συχνά όμως, οι γονείς βλέπουν την κακή συμπεριφορά και δεν αντιλαμβάνονται ότι το παιδί είναι θυμωμένο, θεωρούν ότι απλώς έχει κακή συμπεριφορά και το τιμωρούν.
Με την τιμωρία, όμως, δεν πετυχαίνουν κάτι! Όταν η αιτία της κακής συμπεριφοράς του παιδιού είναι ο θυμός, τότε οι γονείς πρέπει να δώσουν προσοχή στο συναίσθημα. Το παιδί δυσκολεύεται να εκφράσει το πώς νιώθει, ενδεχομένως δεν έχει το λεξιλόγιο για να ονοματίσει τα συναισθήματά του και έτσι ξεσπάει συμπεριφορικά.
Το πρώτο που έχει να κάνει ο γονιός όταν το παιδί του είναι θυμωμένο –πριν θυμώσει ο ίδιος!- είναι να δώσει στο παιδί να καταλάβει ότι είναι συναισθηματικά μαζί του και κατανοεί πώς νιώθει.
Εγκέφαλος και Συναισθήματα: Δεξί και Αριστερό Ημισφαίριο
Όταν το παιδί είναι θυμωμένο και έχει κακή συμπεριφορά, κάνουμε το εξής λάθος: προσπαθούμε με λόγια να το πείσουμε να σταματήσει (με απειλές, παρακάλια, δωροδοκίες…). Αυτό δε λειτουργεί!
Ο λόγος είναι απλός! Ο γονιός προσπαθεί με τα λόγια, που είναι ικανότητα που εδράζει στο λεκτικό, αναλυτικό αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου, ενώ εκείνη τη στιγμή του ξεσπάσματος λειτουργεί, το δεξί, συναισθηματικό ημισφαίριο του εγκεφάλου του παιδιού.
Αν όμως εκείνη τη στιγμή ο γονιός αγκαλιάσει το παιδί, το καθησυχάσει χωρίς λόγια, ή απλώς του δείξει συναισθηματική κατανόηση, δημιουργείται η πρώτη γέφυρα ηρεμίας και καλής επικοινωνίας μεταξύ των δύο εγκεφαλικών ημισφαιρίων.
Μάθετε να Ακούτε Προσεκτικά
Όταν το παιδί είναι θυμωμένο και έχει κακή συμπεριφορά, οι περισσότεροι γονείς αρχίζουν τα μπλα-μπλα, είτε προσπαθώντας να σταματήσουν την κακή συμπεριφορά, είτε απειλώντας, είτε κάνοντας κήρυγμα στο παιδί, κοκ. Έτσι όμως δεν μπορεί να καταλάβει ο γονιός τι πυροδότησε την κακή συμπεριφορά του παιδιού, άρα δεν μπορεί να δουλέψει στον τομέα της πρόληψης, για την επόμενη φορά.
Ακούστε προσεκτικά τι έχει να σας πει το παιδί για τα συναισθήματά του, χωρίς να το κρίνετε και χωρίς να το διακόψετε. Ρωτήστε τι έγινε αμέσως πριν το ξέσπασμα, και αμέσως πριν από αυτό που σας είπε ότι συνέβη πριν το ξέσπασμα. Μη ρωτάτε ερωτήσεις που ξεκινάνε με το «γιατί», επειδή έτσι βάζετε το παιδί στη θέση του κατηγορούμενου.
Κατανοήστε τη σειρά των γεγονότων και των αντίστοιχων συναισθημάτων που οδήγησαν στο ξέσπασμα. Βοηθήστε το παιδί να νιώσει καλύτερα και έτσι, να φερθεί καλύτερα.
Απλοί Τρόποι για να Ακούτε Προσεκτικά
- Βάλτε το δικό σας θυμό, εκνευρισμό, απογοήτευση, άγχος, κλπ στην άκρη, ώστε να μη σας θολώσουν το μυαλό και ξεσπάσετε προς το παιδί σας.
- Ηρεμήστε και διατηρήστε ψύχραιμη στάση. Πάρτε μερικές βαθιές, χαλαρωτικές αναπνοές. Φανταστείτε ότι έχετε μια σκούπα και σκουπίζετε και βάζετε τα δικά σας αρνητικά συναισθήματα στην άκρη. Πέστε στον εαυτό σας «θα περάσει κι αυτό» ή «μπορώ να το αντιμετωπίσω ψύχραιμα».
- Κοιτάξτε το παιδί στα μάτια και ακούστε αυτό που έχει να σας πει, χωρίς να κάνετε ταυτόχρονα κάτι άλλο.
- Παρατηρήστε τη γλώσσα σώματος του παιδιού σας: την έκφρασή του, τον τόνο της φωνής του, τις κινήσεις του. Αποκωδικοποιήστε τα μηνύματα που σας στέλνει.
- Δώστε του να καταλάβει ότι είστε σύμμαχοι, επιτρέποντας του με τη φαντασία να κάνει αυτό που επιθυμεί αλλά δεν του επιτρέπετε ή δε γίνεται. Έτσι, με έκφραση συμπάθειας και χαμόγελο μπορείτε να πείτε «τι καλά που θα ήταν οι σαλάτες να ήταν σούπερ ανθυγιεινές και τα γλυκά σούπερ υγιεινά!».
Γράφει η Δρ. Λίζα Βάρβογλη
