Από τον Γιάννη Πετρίδη
Ο Randy Newman ανήκει σε μια ομάδα μουσικών που παρά τη μεγάλη διεθνή επιτυχία τους, δεν έγιναν ιδιαίτερα γνωστοί στην πατρίδα μας, χωρίς βέβαια αυτό να μειώνει την αξία τους. Οι Έλληνες μουσικόφιλοι τον ξέρουν κυρίως χάρη στις διασκευές τραγουδιών του, όπως το You Can Leave Your Hat On, που ακούστηκε από τον Joe Cocker στην ταινία 9 1/2 βδομάδες, στην οποία πρωταγωνιστούσαν οι Κιμ Μπάσιντζερ και Μίκι Ρουρκ.
Μέλη της οικογένειάς του ήταν οι διάσημοι συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής Alfred, Lionel και Emil Newman. Και οι τρεις είναι θείοι του. Η ειρωνεία είναι ότι ο πατέρας του Irving George ήταν ο μόνος από τα αδέλφια των Newman που δεν έγινε μουσικός, αλλά οδοντίατρος, έχει γράψει όμως μερικά τραγούδια σε συνεργασία με τον γιο του. Τα ξαδέλφια του, Thomas και David Newman, ασχολήθηκαν και αυτά με τον κινηματογράφο, στον οποίο και διακρίθηκαν ιδιαίτερα.
Ο ίδιος ο Randy, εδώ και αρκετά χρόνια, κάνει μία δεύτερη καριέρα στον κινηματογράφο, παράλληλα με αυτήν στον χώρο της ποπ και του ροκ, κι εμπλουτίζει τον κατάλογο των βραβείων του στη μουσική με ένα Οσκαρ για το τραγούδι της ταινίας Monsters Inc., ενώ παράλληλα έχει άλλες 16 υποψηφιότητες για το ίδιο βραβείο με τα τραγούδια από τις ταινίες Cars (2007), Meet the Parents (2001), Toy Story 2 (2000), Babe: Pig In The City (1999), Toy Story (1996), The Paper (1995), Parenthood (1990) και Ragtime (1982) και για τη συνολική μουσική του για τις ταινίες Monsters, Inc., Pleasantville (1999), Α Bug's Life (1999), James and the Giant Peach (1997), Toy Story, Avalon (1991), The Natural (1985) και Ragtime.
Οταν ήταν μικρός περνούσε ατελείωτες ώρες στα κινηματογραφικά στούντιο, όπου παρακολουθούσε το πώς οι διάσημοι θείοι του ενορχήστρωναν, διηύθυναν και ταίριαζαν τη μουσική τους με την κινηματογραφική εικόνα.
Ο Newman, που πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Νέα Ορλεάνη, από τη μουσική της οποίας επηρεάστηκε πολύ, έγινε επαγγελματίας μουσικός από τα 17 του χρόνια. Εναν χρόνο αργότερα έγραψε το πρώτο τραγούδι του, που είχε τίτλο Golden Gidiron Boy, το ερμήνευσε ο Pat Boone, αλλά ήταν αποτυχία. Στη συνέχεια έδωσε τραγούδια του σε γνωστά ονόματα της εποχής, όπως οι Gene Pitney, Jerry Butler, Ο'Jays, Jackie DeShannon, Fleetwoods και Irma Thomas.
Αρκετά από τα τραγούδια του αναφέρονται στον Θεό. Πριν ακόμη γράψει το διάσημο God's Song (That's Why Ι Love Man Kind) είχε ήδη γράψει τα He Gives Us All His Love και Ι Think He's Hiding, γι'αυτό ίσως μετέφερε στη σύγχρονη εποχή τον μύθο του Γκαίτε, Faust, που είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες της σχέσης Θεού με τον άνθρωπο.
Τα τραγούδια του έτυχαν ιδιαίτερης ανταπόκρισης στη Βρετανία, όπου επιτυχίες έγιναν τα Ι've Been Wrong Before-Cilla Black (1965), Nobody Needs Your Love και Just One Smile - Gene Pitney (1966) και Simon Smith and His Amazing Dancing Bear-Alan Price Set. Την ίδια περίοδο ο Newman ήταν για λίγο μέλος των Tikis, οι οποίοι στη συνέχεια εξελίχτηκαν στους Harpers Bizzare.
Το 1968 κυκλοφορεί το πρώτο προσωπικό άλμπουμ του με τίτλο το όνομά του και το σατιρικό χιούμορ των τραγουδιών του γίνεται για πρώτη φορά γνωστό, προκαλώντας έντονη κριτική για τις τολμηρές απόψεις του σε θέματα, όπως ο ρατσισμός και η ομοφυλοφιλία, με αποκορύφωμα την επιτυχία του 1977 Short People και τη σατιρική του άποψη για τους κοντούς.
Στο πρώτο αυτό άλμπουμ υπάρχει το Ι Think It's Gonna Rain Today, που διασκεύασε αργότερα η Judy Collins. Στο ίδιο άλμπουμ υπάρχει το Suzanne, γραμμένο με την προοπτική να παίξει το κιθαριστικό μέρος ο Jimi Hendrix, με τον οποίο συμφώνησε αρχικά ο Newman σε τηλεφωνική επικοινωνία τους. Ο Hendrix μάλιστα του είπε ότι δεν ήξερε να διαβάζει μουσική και ότι και αυτός, όπως ο Newman, ήταν Τοξότης στο ζώδιο. Τελικά όμως πήγε για κάποιο διάστημα στη Χαβάη και δεν συμμετείχε στην ηχογράφηση.
Με το δεύτερο άλμπουμ του 12 Songs, που κυκλοφορεί το 1970, αλλάζει τακτική, εγκαταλείπει τις ενορχηστρώσεις με τη συμμετοχή πολλών μουσικών και στρέφεται στα μικρά σύνολα, συνεργαζόμενος με μουσικούς, όπως οι κιθαρίστες Ry Cooder, Clarence White και ο ντράμερ των Byrds, Gene Parsons. Το νέο αυτό σχήμα τον βοηθάει να αποκαλύψει την αγάπη του για τα μπλουζ της Νέας Ορλεάνης και τις επιρροές που έχει δεχθεί από το παίξιμο στο πιάνο καλλιτεχνών όπως ο Fats Domino. Μεγάλη επιτυχία από αυτόν τον δεύτερο δίσκο, το Mama Told Me (Not Το Come), που μερικούς μήνες αργότερα θα γίνει Νο 1 για το συγκρότημα των Three Dog Night. Το περιοδικό «Rolling Stone» θα το κατατάξει στην 6η θέση με τα σημαντικότερα άλμπουμ της δεκαετίας του '70, αλλά η εμπορική του επιτυχία θα παραμείνει περιορισμένη.
Το επόμενο στούντιο άλμπουμ του είναι το Sail Away και το ομώνυμο τραγούδι διασκευάζεται από τον Ray Charles και τη Linda Ronstadt. Το You Can Leave Your hat on με αινιγματικό τρόπο προσδιορίζει το τι βρίσκει ενδιαφέρον ένας άνδρας στη σχέση του με μια γυναίκα και διασκευάζεται από τους Three Dog Night, Etta James, Keb Μο, Joe Cocker και Tom Jones, με τους δύο τελευταίους να το τραγουδούν στις ταινίες 9 1/2 Weeks και The Full Monty, αντίστοιχα.
Το τραγούδι Short People και το άλμπουμ Little Criminals, από το οποίο προέρχεται, θα γίνουν οι μεγαλύτερες επιτυχίες του το 1977. Στον δίσκο συμμετέχουν γνωστοί μουσικοί του Λος Αντζελες και σχεδόν όλα τα μέλη του συγκροτήματος των Eagles, ενώ το 1983 θα προκαλέσει ξανά κοινό και κριτικούς με τις απόψεις του για την πόλη και τους γιάπις του Λος Αντζελες.
Με την κινηματογραφική μουσική θα ασχοληθεί για πρώτη φορά το 1971· ήταν η σατιρική ταινία του Norman Lear Cold Turkey που θα του δώσει αυτήν την πρώτη ευκαιρία. Η αμέσως επόμενη φορά θα είναι όμως 10 χρόνια αργότερα, το 1981, με το Ragtime που σκηνοθέτησε ο Milos Forman.
Ο αφηγηματικός τρόπος ερμηνείας που έχουν πολλά από τα τραγούδια του, έχουν επηρεάσει καλλιτέχνες όπως ο Bruce Springsteen, αλλά και ο Bob Dylan, που έχει δηλώσει ότι είναι φίλος της μουσικής του Newman, ο οποίος βέβαια με τη σειρά του έχει δανειστεί πολλά στοιχεία από τον τρόπο σύνθεσης και ερμηνείας του μεγάλου δημιουργού. Ο Paul Simon επίσης θα πρέπει να είναι φίλος της μουσικής του Newman, ενώ και το Money For Nothing των Dire Straits ακούγεται σαν ένα τραγούδι από αυτά που έχει συνηθίσει να μας παρουσιάζει ο Newman.
Μία άλλη ιδιότητα που έχουν αρκετά από τα τραγούδια του Newman, είναι το να παντρεύουν τον σκοτεινό απαισιόδοξο στίχο με υπέροχη μελωδία, κάτι που έχει συμβεί στα Same Girl και In Germany Before The War, που έχει τραγουδήσει και η Ελλη Πασπαλά.
Ο στίχος των τραγουδιών του είναι πάντα κατανοητός και σπάνια καταφεύγει σε αλληγορίες και προσπάθειες να οδηγήσει τον ακροατή στο να φανταστεί από μόνος του το τι θέλει να μεταφέρει με το περιεχόμενο των τραγουδιών του. Συχνά μάλιστα η φαντασία του είναι αυτή που μεταφέρεται σε στίχο. Το Baltimore, ας πούμε, είναι ένα από τα πετυχημένα τραγούδια του που γράφτηκαν για μία πόλη που την είδε μόνο μία φορά, από το παράθυρο ενός τρένου, ως επιβάτης του.
Στη θεατρική μεταφορά του μύθου τού Faust, τον ρόλο του Θεού έπαιζε ο James Taylor, ενώ ο Randy κράτησε για τον εαυτό του τον ρόλο του Διαβόλου. Αυτή η εναλλαγή ρόλων υπάρχει και μέσα σε όλη τη μουσική του δημιουργία, είτε αυτή αφορά τον ρόλο του ως πιανίστα στην Bourbon Street της Νέας Ορλεάνης είτε την πληθώρα των σατιρικών του τραγουδιών ή τα εξαιρετικά μουσικά score του για δραματικές ταινίες ή ταινίες κινουμένων σχεδίων.
