«Το μαγαζάκι της κεντρικής οδού/ The Shop on Main Street / Obchodnakorze» (Κριτική)
Κριτική της τσεχοσλοβακικής ταινίας
«Το μαγαζάκι της κεντρικής οδού/ The Shop on Main Street / Obchodnakorze»
8/10
Η μαυρόασπρη, τσεχοσλοβακική ταινία του 1965 μεταφέρει το θεατή στηφασιστική Σλοβακία του 1942. Η Τσεχοσλοβακία είχε διαλυθεί το 1939 και επανασυστάθηκε μετά το πέρας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Τα εννέα χρόνια που υπήρξε κράτος-μαριονέτα της Γερμανίας υιοθέτησε τους ρατσιστικούς νόμους της. Στα πλαίσια αυτά ο σαραντάρης, βίαιος, πότης Tono ορίζεται διαχειριστής του καταστήματος, που ανήκει στην ηλικιωμένη, Εβραία, χήρα Rozalia, ώστε αυτό να καταστεί «άριο». Σύντομα η σχέση τους θα κλονιστεί, καθώς διατάσσεται ο εκτοπισμός όλων των Εβραίων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Το φιλμ των σκηνοθετώνJanKadar(1918-1979) καιElmarKlos (1910-1993)βασίζεται στο σενάριο, που συνέγραψαν μετά του LadislvGrosman (1921-1981).Kadarκαι Grosmanείχαν οδηγηθεί ως Εβραίοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η οικογένεια μάλιστα του Kadarεξοντώθηκε από το Γ’ Ράιχ στο στρατόπεδο του Auschwitz. Το βιωματικό στοιχείο διακρίνεται στην ταινία τους, η οποία βραβεύτηκε ως καλύτερο ξενόγλωσσο φιλμ στα Oscarsτου 1966, έχοντας αποσπάσει ειδική μνεία στο Φεστιβάλ των Καννών ένα χρόνο νωρίτερα.
Το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα οφείλει πολλά στις ερμηνείες της IdaKaminska (1899-1980) και του JozefKroner (1924-1998). Η Kaminskaπροτάθηκε για το Όσκαρ καλύτερου γυναικείου ρόλου, χάνοντας από την ElizabethTaylorτο 1967, έχοντας αποσπάσει ειδική μνεία στο Φεστιβάλ των Καννών του 1965 μετά του συμπρωταγωνιστή της Kroner.Ερμηνεύει με πειθώ τη χήρα Lautmannn, η οποία λίγο πριν το τέλος του φιλμ αντιλαμβάνεται το σκληρό παιχνίδι της μοίρας, καθώς οι εξασθενημένες όραση και ακοή και η επιβαρυμένη υγεία τηςλόγω γήρατος, την κρατούσαν στο σκοτάδι. Ο Kronerπαρέχει την καλύτερη δουλειά του στις τελευταίες σκηνές της ταινίας, όταν - αρκετά μεθυσμένος - προσπαθεί να ισορροπήσει το ατομικό αίσθημα της επιβίωσης με την ανάγκη προστασίας της ανυπεράσπιστης γυναίκας.
Η εκκαθάριση των Εβραίων της Σλοβακίας θυμίζει αυτή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, για την οποία θα ήταν ενδιαφέρον να υπάρξει ένα φιλμ. Η ταινία είναι επίκαιρη δυστυχώς μέχρι και σήμερα, αφού υπενθυμίζει στο κοινό το γεγονός πως όταν ο νόμος διώκει τον αθώο, επέρχεται το Τέλος. Και για τον διωκόμενο, αλλά για αυτούς που συνέταξαν τον άδικο νόμο. Η νομοθέτηση των αρπακτικών νόμων του «αριανισμού» υπήρξε εργαλείο επιβολής του φασισμού, με τη συνδρομή των όπλων και με τη σιωπηρή στήριξη των πολλών. Το φιλμ εμφανίζει τους ναζί ως θιασώτες της φράσης των Ευαγγελίων αυτοί που δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας, το οποίο είχε υιοθετήσει και ο GeorgeBushJr., για να δικαιολογήσει την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ. Με αναφορές στη θρησκεία και στο έθνος πλειοδοτούν στο να ζουν οι ακόλουθοί τους με φόβο για τον συνάνθρωπο. Πόσοι παγκόσμιοι πολίτες δεν έχουν εγκλωβιστεί σήμερα στην παρόμοια προπαγάνδα των φασιστών πολιτικών;
Το φιλμ κυκλοφορεί στις 4 Αυγούστουαπό τηNewStar σε ψηφιακά αποκατεστημένη έκδοση.
Trailer:
