Από το άλμπουμ Black Rider
Το “November”, από τον δίσκο The Black Rider (1993), αποτελεί μία από τις πιο σκοτεινές και συγκινητικές στιγμές του Tom Waits. Ο ιδιαίτερος αυτός καλλιτέχνης, γνωστός για τη βραχνή, βαθιά φωνή του και την ικανότητά του να μετατρέπει τη θλίψη σε τέχνη, στο “November” δημιουργεί ένα ηχητικό τοπίο γεμάτο υγρασία, κρύο και σιωπή — σαν μια βόλτα σε ένα νεκροταφείο την ώρα που πέφτει η ομίχλη.
Η μουσική είναι λιτή, σχεδόν απογυμνωμένη. Το πιάνο ακούγεται σαν να βγαίνει μέσα από το υπόγειο ενός παλιού θεάτρου, ενώ η φωνή του Waits θυμίζει έναν άνθρωπο που έχει δει πολλά και πλέον ψιθυρίζει τα μυστικά του στους νεκρούς μήνες του χρόνου. Η παραγωγή είναι θεατρική, κάτι που δεν είναι τυχαίο, αφού The Black Rider προέκυψε από μια συνεργασία του Waits με τον σκηνοθέτη Robert Wilson και τον συγγραφέα William S. Burroughs για μια avant-garde θεατρική παράσταση.
Οι στίχοι είναι ποιητικοί, γεμάτοι συμβολισμούς. Ο Νοέμβρης, μήνας του τέλους του φθινοπώρου, γίνεται εδώ σύμβολο του θανάτου, της παρακμής και της εσωτερικής σιωπής:
“November has tied me
to an old dead tree...”
Ο αφηγητής μοιάζει εγκλωβισμένος σε μια εποχή χωρίς ζωή, όπου η ελπίδα έχει παγώσει. Το τοπίο του τραγουδιού είναι γεμάτο εικόνες αποσύνθεσης και εγκατάλειψης — φύλλα που σαπίζουν, βροχή, λάσπη, κρύο. Όμως, μέσα σε αυτή τη σκοτεινιά υπάρχει και κάτι καθαρτικό· μια αποδοχή της φθοράς ως μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ο Νοέμβρης, με τα γυμνά του δέντρα, γίνεται καθρέφτης της ψυχής του ανθρώπου που έμαθε να ζει με τις σκιές του.
Η φωνή του Waits είναι σχεδόν ένα μουσικό όργανο από μόνη της. Τραχιά, βραχνή, σπασμένη, κουβαλά την ίδια τη βαρύτητα του χρόνου. Δεν τραγουδά — αφηγείται, απαγγέλλει, εξομολογείται. Ο τρόπος που προφέρει τη λέξη “November” δίνει την αίσθηση ενός βαριού αναστεναγμού, σαν ανάμνηση που δεν ξεθωριάζει.
Ανήκει στην ώριμη περίοδο του Waits, όπου ο καλλιτέχνης είχε πλέον εγκαταλείψει τα jazz-bar μοτίβα των ʼ70s και είχε στραφεί σε πιο πειραματικές, θεατρικές φόρμες. Σε αυτή την περίοδο, η μουσική του γίνεται περισσότερο ένα ηχητικό ποίημα, ένας συνδυασμός ρεαλισμού και παραμυθιού. Το The Black Rider είναι ίσως το πιο «γοτθικό» έργο του, και το “November” αποτελεί τον πυρήνα αυτής της ατμόσφαιρας.
Το “November” δεν είναι απλώς ένα τραγούδι· είναι μια ψυχική κατάσταση. Μιλά για τον χρόνο που περνά, για την αίσθηση της μοναξιάς και της φθοράς, αλλά και για την ομορφιά που μπορεί να βρεθεί μέσα στη σιωπή. Ο Tom Waits, με τον δικό του αλχημικό τρόπο, μεταμορφώνει το κρύο και τη θλίψη σε μουσική που καίει σιγανά — σαν κερί που λιώνει στο παράθυρο ενός παλιού σπιτιού, καθώς έξω φυσά ο Νοέμβρης.
