EL CONDOR PASA (IF I COULD)
Η ιστορία του αρχίζει τον 18ο αιώνα ως παραδοσιακή μουσική των Άνδεων και ειδικότερα του Περού.Ο πρώτος που το έφερε στην επικαιρότητα ήταν ο συνθέτης Daniel Alomia Robles Godoy o οπoιος το ενορχήστρωσε το 1913 κι όπως είχε το δικαίωμα επειδή ήταν public domain το κατοχυρωσε στο ονομα του. Η πρωτη ζωντανη εκτελεση εγινε σε θεατρο της Λιμα το 1913.Ηταν κομματι του περουβιανου μουσικου εργου El condor pasa( ο κονδωρας περναει).
Το 1965 ο Paul Simon to ακουσε σε συναυλια του συγκροτηματος Los Incas στο Παρισι.Του αρεσε η μελωδια ,τους πλησιασε,εγιναν φιλοι και μαλιστα περιοδευσε μαζι τους και ζητησε την αδεια να ηχογραφησει την συνθεση.Ο μανατζερ του γκρουπ Jorge Milchberg ειπε οτι αυτος ειχε τα δικαιωματα και του εδωσε την αδεια.O Σαιμον εγραψε αγγλικος στιχους και το ηχογραφησε ως ντουετο Simon and Garfunkel,με συνοδεια των Los Incas,που παραμενει το πιο γνωστο περουβιανο τραγουδι στο αγγλοφωνο κοινο.
Έγινε επιτυχία στην Αυστραλία ,Αυστρία,Δανια, Γερμανία,οπου πούλησε ένα εκατομμύριο αντίτυπα,Ινδονησια,Νέα Ζηλανδία,Ισπανια,Γαλλια.
Το 2004 η κυβέρνηση του Περού ανακήρυξε την σύνθεση τμήμα της εθνικής πολιτισμικής κληρονομιάς,θεωρωντας την ως δεύτερο εθνικό ύμνο.Η δημοφιλέστερη εκτέλεση όλων των εποχών στο Περού είναι από την Yμα Σουμάκ, με φωνή που εφθανε τις 8 οκταβες,η οποία στην δεκαετία του 50 τραγούδησε στο Βασιλικό Θέατρο της Θεσσαλονίκης.
Σήμερα το τραγούδι έχει φθάσει τις 4000 εκτελεσεις με 300 διαφορετικούς στίχους.Το 1970 το ηχογράφησε ο Andy Williams,το 1971 ο Perry Como και οι ορχήστρες του Ray Conniff και του Paul Mauriat,το 1972 η Boston Pops Orchestra,το 1974 μονος του ο Paul Simon.το 1991 οι Placido Domingo,James Galway.Και ακομα οι Trini Lopez,Esther Ofarim,Celia Cruz,Jose Feliciano, Julie Felix στην Αγγλια και στην Κινα η Teresa Teng.
