Από τον Κωστή Δ. Μπίτσιο
Κριτική της νορβηγικής ταινίας
“Utøya 22. juli”
7,5/10
Στις 5/9/2018 είχε παιχτεί στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Βενετίας η ταινία 22 July (7,5/10), συμπαραγωγή Νορβηγίας, Ισλανδίας και Η.Π.Α.. Επτά μήνες νωρίτερα (στις 19/2/2018) η Νορβηγική ταινία Utøya 22. juli έλαβε μέρος στο Επίσημο Διαγωνιστικό του 68ου Φεστιβάλ του Βερολίνου. Πριν εννέα χρόνια σαν σήμερα (στις 22 Ιουλίου του 2011) πάνω από 500 παιδιά δέχτηκαν επίθεση στην κατασκήνωση του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος σε ένα νησί έξω από το Όσλο από έναν ακροδεξιό, οπλισμένο με καραμπίνα, τρομοκράτη. Νωρίτερα την ίδια μέρα, είχε βομβαρδίσει ένα κυβερνητικό κτήριο. Στη συνέχεια πήρε τον δρόμο για το νησί Utoya (Ουτόγια). Από κει ξεκινά το φιλμ του σκηνοθέτη Erik Poppe (1960), ο οποίος ακολουθεί με την κάμερά του την δεκαοχτάχρονη Kaja (Andrea Berntzen) και τους φίλους της.
Η τρομοκρατική επίθεση αποτελεί την 11η Σεπτεμβρίου της Νορβηγίας, η οποία δεν θα γιατρέψει ποτέ τα τραύματά της από αυτή την ενέργεια μίσους. Φέτος η ιστορία έγινε και τηλεοπτική σειρά στην χώρα. Η ταινία ξεκινάει 12 λεπτά πριν τον πρώτο πυροβολισμό στο νησί. Για τα επόμενα 72 λεπτά οι πυροβολισμοί αποτελούν το ηχητικό περιβάλλον της ταινίας, καθώς τόση ώρα διήρκεσε η επίθεση του τρομοκράτη στο νησί. Το σενάριο των Siv Rajendram Eliassen και Anna Bache-Wiig δεν ασχολείται με τον δράστη. Επικεντρώνεται στα θύματα, τα οποία υποδύονται οι Elli Rhiannon Muller Osborne (η αδελφή της Kaja), Jenny Svennevig, Aleksander Holmen (ο τελευταίος συμπαραστάτης της Kaja), Ingeborg Enes Kjevik (η πρώτη τραυματίας μαθήτρια), Sorosh Sadat (ο μελαχροινός της παρέας), Brede Fristad (μαθητής που ενώνεται με την παρέα στην πρώτη τους κρυψώνα), Ada Otilde Eide (Thelma, 2017, βαθμολογία: 7/10), Karoline Schau (η μαθήτρια που επικοινωνεί με τις Αρχές), Solveig Koloen Birkeland (στον συγκλονιστικό ρόλο μιας τραυματισμένης στον ώμο κοπέλας, που επιθυμεί να ξαναδεί την μητέρα της), Torkel Dommersnes Soldal, Daniel Sang Tran, Tamanna Agnihotri, Mariann Gjerdsbakk (η μαθήτρια που δεν θέλει την Kaja στην κρυψώνα της), Magnus Moen (ο ανήλικος με το κίτρινο αδιάβροχο). Κατ’ αυτόν τον τρόπο τα θύματα αποκτούν πρόσωπο, καθώς εκ των πραγμάτων, τα ΜΜΕ επικεντρώθηκαν στον εγωπαθή εγκληματία. Ο Poppe στρέφει το βλέμμα στον αγώνα επιβίωσης και την αλληλεγγύη των νεαρών παιδιών και - σεβόμενος το πένθος τους - αλλάζει τα ονόματα, αλλά βασίζει την αφήγησή του σε εκτενή έρευνα και μαρτυρίες.
Το φιλμ δεν επιθυμεί να διαφημίσει την διαστροφή του δράστη, αλλά μάλλον να προειδοποιήσει για την άνοδο του ακροδεξιού εξτρεμισμού παγκόσμια. Δυστυχώς, αν και γυρίστηκε το 2018, επιβεβαιώνεται στις προθέσεις της, καθώς ο υποστηρικτής της «λευκής δύναμης» Τραμπ στέλνει ομοσπονδιακό στρατό και πράκτορες κατά των διαδηλωτών στο Πόρτλαντ των Η.Π.Α., οι οποίες κινδυνεύουν στα επόμενα 4 έτη να μετατραπούν σε Gilead (Γαλαάδ), ενώ κάθε ευρωπαϊκό κράτος φιλοξενεί στο κοινοβούλιό του την άκρα δεξιά, οι εκπρόσωποι της οποίας παρελαύνουν στα ΜΜΕ και της Ελλάδας.
Η καλή διεύθυνση φωτογραφίας ανήκει στον Martin Otterbeck, που το 2018 κινηματογράφησε και το The Quake (8/10).
Το φιλμ κυκλοφορεί στις 23 Ιουλίου 2020 από την Feelgood.
