Η λάμψη πίσω από τον πόνο. Ινομυαλγία

Πριν λίγες μέρες, δύο εκατομμύρια άνθρωποι κατέκλυσαν την περίφημη παραλία Κοπακαμπάνα στο Ρίο ντε Τζανέιρο για να παρακολουθήσουν την εντυπωσιακή εμφάνιση μιας σπουδαίας performer και τραγουδίστριας. Η σκηνική της παρουσία, γεμάτη πάθος και δύναμη, καθήλωσε το κοινό — και όμως, πίσω από αυτό το φως, κρυβόταν μια προσωπική μάχη που λίγοι γνωρίζουν.

Πέρυσι, η ίδια αναγκάστηκε να αναβάλει συναυλίες λόγω έντονων πόνων που της προκάλεσε η ινομυαλγία. Δεν ήταν απλή κόπωση. Δεν ήταν ένα συνηθισμένο «πιάσιμο». Ήταν ο ύπουλος, διάχυτος και χρόνιος πόνος που συνοδεύεται από αϋπνία, ψυχική καταπόνηση, δυσκολία συγκέντρωσης και ένα αίσθημα συνεχούς εξάντλησης.

Η ινομυαλγία είναι ένα σύνδρομο χρόνιου μυοσκελετικού πόνου, που επηρεάζει κυρίως γυναίκες ηλικίας 30–60 ετών, αν και μπορεί να εμφανιστεί και σε άνδρες ή εφήβους. Χαρακτηρίζεται από διάχυτο πόνο στους μυς και στους μαλακούς ιστούς, χωρίς εμφανή φλεγμονή ή οργανική βλάβη. Είναι μια λειτουργική διαταραχή, δηλαδή σχετίζεται με τη ρύθμιση του πόνου από το κεντρικό νευρικό σύστημα — όχι με «ψυχολογική υπερβολή» όπως συχνά, και λανθασμένα, υπονοείται.

Τα ακριβή αίτια παραμένουν ασαφή, αλλά ενοχοποιούνται:

• Γενετικοί παράγοντες, καθώς συχνά υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση.
• Δυσλειτουργία στο κεντρικό νευρικό σύστημα, που οδηγεί σε υπερευαισθησία στον πόνο (γνωστό ως "κεντρική ευαισθητοποίηση").
• Χρόνιο στρες, συναισθηματικά τραύματα ή κακοποίηση στην παιδική ηλικία.
• Ιογενείς λοιμώξεις, τραυματισμοί ή έντονες αλλαγές στη ζωή που λειτουργούν ως πυροδοτικοί παράγοντες.
• Συχνά συνυπάρχει με άλλα σύνδρομα όπως το ευερέθιστο έντερο, η ημικρανία ή η χρόνια κόπωση.

• Διάχυτος πόνος που επιμένει για τουλάχιστον 3 μήνες.
• Κόπωση ακόμα και μετά από ύπνο.
• Αϋπνία ή μη αναζωογονητικός ύπνος.
• Εγκεφαλική «ομίχλη» (δυσκολία συγκέντρωσης, μνήμης).
• Κατάθλιψη ή άγχος (ως συνέπεια αλλά και πιθανώς ως αιτία).
• Ευαισθησία σε ήχους, φως, οσμές, ακόμη και στο άγγιγμα.

Δεν υπάρχει ειδική εξέταση. Η διάγνωση τίθεται κλινικά, με βάση την παρουσία συμπτωμάτων και τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν τα «σημεία ευαισθησίας» (tender points), αλλά σήμερα δίνεται περισσότερη έμφαση στην ένταση των συμπτωμάτων και τη διάρκειά τους.

Η ινομυαλγία δεν έχει οριστική ίαση, αλλά υπάρχουν πολλαπλοί τρόποι ανακούφισης:

• Εκπαίδευση και κατανόηση της νόσου από τον ασθενή και το περιβάλλον του.
• Σωματική άσκηση ήπιας έντασης (όπως περπάτημα, γιόγκα, κολύμπι).
• Γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία και διαχείριση άγχους.
• Φάρμακα όπως:
  
  • Αντικαταθλιπτικά (π.χ. duloxetine, amitriptyline)
  • Μυοχαλαρωτικά (π.χ. pregabalin)
  • Σπανιότερα, αναλγητικά (όχι οπιοειδή)
• Μείωση καφεΐνης, βελτίωση ύπνου, διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά.

Η τραγουδίστρια που ανέβαλε την εμφάνισή της πέρυσι λόγω της ινομυαλγίας, και επέστρεψε φέτος με θριαμβευτικό τρόπο μπροστά σε εκατομμύρια, μας δείχνει κάτι πολύτιμο: ότι ο πόνος δεν σημαίνει αδυναμία αλλά δύναμη. Η ινομυαλγία δεν είναι «στο μυαλό σου». Είναι στο σύνολο της ύπαρξής σου. Και χρειάζεται κατανόηση, σεβασμό, σωστή φροντίδα και ελπίδα.

Επιμέλεια Δημήτριος Φυλακτόπουλος MD PhD 5/5/2025, χρήση εργαλείων ΑΙ.