Η ορμόνη ερυθροποιητίνη (Epo), αποκαλύπτει έναν απρόσμενο ρόλο στον καρκίνο
Η ορμόνη ερυθροποιητίνη (Epo), αποκαλύπτει έναν απρόσμενο ρόλο στον καρκίνο
Η ερυθροποιητίνη (Epo), γνωστή εδώ και 40 χρόνια ως διεγέρτης της παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων και ως ουσία ντόπινγκ, φαίνεται να παίζει έναν απρόσμενο ρόλο στον καρκίνο: είναι ικανή να ευνοεί την εξέλιξη της νόσου αναστέλλοντας την επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος;
Μπλοκάροντας τη δράση της σε ποντίκια, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Στάνφορντ κατάφεραν να εξαλείψουν τον καρκίνο του ήπατος, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες θεραπείες και για άλλους τύπους καρκίνου. Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό έγκυρο Science.
Η έρευνα
Μπλοκάροντας τη δραστηριότητα της Epo, οι επιστήμονες κατάφεραν να μετατρέψουν τους «ψυχρούς» όγκους του ήπατος – δηλαδή όγκους που δεν προκαλούν αντίδραση του ανοσοποιητικού – σε «θερμούς» όγκους, γεμάτους με ανοσοκύτταρα που επιτίθενται στον καρκίνο.
Ο συνδυασμός της παρέμβασης αυτής με ανοσοθεραπεία που ενεργοποιεί περαιτέρω τα ανοσοκύτταρα οδήγησε σε πλήρη υποχώρηση των όγκων στο ήπαρ στην πλειονότητα των ποντικιών. Τα πειραματόζωα που έλαβαν τη θεραπεία επιβίωσαν καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης, ενώ τα ζώα της ομάδας ελέγχου που δεν έλαβαν θεραπεία επέζησαν μόνο λίγες εβδομάδες.
Τα αποτελέσματα και οι μελλοντικές προοπτικές
Αν και η μελέτη έγινε σε ποντίκια, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η Epo μπορεί να διαδραματίζει παρόμοιο ρόλο και σε πολλούς τύπους ανθρώπινων όγκων.
Πάνω από δέκα χρόνια πριν, έρευνες είχαν δείξει ότι η χορήγηση Epo σε καρκινοπαθείς με αναιμία για την τόνωση της παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων επιτάχυνε την ανάπτυξη του όγκου. Η συσχέτιση ήταν τόσο εμφανής, που το 2007 ο αμερικανικός οργανισμός FDA απαίτησε –τότε- την προσθήκη ειδικής ετικέτας στο προϊόν, αποθαρρύνοντας τη χρήση του σε καρκινοπαθείς.
Οι ερευνητές είχαν επίσης παρατηρήσει ξεκάθαρη συσχέτιση ανάμεσα στην πρόγνωση των ασθενών και τα επίπεδα της Epo και του υποδοχέα της στους όγκους.
Οι παλιές μελέτες έδειχναν ξεκάθαρα ότι όσο μεγαλύτερη ήταν η παρουσία της Epo και του υποδοχέα της στους όγκους, τόσο χειρότερη ήταν η κατάσταση των ασθενών, αλλά η σύνδεση μεταξύ Epo και της ανοσίας στον καρκίνο δεν είχε εντοπιστεί ποτέ μέχρι σήμερα.
Η ορμόνη του ντόπινγκ
Η ερυθροποιητίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται κυρίως από τα νεφρά και σε μικρότερο βαθμό από το ήπαρ και τον εγκέφαλο, και ρυθμίζει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων από το μυελό των οστών.
Γι’ αυτό χρησιμοποιείται ιατρικά στη θεραπεία της αναιμίας σε ασθενείς με νεφρικές ή αιματολογικές παθήσεις, καθώς και σε ασθενείς με καρκίνο που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία. Η χρήση της δεν περιορίζεται μόνο στην αναιμία αλλά εξετάζεται και σε άλλες νόσους, μέσω κλινικών και προκλινικών μελετών.
Επιπλέον, η Epo είναι μια ουσία που χρησιμοποιείται παράνομα ως ντόπινγκ, καθώς αυξάνει τα ερυθρά αιμοσφαίρια και σε υγιή άτομα, βελτιώνοντας τη μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς και ενισχύοντας έτσι τις αθλητικές επιδόσεις.
Ωστόσο, η νέα μελέτη υπογραμμίζει την ανάγκη για προσεκτική αξιολόγηση της χρήσης της σε ογκολογικούς ασθενείς, καθώς και για περαιτέρω έρευνα πάνω στον διπλό ρόλο της Epo στην ανοσία και τον καρκίνο.
Επιμέλεια, απόδοση Δημήτριος Φυλακτόπουλος MD PhD , χρησιμοποιήθηκαν εργαλεία ΑΙ 4/5/2025
