Όταν η «επιστήμη» ξεπερνά τα όρια: Ο γιατρός που δεν έκανε μπάνιο για χρόνια και το επικίνδυνο μήνυμα που στέλνει

Αίσθηση – αλλά και έντονο προβληματισμό – προκαλεί η απόφαση του Αμερικανού γιατρού James Hamblin να σταματήσει να κάνει μπάνιο για πέντε ολόκληρα χρόνια, στο πλαίσιο ενός προσωπικού «πειράματος» για τις επιπτώσεις της αποχής από την υγιεινή. Αν και ο ίδιος υποστηρίζει πως το σώμα του προσαρμόστηκε και πως «δεν μυρίζει πια», το μήνυμα που στέλνει είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό – και ενδεχομένως επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

Η ατομική υγιεινή δεν είναι μια απλή συνήθεια, αλλά θεμέλιο της προληπτικής ιατρικής. Η παρατεταμένη αποχή από το μπάνιο ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας, ιδιαίτερα σε ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες.

Ειδικότερα, αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν:
•    Οι ηλικιωμένοι, λόγω ευαισθησίας του δέρματος και εξασθενημένου ανοσοποιητικού συστήματος,
•    Τα παιδιά, των οποίων η φυσική άμυνα βρίσκεται σε στάδιο διαμόρφωσης, και κρίσιμης φάσης ανάπτυξης του ανοσοποιητικού και του δέρματός τους
•    Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, που είναι πιο επιρρεπή σε δερματικές λοιμώξεις,
•    Ασθενείς με χρόνιες παθήσεις ή δερματικά προβλήματα, όπως δερματίτιδες και μυκητιάσεις.
•    Άτομα με χρόνιες παθήσεις ή κινητικά προβλήματα, που ενδέχεται να μην έχουν άμεση αίσθηση επιπλοκών ή δεν μπορούν να φροντίσουν σωστά το σώμα τους

Το ερώτημα που προκύπτει είναι σαφές: 
Τι είδους μήνυμα εκπέμπει ένας επαγγελματίας υγείας όταν επιλέγει να υπονομεύσει τόσο θεμελιώδεις κανόνες υγιεινής;

Σε μια εποχή όπου η παραπληροφόρηση διαδίδεται με ταχύτητα, τέτοιου είδους δημόσιες δηλώσεις αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα. Και όταν προέρχονται από γιατρούς, ενδέχεται να οδηγήσουν πολίτες σε επικίνδυνες συμπεριφορές, υποτιμώντας βασικές πρακτικές υγιεινής.

Η επιστήμη δεν είναι πεδίο ατομικών ακροβασιών. 

Απαιτείται υπευθυνότητα, τεκμηρίωση και επίγνωση του κοινωνικού ρόλου από τους λειτουργούς της ιατρικής επιστήμης. Η καθαριότητα, όπως και η ενημέρωση, σώζει ζωές – και δεν είναι διαπραγματεύσιμη.

Η προσωπική υγιεινή αποτελεί βασικό πυλώνα της προληπτικής ιατρικής. 

Η αποφυγή του τακτικού καθαρισμού του σώματος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για:
•    Δερματικές λοιμώξεις, όπως θυλακίτιδα και μυκητιάσεις,
•    Μικροβιακή ανισορροπία στο δέρμα (διαταραχή της φυσικής χλωρίδας),
•    Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και επιδείνωση ατοπικής δερματίτιδας,
•    Επιπλοκές σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, καθώς είναι πιο επιρρεπή σε λοιμώξεις,
•    Αυξημένο κίνδυνο ουρολοιμώξεων και άλλων φλεγμονών σε γυναίκες.
 
Η προώθηση τέτοιων ακραίων πρακτικών από επαγγελματίες υγείας μέσα από έντυπα ή site με ιατρικό περιεχόμενο ευρείας αναγνωσιμότητας , ενδέχεται να οδηγήσει το κοινό σε εσφαλμένες αντιλήψεις και να υπονομεύσει τις βασικές αρχές της δημόσιας υγείας. 
Η προσωπική υγιεινή δεν είναι απλώς θέμα επιλογής, αλλά ζήτημα κοινωνικής ευθύνης και δημόσιας ασφάλειας.

Επμέλεια Δ.Φυλακτόπουλος MD PhD 5/4/2025