Πώς ο Διαβήτης Αλλάζει Σιωπηλά το Σύστημα Ανταμοιβής και Μνήμης του Εγκεφάλου

Ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να επηρεάσει αθόρυβα τον εγκέφαλο, με τρόπους που θυμίζουν τα πρώτα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ, εξασθενώντας την αντίληψη της ανταμοιβής και τα σήματα μνήμης σε μια σημαντική εγκεφαλική περιοχή του πρόσθιου φλοιού την ACC. Η πρόσθια έλικα του φλοιού (ACC), βρίσκεται προς το μπροστινό μέρος του εγκεφάλου και παίζει ρόλο στην κοινωνική συμπεριφορά.

Σε μια μελέτη σε αρουραίους, τα διαβητικά ζώα συνέχιζαν να συμπεριφέρονται φυσιολογικά, αλλά τις επεξεργάζονταν διαφορετικά στις εγκεφαλικές περιοχές όπου είναι υπεύθυνες για το αίσθημα της ανταμοιβής, παρουσιάζοντας μειωμένη επικοινωνία μεταξύ του ιππόκαμπου και του ACC. Ο ιππόκαμπος αποτελεί μία εγκεφαλική δομή που συμμετέχει στη μεταφορά πληροφοριών από τη βραχυπρόθεσμη μνήμη στη μακροπρόθεσμη και την πλοήγηση στο χώρο. Αυτή η αλλαγή μπορεί να εξηγήσει τη σύνδεση του διαβήτη με διαταραχές της διάθεσης και τη νευροεκφυλιστική φθορά, ενώ παράλληλα μπορεί να υποδείξει νέους στόχους θεραπείας.

Η υψηλή συννοσηρότητα του διαβήτη τύπου 2 (T2D) με ψυχιατρικές ή νευροεκφυλιστικές διαταραχές υποδεικνύει την ανάγκη κατανόησης των μηχανισμών που συνδέουν αυτές τις παθήσεις. Ένας πιθανός κρίκος είναι ο ACC, που εμπλέκεται στη γνωστική και συναισθηματική συμπεριφορά, καθώς και σε παθήσεις που σχετίζονται με τον διαβήτη τύπου 2, όπως οι διαταραχές της διάθεσης και η νόσος Αλτσχάιμερ (AD).

Ο James Hyman και οι συνεργάτες του από το Πανεπιστήμιο της Νεβάδα, στο Λας Βέγκας, χρησιμοποίησαν ένα μοντέλο αρσενικών αρουραίων με διαβήτη τύπου 2 για να διερευνήσουν αν η πάθηση επηρεάζει τη δραστηριότητα του ACC και τη συμπεριφορά.

Οι ερευνητές ανέλυσαν τη δραστηριότητα του ACC καθώς οι αρουραίοι αναζητούσαν ανταμοιβές σε έναν γνωστικά απαιτητικό λαβύρινθο. Όλοι οι αρουραίοι επιδίωκαν τις ανταμοιβές, αλλά οι διαβητικοί δεν έδειχναν να τις αξιολογούν με τον ίδιο τρόπο – τα σημεία όπου λάμβαναν ανταμοιβές δεν ήταν τόσο σημαντικά γι' αυτούς, καθώς εμφάνιζαν εξασθενημένα σήματα ανταμοιβής από τον ACC και δεν παρέμεναν σε αυτά για πολύ.

Οι ερευνητές εντόπισαν αυτή τη μείωση της αντίληψης της ανταμοιβής σε ένα εξασθενημένο σήμα που προερχόταν από τον ιππόκαμπο, μια περιοχή που εμπλέκεται στη χωρική μνήμη.

Πιστεύεται ότι ο ιππόκαμπος λέει στον αρουραίο πού βρίσκεται ακριβώς στον λαβύρινθο, ενώ ο ACC του λέει τι να κάνει για να λάβει ανταμοιβή. Αυτά τα στοιχεία θα έπρεπε να συνδυαστούν ώστε ο αρουραίος να θυμάται ότι βρισκόταν σε ένα ιδιαίτερο, ανταμειβόμενο σημείο, αλλά αυτό δεν συμβαίνει στα άτομα με διαβήτη τύπου 2.

Η μελέτη αναδεικνύει τη στενή σχέση μεταξύ του διαβήτη τύπου 2 και της επεξεργασίας της ανταμοιβής και του χώρου στον εγκέφαλο. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, η σύνδεση μεταξύ του ιππόκαμπου και του ACC μπορεί να αξίζει περαιτέρω διερεύνηση ως πιθανός στόχος θεραπείας για διαταραχές της διάθεσης, με τις οποίες ο ACC έχει ήδη συσχετιστεί.

Αυτή η νευρωνική διαδρομή σχετίζεται με την ήπια γνωστική εξασθένηση που προηγείται της νόσου Αλτσχάιμερ:

Ο διαβήτης μπορεί να αλλάζει τον εγκέφαλο με τρόπο παρόμοιο με τα πρώιμα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ. Η Αλτσχάιμερ παραμένει μη ανιχνεύσιμη για δεκαετίες, επειδή ο εγκέφαλος έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται. Πριν από τη διάγνωση, οι άνθρωποι λειτουργούν φυσιολογικά, παρά τις αλλαγές στην επεξεργασία των πληροφοριών. Το ίδιο παρατηρήται και σε αυτή τη μελέτη! Οι διαβητικοί αρουραίοι συνέχιζαν να επιδιώκουν τις ανταμοιβές, αλλά η εμπειρία τους διέφερε από εκείνη των υγιών ζώων.

"Η Πληροφορία για την Τοποθεσία της Ανταμοιβής στον ACC Μεταφέρεται μέσω της Συγχρονίας Θήτα του Ιππόκαμπου και Καταστέλλεται σε Μοντέλο Διαβήτη Τύπου 2"
Συγγραφείς: Guncha Bhasin, Emmanuel Flores, Lauren A. Crew, Ryan A. Wirt, Andrew A. Ortiz, Jefferson W. Kinney και James M. Hyman
Δημοσιεύθηκε στις 23 Μαρτίου 2025, στο Journal of Neuroscience.

DOI: 10.1523/JNEUROSCI.1546-24.2025

https://scitechdaily.com/how-diabetes-quietly-rewires-the-brains-reward-and-memory-system/

Επιμέλεια απόδοση Δημήτριος Φυλακτόπουλος MD PhD