Σε μια σκέψη του Κώστα Ζουγρή
-
Αν η μουσική απομακρύνεται από εμάς, ίσως να εννοείς ότι η ίδια η τέχνη χάνει την ψυχή της — γίνεται πιο εμπορευματοποιημένη, πιο τεχνητή, λιγότερο ανθρώπινη. Ότι η μουσική δεν “μας αγγίζει” όπως παλιά, γιατί μεταβάλλεται προς κάτι ψυχρότερο ή πιο μηχανικό.
-
Αν εμείς απομακρυνόμαστε από τη μουσική, τότε το πρόβλημα είναι μέσα μας· ίσως να χάνουμε την ευαισθησία, τη συγκέντρωση, τη διάθεση να ακούσουμε και να νιώσουμε. Να ζούμε τόσο γρήγορα, ώστε δεν αφήνουμε χώρο για τη σιωπή που χρειάζεται για να υπάρξει μουσική.
Μπορεί βέβαια να ισχύουν και τα δύο ταυτόχρονα — η μουσική αλλάζει κι εμείς αλλάζουμε, και κάπου εκεί η συνάντηση χάνεται.
Η μουσική απομακρύνεται από εμάς ή εμείς από τη μουσική;
Ίσως κάποτε να βαδίζαμε μαζί — εκείνη να μας έδειχνε ρυθμούς, κι εμείς να της χαρίζαμε ψυχή.
Τώρα όμως, ανάμεσα στους ήχους και στις σιωπές, κάτι χάθηκε.
Οι μελωδίες έγιναν δεδομένα, οι λέξεις έγιναν θόρυβος,
κι η καρδιά μας, κουρασμένη από τόση ταχύτητα, δεν προλαβαίνει να ακούσει.
Ίσως η μουσική να μην έφυγε ποτέ.
Ίσως εμείς να σταματήσαμε να σωπαίνουμε αρκετά,
για να την ακούσουμε ξανά.
Η μουσική δεν αγγίζει σήμερα εύκολα τον ακροατή.
Ίσως γιατί τα αυτιά μας κουράστηκαν από τον συνεχή ήχο,
ίσως γιατί η ψυχή μας έμαθε να ακούει χωρίς να νιώθει.
Η μουσική υπάρχει παντού — αλλά σπάνια παρόν είμαστε εμείς.
Όσο πιο πολύ γεμίζουμε τον χρόνο μας με ήχους,
τόσο πιο λίγο αφήνουμε χώρο για σιωπή —
κι εκεί, στη σιωπή, είναι που η μουσική πραγματικά ζει.
Η μουσική που απομακρύνεται
Η μουσική δεν αγγίζει σήμερα εύκολα τον ακροατή.
Όχι γιατί έχασε τη δύναμή της — αλλά γιατί εμείς χάσαμε τη διαθεσιμότητά μας.
Ο άνθρωπος τρέχει, σκέφτεται, προγραμματίζει.
Δεν ακούει, απλώς καταναλώνει.
Κι εκεί που κάποτε μια μελωδία μπορούσε να φωτίσει ολόκληρη μέρα,
σήμερα περνά σαν υπόκρουση, δίχως βάρος και μνήμη.
Κάποτε η μουσική ήταν γεγονός.
Μια στιγμή κοινής ανάσας· ο ήχος ενός πιάνου, μιας φωνής, μιας ανάσας μέσα στο σκοτάδι.
Σήμερα είναι φόντο.
Μας συνοδεύει παντού — στα λεωφορεία, στα ακουστικά, στα καταστήματα —
κι όμως σπάνια την προσέχουμε.
Η υπερβολή του ήχου μας τύφλωσε.
Η αφθονία της μελωδίας έγινε σιωπή απόκοσμη.
Κι όμως, η μουσική υπάρχει ακόμη·
καρτερεί, ήσυχη, πίσω από το πλήθος των ήχων.
Μας περιμένει να σταματήσουμε για λίγο.
Να της δώσουμε την προσοχή που κάποτε θεωρούσαμε αυτονόητη.
Να επιτρέψουμε στη σιωπή να ανοίξει τον χώρο της.
Γιατί μόνο μέσα από τη σιωπή μπορεί να υπάρξει μουσική —
όπως μόνο μέσα από την απουσία μπορεί να υπάρξει επιθυμία.
Η μουσική δεν έπαψε ποτέ να είναι αληθινή.
Απλώς οι άνθρωποι έπαψαν να την ακούν με την καρδιά.
Το αυτί πιάνει τις συχνότητες·
μα η ψυχή πιάνει τα νοήματα.
Κι εκεί μέσα, στις παύσεις, στα ανεπαίσθητα περάσματα του ήχου,
κρύβεται ακόμη το ανθρώπινο θαύμα — η δυνατότητα να συγκινηθούμε.
Ίσως η μουσική να μην απομακρύνθηκε ποτέ.
Ίσως εμείς να απομακρυνθήκαμε λίγο,
κυνηγώντας τον ρυθμό του κόσμου αντί για τον ρυθμό της καρδιάς.
Και ίσως να αρκεί ένα μόνο άκουσμα, μια νότα, ένα βλέμμα,
για να ξαναγυρίσουμε κοντά της.
Να θυμηθούμε πως η μουσική δεν είναι ήχος· είναι παρουσία.
Είναι η ψυχή που παίρνει μορφή και πάλλεται.
Κι όταν τελικά σωπάσουμε,
ίσως τότε να την ακούσουμε όπως πρέπει —
όχι με τα αυτιά, αλλά με την ύπαρξη.
