Η άυλη συνταγογράφηση: ευκολία ή παγίδα για την υγεία;

Από από τις 4 στις 5, 26-04-2025 SHARES

Τα χρόνια της πανδημίας του COVID έφεραν τεκτονικές αλλαγές στο σύστημα υγείας της πατρίδας μας. Ανάμεσά τους και η καθιέρωση της άυλης συνταγής — μιας φαινομενικά καινοτόμας λύσης που επέτρεψε την ανανέωση της φαρμακευτικής αγωγής χωρίς φυσική παρουσία στον γιατρό. Η αλλαγή αυτή παρουσιάστηκε ως βήμα προς τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό και την εξοικονόμηση πόρων. Ωστόσο, λίγα χρόνια μετά, αναδεικνύονται πια και οι σκοτεινές πλευρές της.

Ο ασθενής δεν χρειάζεται πλέον να επισκεφθεί τον γιατρό του αρκεί ένα μήνυμα, ένα τηλεφώνημα, και η αγωγή περνά για άλλους έξι μήνες. Και μετά άλλους έξι. Και μετά... χρόνια.

Ο άνθρωπος που κάποτε ερχόταν για έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, ζύγιση, κλινική εξέταση, για να πει πώς νιώθει, ξαφνικά εξαφανίζεται. Συνταγογραφεί "αλλού", σε κάποιο ΚΑΠΗ ή σε άλλη δομή όπου ο γιατρός έχει έναν αριθμό μπροστά του, το ΑΜΚΑ, ή απλώς με ένα τηλεφώνημα, χωρίς εξέταση, χωρίς έλεγχο. Και κάποια στιγμή ξαναεμφανίζεται – ίσως με κολπική μαρμαρυγή, με αρρύθμιστη πίεση, με επιπλοκές που θα είχαν προληφθεί.

Ο ασθενής απομακρύνεται από τον γιατρό του

Η πιο ουσιαστική απώλεια είναι αυτή της τακτικής επαφής μεταξύ ασθενή και γιατρού. Πόσοι ασθενείς που λάμβαναν χρόνια θεραπεία για υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, ή υπερλιπιδαιμία, σταμάτησαν να επισκέπτονται τον θεράποντά τους, αφού "η συνταγή γράφεται αυτόματα";

Ένας άνθρωπος που κάποτε εμπιστευόταν τον γιατρό του για τη ρύθμιση της πίεσής του, τηλεφωνεί έπειτα από δύο χρόνια για να ενημερώσει πως παρουσίασε κολπική μαρμαρυγή. Βεβαίως είχε πάρει "τα χάπια του" όλο αυτό το διάστημα – αλλά δεν είχε εκτιμηθεί. Κανείς δεν τον είχε ακούσει στην καρδιά ή ψηλαφήσει τον σφυγμό του. Η πίεσή του, όπως αποδείχθηκε, δεν ήταν ρυθμισμένη. Ο κίνδυνος θρομβοεμβολικών επεισοδίων πλέον αυξημένος. Αν είχε εξεταστεί νωρίτερα, ίσως να είχε αποφευχθεί η εξέλιξη.

Ο ασθενής βολεύεται — αλλά και απομονώνεται

Ούτε ο ίδιος δεν κατάλαβε πόσο είχε αποξενωθεί από τη φροντίδα της υγείας του. Όταν η υγεία γίνεται διαδικασία γραφειοκρατική — ένα SMS, μια ειδοποίηση από την εφαρμογή gov.gr — χάνεται η εγρήγορση. Ο ασθενής ξεχνά ότι η υγεία δεν είναι σταθερή. Ότι κάθε μήνας, κάθε εξάμηνο, μπορεί να φέρει νέα δεδομένα: αλλαγές στον μεταβολισμό, νέες παρενέργειες, νέες συννοσηρότητες.

Η εύκολη πρόσβαση σε επαναλαμβανόμενη συνταγογράφηση μέσω δομών ή τρίτων γιατρών εν αγνοία του θεράποντα ιατρού του, φέρνει κι άλλα προβλήματα: διάσπαση του ιστορικού, απώλεια συνοχής στη θεραπεία, υποτίμηση της εξατομικευμένης φροντίδας.

Μια «οικονομική» πολιτική με τίμημα την υγεία;

Η πολιτεία παρουσίασε την άυλη συνταγή ως λύση εξορθολογισμού και ελέγχου. Και πράγματι, περιόρισε φαινόμενα φοροδιαφυγής ή καταχρήσεων. Όμως, αντί να επενδύσει στην οργάνωση πρωτοβάθμιας φροντίδας, επέλεξε να μειώσει τις επισκέψεις στους γιατρούς. Έναντι ποίου τιμήματος;

Η μη έγκαιρη διάγνωση ενός εγκεφαλικού επεισοδίου, μιας νέας αρρυθμίας, μιας διαβητικής νευροπάθειας ή ακόμα και ενός καρκίνου που θα ανιχνευόταν σε μια απλή εξέταση, δεν είναι «οικονομία». Είναι απώλεια πολύτιμου χρόνου, είναι κόστος ανθρώπινο και οικονομικό στο μέλλον.

Πιστεύω –και το λέω μετά λόγου γνώσεως– ότι όλο αυτό είναι ένα οργανωμένο σχέδιο του κράτους. Για να περιοριστεί η φοροδιαφυγή, για να "γλιτώσουμε" επισκέψεις, για να μειωθεί το κόστος. Όμως με ποιο τίμημα; Πόσες καθυστερημένες διαγνώσεις θα κάνουμε; Πόσα περιστατικά θα "ξεφεύγουν" γιατί το βλέμμα του γιατρού αντικαταστάθηκε από μια ειδοποίηση στο κινητό;

Description: Πώς κάνω άυλη συνταγογράφηση 2023 - Βήμα - βήμα η διαδικασία

Το βλέμμα που σώζει ζωές

Η άυλη συνταγή δεν μπορεί να αντικαταστήσει το βλέμμα του γιατρού, την ερώτηση που θα αποκαλύψει το ασυνήθιστο, την ακρόαση που θα εντοπίσει τον νέο συστολικό φύσημα, την αίσθηση ότι "κάτι δεν πάει καλά". Η ιατρική δεν είναι μόνο φάρμακα. Είναι σχέση. Είναι εμπιστοσύνη. Είναι επαφή.

Μπορεί να υπάρξει μέση λύση;

Η τεχνολογία μπορεί να παραμείνει σύμμαχος, αλλά πρέπει να συνοδεύεται από θεσμική υπενθύμιση της τακτικής επαφής. Κάθε επαναλαμβανόμενη συνταγή θα μπορούσε να συνδέεται υποχρεωτικά με μια επίσκεψη τουλάχιστον ανά εξάμηνο. Με κίνητρα — όχι μόνο περιορισμούς. Με καμπάνιες ενημέρωσης: “Μη θεωρείς το χάπι σου δεδομένο – συζήτησέ το με τον γιατρό σου”.

Description: ΑΙ: Το πρώτο νοσοκομείο τεχνητής νοημοσύνης με γιατρούς-ρομπότ | Vita.gr

Η άυλη συνταγή «βολεύει»… αλλά τελικά ποιον;

Τα τελευταία χρόνια, από την εποχή της πανδημίας και μετά, βλέπουμε ένα φαινόμενο να παγιώνεται: η άυλη συνταγογράφηση. Στην αρχή φάνηκε βολικό. Ίσως και "προχώ". Όμως σταδιακά βλέπουμε τις συνέπειες: η επαφή γιατρού και ασθενούς χάνεται. Δεν το καταλογίζω στους ίδιους. Κι εγώ, αν μου λέγανε "πάρε τα φάρμακά σου χωρίς κόπο", ίσως το έκανα. Όμως η υγεία δεν είναι ποτέ δεδομένη. Το σώμα αλλάζει, η νόσος εξελίσσεται, το φάρμακο δεν αρκεί χωρίς παρακολούθηση.

Η άυλη συνταγή μπορεί να είναι εργαλείο, αλλά όχι υποκατάστατο. Δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ανθρώπινη σχέση, τη συζήτηση, την πρόληψη. Η ιατρική δεν είναι μόνο χημεία – είναι και επαφή. Και δυστυχώς, αυτήν την χάνουμε.

Ένας άλλος μη ιατρικός λόγος -όχι από όλους αλλά από μερικούς- είναι η σκόπιμη αθέτηση πληρωμής στον ιδιώτη, ένα «φέσι» στον τάδε για 6 μήνες κατόπιν άλλο «φέσι» στον δείνα για άλλους 6 μήνες και πάει λέγοντας. Στην Ελλάδα το δωρεάν είναι εξαιρετικά δημοφιλές.

Ίσως είναι η ώρα να μιλήσουμε πιο ανοιχτά. Να ξαναθυμηθούμε γιατί γίναμε γιατροί. Να καλέσουμε τους ανθρώπους που εμπιστεύονται την υγεία τους σε εμάς, να επιστρέψουν – όχι μόνο για να πάρουν φάρμακα, αλλά για να μοιραστούν πώς είναι. Να τους κοιτάξουμε ξανά στα μάτια.

Ο ασθενής, δεν πρέπει να ξεχνά να βλέπει τον γιατρό του. Φυσικά υπάρχουν και περιπτώσεις όπου είναι επιβεβλημένη η άυλη συνταγογράφηση πχ σε ογκολογικό ασθενή, αλλά εκεί υπάρχει άλλου είδους προσέγγιση.

Οι γιατροί, ας συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε την αξία της επαφής, έχουμε την υποστήριξη του ΠΙΣ. Δυστυχώς όμως πολλοί από εμάς έχουν βολευτεί. Είτε συμβεβλημένοι με πάγια πληρωμή είτε ιδιώτες με κατάθεση ή έμβασμα, κάνουμε άκοπα την δουλειά μας χωρίς συνωστισμό στο ιατρείο. Για αυτό έχει γνωρίσει αυτήν την αποδοχή, όλοι βολεύονται και αρκετοί εκμαυλίζονται.

Αν πάλι διαφωνείτε με τα παραπάνω, εντάξει, συνεχίστε ακάθεκτοι, όμως πίσω έχει η αχλάδα την ουρά και αυτό ισχύει και για τις δύο πλευρές της ιστορίας και πολλοί από εμάς επιλέγουμε να βαδίζουμε στην άγρια πλευρά της όπως θα έλεγε μελωδικά ο Lou Reed https://www.youtube.com/watch?v=oG6fayQBm9w.