Οι θρύλοι συνεχίζουν να τραγουδούν: μια απάντηση στους πρόθυμους να προσβάλλουν

Με αφορμή σχόλιο του Γιάννη Πετρίδη στην εκπομπή του και στο αφιέρωμα “οι γυναίκες που αγαπήσαμε” σχετικά με απαξιωτικές ή προσβλητικές αναφορές στα κοινωνικά δίκτυα ή σε άρθρα για καλλιτέχνες που μεγάλωσαν και δεν είναι πια οι ίδιοι, οι πρόθυμοι στην κριτική πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν καλλιτέχνες που κουβαλούν στη φωνή τους δεκαετίες ζωής. Δεν είναι πια ακμαίοι όπως κάποτε. Δεν χορεύουν όπως πριν. Ούτε οι νότες τους εκτείνονται πάντα όπως παλιά. Και όμως ανεβαίνουν στη σκηνή, απέναντι σε χιλιάδες πρόσωπα που τους αγαπούν έχουν όμως απέναντι και  χιλιάδες άλλα που σπεύδουν να τους χλευάσουν, είτε για το βάρος τους, είτε για ορθοπεδικά βοηθήματα, είτε για τις ρυτίδες τους.

Η Diana Ross, που μεγάλωσε φτωχικά στο Ντιτρόιτ και έγινε σύμβολο για τις γυναίκες της soul, έρχεται φέτος το καλοκαίρι στην Αθήνα. Στα 80 της, δεν προσποιείται ότι είναι 25. Δεν βγαίνει στη σκηνή για να αποδείξει κάτι. Βγαίνει γιατί αυτό είναι που την κράτησε ζωντανή. Η σκηνή είναι το σπίτι της.

Η Dionne Warwick, η ιδανική ερμηνεύτρια των συνθετών Burt Bacharach και Hal David, αγωνίστηκε για να υπάρχει σήμερα χώρος σε όσες ήρθαν μετά. Συνεχίζει, παρά τα προβλήματα υγείας. Όχι γιατί δεν έχει ανάγκη την ησυχία – αλλά γιατί η σιωπή πονάει περισσότερο.

Ο Robert Smith των Cure δεν ήταν ποτέ showman με τη συμβατική έννοια. Το σώμα του κουβαλά πια την ηλικία, αλλά τα τραγούδια του παραμένουν ύμνοι μιας μελαγχολικής γενιάς που ακόμα ψάχνει νόημα.

Ο Nick Cave, μετά την απώλεια του παιδιού του, τραγουδά με φωνή ραγισμένη, που όμως κρύβει μέσα της δύναμη πιο σπουδαία από την τεχνική: την αλήθεια.

Ορισμένοι αποκαλούν αυτές τις εμφανίσεις «αρπαχτές». Μα ποιος μπορεί να ορίσει το νόημα μιας συναυλίας; Οι καλλιτέχνες αυτοί δεν προσπαθούν να αναπαράγουν τη νιότη τους – προσπαθούν να διατηρήσουν ζωντανή την επαφή τους με τον κόσμο. Ίσως έχουν μάθει σε έναν δαπανηρό τρόπο ζωής, ναι. Αλλά ακόμη και αν δεν είχαν ανάγκη τα χρήματα, ποιος μπορεί να τους στερήσει το δικαίωμα να συνεχίσουν;

Η τέχνη δεν είναι διαγωνισμός αρτιότητας. Είναι χώρος συγκίνησης. Είναι ένας τρόπος να θυμόμαστε ποιοι είμαστε και ποιοι ήμασταν.

Μια συναυλία δεν είναι μόνο ήχος – είναι τελετή. Όταν ένας θρύλος ανεβαίνει στη σκηνή, ακόμη κι αν η φωνή του έχει κουραστεί, εμείς δεν ακούμε μόνο νότες. Οι παλιοί ακούμε τη μνήμη μας και οι νέοι πρέπει να μάθουν ποιοί άνοιξαν τον δρόμο για αυτούς που υπάρχουν σήμερα.

Αν λοιπόν δεν αντέχετε να δείτε τη φθορά, μείνετε σπίτι. Μην πληρώσετε εισιτήριο. Αλλά μην περιφρονείτε αυτούς που το κάνουν. Και προπάντων, μην εξευτελίζετε εκείνους που κάποτε πρόσφεραν κομμάτια της ψυχής τους.

Δημήτρης Φυλακτόπουλος, ακροατής και αναγνώστης 23/4/2025