Ο λατρεμένος κύριος Ian Dury

Ο λατρεμένος κύριος Ian Dury

 

Από το Θοδωρή Φαχουρίδη

 

Γεννήθηκε στο Middlesex της Μ. Βρετανίας, στις 12 Μαΐου του 1942. Η καταγωγή του θα του δώσει ένα από τα καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά του, αυτό της προφοράς. Το άλλο το απέκτησε όταν χτυπήθηκε από πολιομυελίτιδα στην τρυφερή ηλικία των 7.

 

Μεγάλωσε σε ένα μητριαρχικό μεσοαστικό περιβάλλον, παρά το ότι ήθελε να προβάλλεται ως παιδί της εργατικής τάξης που συνάδει με τους στίχους του. Θα ακολουθήσει την οικογένειά του μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο στην Ελβετία, αλλά σύντομα θα επιστρέψει με την μητέρα του στη γενέτειρα του, διατηρώντας για το υπόλοιπο της ζωής του απόσταση από τον πατέρα του. Θα γράψει για αυτόν το My Old Man, στον πρώτο του προσωπικό δίσκο.

 

Για τρεισήμισι χρόνια θα παραμείνει εσώκλειστος στο ίδρυμα Chailey, με το σκληρό περιβάλλον εκμάθησης να επηρεάζει καταλυτικά τον χαρακτήρα του, εκπαιδεύοντάς τον στο να μαθαίνει να μπλοκάρει την έκφραση των συναισθημάτων του, όπως και ο ίδιος θα παραδεχτεί. Η σκληραγώγηση αυτή όμως θα την αποδεχτεί για τα θετικά της, σωματικά και πνευματικά, όπως θα εξομολογηθεί σε ντοκιμαντέρ του BBC για το ίδρυμα δεκαετίες αργότερα.

 

Σε κανονικό σχολείο θα πάει στα δώδεκα του. Σύμφωνα με την δικιά του εκδοχή θα τον αποβάλλουν στην τελευταία τάξη του εξατάξιου γυμνασίου, συντηρώντας έτσι το μύθο του ως αντιδραστική φύση, κάτι που δεν είναι αλήθεια. Σε κάθε περίπτωση είναι εκεί που θα τον «χτυπήσει» ο οδοστρωτήρας που λέγεται rock and roll. Συγχρόνως όμως θα μυηθεί στους ήχους της τζαζ, που δε θα τους εγκαταλείψει ποτέ, ακούγοντας την τζαζ ώρα στο Voice Of America.

 

Όπως και άλλα ροκ αστέρια, πριν και μετά από αυτόν, David Byrne, Eric Clapton, Michael Stipe, Roger Waters, Freddie Mercury, Pete Townshend , θα φοιτήσει σε σχολή καλών τεχνών. Λίγο πριν το τέλος του «κανονικού» σχολείο θα περάσει σto South West Essex Technical College and School of Art, όπου στην τετράχρονη φοίτησή του θα εξασκήσει πιο συστηματικά την κλίση του στη ζωγραφική και θα λατρέψει την pop art. Θα επηρεαστεί ιδιαίτερα από έναν καθηγητή του και τελικά φίλο του, τον μετέπειτα sir Peter Blake, μπροστάρη του κινήματος στην Αγγλία. Αν δεν τον έχετε ακούσει ως όνομα δες τε τα credits για το εξώφυλλο του θρυλικού Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band…

 

Το ελεύθερο πνεύμα του πραγματικά θα ανθίσει στο καλλιτεχνικό νεανικό κύκλο που μπήκε, εν μέσω των θρυλικών swinging sixties. Οι σπουδές του σε συνδυασμό με μουσική και πολλές γυναικείες παρουσίες θα διαμορφώσουν την καλλιτεχνική του περσόνα. Θα φτιάξει δε με συμφοιτητές του, ακόμη και ένα τζαζ κλαμπ, σπίτι της πολυαγαπημένης του μουσικής, ενώ συγχρόνως θα περπατήσει θρυλικά τζαζ κλαμπ, όπως αυτό του Ronnie Scott.

 

Από το 1963 έως το 1966 θα συνεχίσει με υποτροφία μεταπτυχιακές σπουδές στο Royal Gollege of Art. Εκεί γνώρισε και την μετέπειτα πρώτη του σύζυγο την Betty Rathmell.

 

Στις αρχές της δεκαετίας του ‘70 θα διδάξει μάλιστα για δύο χρόνια σε κολλέγιο καλών τεχνών και θα δουλέψει ως ζωγράφος ακόμα και για τους κυριακάτικους Times. Είναι αυτή η αγάπη του για την οπτική που θα τον οδηγήσει σε μια ολοκληρωμένη ερμηνευτική μορφή, με έμφαση τόσο σε σκηνική παρουσία παράλληλα με τα τραγούδια. Και όλα αυτά παρά τα βαρίδια της αναπηρίας του που τα έκανε μέρος και της καλλιτεχνικής περσόνας του.

 

Την πανκ εμφάνιση την οικειοποιήθηκε συγχρόνως με τους αμερικανούς πρωτοπόρους στις αρχές του 70, προτού αντιγραφεί από τους ομοεθνείς του, με το πρώτο του συγκρότημα Kilburn and the High Roads. Θα εμπνεύσουν δε την ίδρυση ενός άλλου αγαπημένου συγκροτήματος, των Madness. Η μεγάλη του αγάπη ήταν πάντα η τζαζ αλλά το όνειρό του να παίξει rock and roll όπως ο αγαπημένος του Eddie Cochran, μόλις άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Το βραχύβιο γκρουπ θα προλάβει να κυκλοφορήσει ένα άλμπουμ το Handsome, το 1974, το οποίο ουσιαστικά θα επανακυκλοφορήσει με αφορμή την προσωπική επιτυχία του Ian, τέσσερα χρόνια μετά, με νέο τίτλο, Wotabunch!. Η ερμηνεία του πληθωρική, στιγμές-στιγμές σχιζοφρενική όπως στο Mumble Rumble & Cocktail Rock, πάνω σε ήχους ρέγγε, τζαζ, ροκ, rock and roll, ένα απολαυστικό σύνολο. Προσπερνώντας τα δύο σινγκλ του δίσκου, ορίστε ένα τραγούδι που αργότερα θα το ερμηνεύει και ο Elvis Costello και θα το συμπεριλάβει από ζωντανή ηχογράφηση στο bonus υλικό της επανέκδοσης του This Year’s Model, από τις καλύτερες στιγμές του δίσκου μαζί με το εκπληκτικό Pam’s Moods.

 

Roadette Song

 

 

 

 

Οι Blockheads ήταν η επόμενη μπάντα που θα τον συντροφεύσει σε τέσσερις στούντιο δίσκους του, από το 1977 έως και το 1981 και στην επανένωσή τους το 1998. Ένα συνονθύλευμα ροκ, ρέγγε και τζαζ περιχαρακωμένα με ένα δεμένο φανκ άρωμα κυρίως λόγο του κιθαρίστα – κιμπορτίστα και συντοπίτη του Ian, Chaz Jankel. Ένα από τα χαρακτηριστικά τους ήταν ότι ξεκινούσαν πάντα τις συναυλίες τους με το Wake Up And Make Love With Me, το πρώτο τραγούδι τους από τον ντεμπούτο άλμπουμ, του Dury, 1977 New Boots And Panties.

 

Wake up and make love with me

 

 

 

 

Με το καλημέρα γνωρίζει επιτυχία εν μέσω του πανκ, βλέπε Never Mind the Bollocks Here's the Sex Pistols, τη χρονιά του ασημένιου Ιωβηλαίου (25 χρόνια βασιλείας) της Ελισάβετ της Αγγλίας, με τους φανκ ρέγγε ήχους του. Θα φτάσει να πουλήσει ένα χρόνο μετά ένα εκατομμύριο αντίτυπα με ένα από τα τραγούδια που τον χαρακτήρισαν το Hit Me with Your Rhythm Stick.

 

Hit Me With Your Rhythm Stick (το πολύγλωσσο single από το 1978, βασισμένο σε στίχους που είχε γράψει ο Dury σχεδόν δύο χρόνια πριν)

 

 

 

 

Reasons To Be Cheerful (Part 3) - 12" version (single από τον Ιούλιο του 1979). Οι Elvis, Little Richard, Adriano Celentano, Buddy Holly, Smokey Robinson και ο John Coltrane αναφέρονται μεταξύ άλλων, εδώ, σε ένα τραγούδι «ξεμάτιασμα» για την μπάντα.

 

 

 

 

Η δεκαετία toy ’80 θα ανοίξει για τον Dury με αρκετά προσωπικά προβλήματα, αλκοολισμό και εθισμό σε χάπια, με αλλαγές στο γκρουπ, βλέπε Wilko Johnson από τους Dr. Feelgood και με την κατάσταση κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων να θυμίζει εμπόλεμη ζώνη. Οι κριτικοί θα υποδεχθούν τον τρίτο του δίσκο, Laughter, χλιαρά, οι πωλήσεις θα συμφωνήσουν μαζί τους σε αντίθεση με τους φαν που καλοδέχτηκαν την περιοδεία που το συνόδευσε. Μια από τις καλύτερες στιγμές του δίσκου ο εξορκισμός των προσωπικών δαιμόνων του…

 

Manic Depression (Jimi)

 

 

Video Url

 

 

Το 1981 θα εναντιωθεί ανοιχτά με τον διεθνή εορτασμό της χρονιάς για άτομα με ειδικές ικανότητες-αναπηρίες, καταγγέλλοντας το ως πατρονάρισμα της αναπηρίας και κυκλοφορόντας το Spasticus Autisticus. Η γλαφυρή περιγραφή του πως είναι να ζει σε ένα ιδιαίτερο σώμα θα έχει ως αποτέλεσμα να απαγορευτεί το τραγούδι από το BBC. Η πλήρη αποκατάσταση θα έρθει 31 χρόνια μετά όταν στους παραολυμπιακούς του Λονδίνου στην τελετή έναρξης θα ενώσουν τις δυνάμεις τους, Stephen Hawking, Orbital και νοητά ο Ian με τη σύνθεση του.

 

Το τραγούδι συμπεριλαμβάνεται την ίδια χρονιά ως ο επίλογος στο δεύτερο άλμπουμ χωρίς το συγκρότημά του, σε μια νέα δισκογραφική εταιρεία, την Polydor, στο οποίο συμμετέχουν και οι εκπληκτικοί τζαμαϊκανοί Sly Dunbar και Robbie Shakespeare, τίτλος του Lord Upminster.

 

Trust (Is a Must)

 

 

 

 

The man with no Face

 

 

 

 

Η δεκαετία θα κλείσει με το Apples, την μουσική επένδυση της ομότιτλης μουσικής παράστασης στην οποία πρωταγωνιστούσε. Η κυκλοφορία περιλαμβάνει μέρος των τραγουδιών της, και η βραχύβια παρουσία της στο θεατρικό σανίδι, ούτε δυο μήνες, σχεδόν αναγκαστικά κάνει αντίθεση με τη μουσική παράσταση στην οποία αρνήθηκε να συμμετέχει ως στιχουργός οκτώ χρόνια πριν. Εκείνη έμελε να γίνει μια από τις πιο πετυχημένες θεατρικές παραστάσεις όλων των εποχών, αλλά βλέπετε δεν μπορούσε να γράψει για κάποιον που απεχθάνεται μουσικά, τι και αν το όνομά του ήταν Andrew Lloyd Webber. Οι γάτες βέβαια θα τον είχαν κάνει πλούσιο…

 

Apples

 

 

 

 

Το 1990 θα επανασυνδεθεί με τους Blockheads με αφορμή το θάνατο του ντράμερ τους Charlie Charles για δύο συναυλίες που θα οδηγήσουν τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς στο ζωντανά ηχογραφημένο, Live! Warts 'n' Audience. Οι προσωπικές του δουλειές θα συνεχιστούν για λίγο ακόμα, δύο χρόνια αργότερα για την ακρίβεια, με τον 7ο και τελευταίο προσωπικό του δίσκο, το The Bus Driver's Prayer and Other Stories. Μια χούφτα από καλές στιγμές κρύβονται εδώ. Τα τζαζ – φανκ περάσματα του That’s enough for that, τις υπνωτιστικές κιθάρες του Fly In The Ointment, τα παραδοσιακά μονοπάτια του O'Donegal, το μινιμαλιστικό με τις ακουστικές κιθάρες του Quick Quick Slow και η μπλουζ αισθητική των No such thing as love και Two old dogs without a name. Συνυπάρχουν και εδώ με τους χιουμοριστικούς ευρηματικούς αν μη τι άλλο στίχους τραγουδιών όπως του Poo-poo in the prawn και του D'Orine The Cow που αφήνουν χώρο μόνο στους ανοιχτόμυαλους για να βουτήξουν στην δουλειά του, και να θαυμάσουν για παράδειγμα ακόμα και τα σόλο του Davey Payne στο σαξόφωνου, όπως στο δεύτερο από τα προαναφερόμενα…

Two Old Dogs Without A Name

Video Url

 

Δύο χρόνια μετά τη διάγνωση του με καρκίνο θα επιστρέψει με τους Blockheads, δεκαεπτά χρόνια μετά την τελευταία στούντιο συνεύρεσή τους, με το Mr. Love Pants του 1998. Ένας δεμένος φανκ ήχος είναι γεγονός και η ενέργεια αισθάνεσαι ότι περισσεύει στα 46 λεπτά του. Παρόλα αυτά είναι ευδιάκριτη η διαφορετική τεχνοτροπία του στησίματος των συνθέσεων αφού μπαινόβγαιναν οι συνεργάτες του Dury. Όπως στο επόμενο τραγούδι, ένα από τα δύο κατάλοιπα της βραχύβιας επανένωσής του με τον Chaz Jankel.

Bed O'Roses No.9

 

Το τελευταίο σόου του το έδωσε το 2000 στο θέατρο Palladium του Λονδίνου, το ίδιο όπου έφηβο τον πήγε η μητέρα του να ακούσει τον Johnny Ray, κάνοντάς τον έτσι αυτόπτη μάρτυρα και της αποθέωσης σε ένα τραγουδιστή.

Θα φύγει από τον μάταιο τούτο κόσμο έχοντας γράψει το κοντέρ μόνο 57, στις 27 Μαρτίου του 2000. Αιτία θανάτου καρκίνος στο παχύ έντερο.

Δύο χρόνια μετά με προτροπή της δεύτερης συζύγου του θα μαζευτούν κάποιες από τις τελευταίες του ηχογραφήσεις καθώς και παλιότερα ακυκλοφόρητα και ντέμο τραγούδια, θα κληθούν να συμπληρώσουν τα κενά οι Blockheads, και ο παλιός του συνεργάτης Laurie Lantham, στην κονσόλα της παραγωγής στα New Boots and Panties!! και Do It Yourself, θα επιβλέψει το όλο εγχείρημα με τον τίτλο Ten More Turnips from the Tip. Το αποτέλεσμα ένα απολαυστικό αντίο ενός από τους πιο ιδιόρρυθμους και αυθεντικούς περφόμερς που έβγαλε ποτέ η Αγγλία.

Dance Little Rude Boy

 

It Aint Cool