Η bossa nova στην Ελλάδα είναι μια πολύ όμορφη διαφορετική ιστορία - 10 από τα πιο ένδοξα παραδείγματα της

(Με αφορμή τα 103 χρόνια από την γέννηση του διπλωμάτη, συγγραφέα, ποιητή και τραγουδιστή, γνωστού και ως “Ο Poetinha”, Marcus Vinicius da Cruz de Mello Morães. (19 Οκτωβρίου 1913 – 9 Ιουλίου 1980)

Τέλη της δεκαετίας του 50, όταν ο μουσικός κόσμος δονούταν μεθυσμένος από το σεισμό που είχε προκαλέσει, και δικαίως, το rock ‘n roll, στο Rio De Janeiro γεννιέται ένα καινούργιο μουσικό είδος. Όπως γίνεται πάντα στη μουσική χωρίς παρθενογένεση αλλά με ανασυνδυασμό. Οι βραζιλιάνικοι ρυθμοί μέσω του πιο χαλαρού μέρους της samba και η αμερικάνικη jazz, συνοδευόμενα με μια πιο ποιητική στιχουργική προσέγγιση και ερμηνευμένα με σκοπίμως ψιθυριστά φωνητικά, έφτιαξαν ένα ανεπανάληπτο μουσικό κοκτέιλ. Όλα αυτά προκάλεσαν, όπως και με το rock ‘n roll τηρουμένων των αναλογιών, το μουσικό κατεστημένο, μιας χώρας που της άρεσαν οι δυνατές φωνές και η φανταχτερή παρουσίαση. Από την ομάδα των νεαρών που σύχναζε και πειραματιζόταν στην περιοχή της Copacabana, ξεχωρίζουν ως πατριαρχικές μορφές αυτή του κιθαρίστα João Gilberto, του συνθέτη Antônio Carlos Jobim (Tom Jobim) και του ποιητή Vinicius de Morães . Κάπως έτσι η γρήγορα αναπτυσσόμενη Βραζιλία αυτής της περιόδου απέκτησε το καλύτερο soundtrack της και οι υπόλοιπη εμείς μια μουσική που λατρεύουμε.

Ακολουθούν Δέκα από τα πιο ένδοξα παραδείγματα της Bossa Nova. >>

1. Chega de Saudade - João Gilberto

O πρώτος δίσκος εξ’ ολοκλήρου bossa nova κυκλοφορεί, το ημερολόγιο έγραφε 1959…

…42 χρόνια μετά θα μπει στο Grammy Hall Of Fame.

2. O Amor, o Sorriso e a Flor - João Gilberto

1960 η bossa nova εισβάλει στις ΗΠΑ…

3. Stan Getz & Charlie Byrd - Jazz Samba

Στον Byrd χρεώνεται η μεταλαμπάδευση του νέου ήχου της Βραζιλίας στις ΗΠΑ, αφού αυτός μετά από μια περιοδεία του θα κουβαλούσε στις αποσκευές του τις αποδείξεις του καταπληκτικού ήχου. 1962 και το πρώτο bossa nova άλμπουμ από Αμερικάνο καλλιτέχνη είναι γεγονός, ηχογραφημένο μέσα σε τρεις μόνο ώρες. Το Βillboard θα του αφιερώσει 9 μόλις γραμμές στις νέες κυκλοφορίες στη σελίδα 28 του τεύχους στις 5 Μαΐου της ίδιας χρονιάς. Ένα σχεδόν χρόνο μετά, τον Μάρτιο του 1963 θα διακόπτει για λίγο την κυριαρχία του σάουντρακ του West side story, ρίχνοντας το από την κορυφή των δημοφιλέστερων δίσκων της χώρας.

4. Getz/Gilberto – Stan Getz & João Gilberto

Ηχογραφημένο σε δυο ημέρες την άνοιξη του 1963, θα κυκλοφορήσει ένα χρόνο αργότερα, και το πρώτο γκράμι σε μη αμερικάνικο αμιγώς δίσκο είναι γεγονός. Θα κερδίσει στην απονομή του 1965 συνολικά 4 βραβεία, ενώ θα χρειαστεί να περάσουν 43 χρόνια μέχρι να ξανακερδίσει τζαζ δίσκος τον τίτλο του δίσκου της χρονιάς.

5. Sergio Mendes & Brasil '66 - Herb Alpert Presents Sergio Mendes & Brasil '66

Χρειάστηκαν να περάσουν έξι χρόνια και 7 δισκογραφικές δουλειές για να γνωρίσει την επιτυχία ο Mendes και μόνο αφού άλλαξε και εταιρεία. Ο πρόεδρος της δισκογραφική, Herb Albert, θα κάνει παραγωγή στο δίσκο που έφτασε το μισό εκατομμύριο αντίτυπα και έδωσε στη bossa nova μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της, το Mas que nada, ερμηνευμένο από τη γυναίκα του Albert, Lani Hall. Μπορεί οι σκληροπυρηνικοί της bossa να μην το έχουν στα αγαπημένα τους λόγο του πιο ηλιόλουστο χαρακτήρα του, αλλά οι υπόλοιποι έχουμε αποκτήσει έναν λατρεμένο δίσκο, που o χρόνος δεν το έχει αγγίξει στο ελάχιστο, που ακόμη και σήμερα επηρεάζει και το feeling του αντιγράφεται.

6. Antônio Carlos Jobim – Wave

Αν θελήσει κάποιος να ιχνηλατήσει τις ρίζες της bossa nova, τότε μοιραία πρέπει να ψάξει ποιες ήταν οι μουσικές που επηρέασαν την πιο κεντρική συνθετική φιγούρα της. Οι Γάλλοι ιμπρεσιονιστές Claude Debussy και Maurice Ravel, ο πολυγραφότατος βραζιλιάνος συνθέτης Heitor Villa-Lobo, ένας από τους πιο πετυχημένους συνθέτες της χώρας του στον 20 αιώνα Ary Barroso και η τζαζ είναι οι πηγές έμπνευσης του. Το Wave είναι η πιο επιτυχημένη εμπορικά δουλειά του συνθέτη και κυκλοφόρησε το 1967. Ο Tom Jobin όπως είναι επίσης γνωστός, θα φύγει το χειμώνα του ’94. Οχτώ χρόνια μετά θα βραβευτεί για την προσφορά του στη μουσική με το αντίστοιχο γκράμι, οπότε τo να μνημονεύεται μόνο για τη σύνθεσή του Garota de Ipanema, θα πλησίαζε την έννοια της ιεροσυλίας…

7. Francis Albert Sinatra & Antônio Carlos Jobim

Νωρίτερα, την ίδια χρονιά με το Wave, ο Jobim συνεργάζεται με τη φωνή, που κυκλοφορεί επιτέλους τη δική του bossa nova πρόταση. Κάπως καθυστερημένα είναι η αλήθεια αλλά άξιζε την αναμονή. Μέσα σε ούτε 30 λεπτά βυθιζόμαστε στην επιτομή του cool. Η επιτυχία αυτής της συνάντησης έδωσε την αφορμή για περαιτέρω συνεργασία, που δισκογραφικά θα περάσει από σαράντα κύματα για να φτάσει ολοκληρωμένη σε όλους εμάς, που δε ζούμε στην Βραζιλία, όχι πριν από το 2010 με το δίσκο Sinatra/Jobim: The Complete Reprise Recordings. Ο δίσκος του ’67, θα προταθεί για γκράμι καλύτερου δίσκου της χρονιάς αλλά θα νικηθεί, σπάζοντας το σερί του Franky, από την παρέα των τεσσάρων από το Λίβερπουλ που βγάζουν εκείνη τη χρονιά ίσως τον καλύτερο δίσκο όλων των εποχών…

8. Nara Leão - Dez Anos Depois

Αρχές της δεκαετίας του ‘70 (1971), ηχογραφημένο σε δύο ξεχωριστά sessions από τη μούσα της bossa nova. Ένα στο Παρίσι, όπου ήταν και η κατοικία της και το άλλο στη Βραζιλία. Δεν συμπεριλαμβάνει αυθεντικές εκτελέσεις , αλλά η υπέροχη φωνή της Nara, το χορταστικό διπλό βινύλιο και η αντίθεση που προκαλεί ο πρώτος εξ ολοκλήρου ακουστικός δίσκος με τις υπέροχες ενορχηστρώσεις του Ρίου, το κατατάσσουν στους καλύτερους αντιπροσώπους της bossa nova που για χρόνια αποτελούσε αντικείμενο πόθου… έως ότου να κυκλοφορήσει σε cd.

9. João Gilberto - Amoroso

H bossa nova φλερτάρει με πιο κλασσικές φόρμες, με τη χρήση ορχήστρας. Ο δίσκος με αυτή την καλλιτεχνική γραμμή, θεωρήθηκε από μερίδα του τύπου ότι απομακρύνεται από τον ήχο του είδους. Συγχρόνως υπήρχαν εκείνοι που θεώρησαν ότι δίνει μια νέα ώθηση στην ερμηνεία του João. Εάν κλείνετε προς τη δεύτερη ομάδα, όπως ο γραφών, θα απολαύσετε έναν από τους πιο κλασσικούς δίσκους του είδους, με το Gilberto σε υπέροχη φόρμα, να ερμηνεύει σε τέσσερις γλώσσες. Έτος κυκλοφορίας 1975.

10. Nouvelle Vague – Nouvelle Vague

Μπορεί κάποιος να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει με το εγχείρημα των γάλλων Marc Collin και Olivier Libaux, αλλά σε κάθε περίπτωση το εγχείρημα τους είναι απτή απόδειξη της επιρροής των Βραζιλιάνων πρωτοπόρων πέντε δεκαετίες μετά. Οκτώ γυναικείες φωνές φιλοξενήθηκαν στο ντεμπούτο αυτό άλμπουμ του 2004, ερμηνεύοντας έξυπνα, συνθέσεις που δεν είχαν ξανακούσει. Αλήθεια ή marketing μύθος είναι αδιάφορο από τη στιγμή που είναι αποτελεσματικό, με τις ερμηνείες να είναι απελευθερωμένες από το βάρος των σπουδαίων αυθεντικών εκτελέσεων. Το ιδιοφυές εγχείρημα επιβεβαιώνεται ως τέτοιο από τη σύνδεση μέσο του ονόματος του συγκροτήματος, της bossa, με τα new wave τραγούδια που επιλέχτηκαν, το αντίστοιχο σπουδαίο κίνημα του γαλλικού κινηματογράφου και όλα αυτά κάτω από ένα άκρως υπέροχο εξώφυλλο.