Σινεμά: Ladykillers του Alexander Mackendrick από το 1955
Μία αταίριαστη συμμορία, ένα κουιντέτο εγχόρδων
Τα ξακουστά Ealing Studios, που δημιουργήθηκαν το 1902 στο Λονδίνο και είναι τα παλιότερα κινηματογραφικά στούντιο στον κόσμο σε συνεχή λειτουργία, έχουν γράψει την δική τους ιστορία στην Βρετανική κινηματογραφική βιομηχανία. Εκεί γυρίστηκαν κάποιες από τις πιο χαρακτηριστικές αγγλικές ταινίες από την δεκαετία του 30 και μετά. Συνήθως κωμωδίες με μια μάλλον πιο σκοτεινή, πιο σατιρική χροιά από τη ζεστή και τοπικιστική βρετανική κωμωδία που ήταν πιο συνηθισμένη εκείνη την εποχή. Επιχείρησαν να σπάσουν κάθε πιθανό κανόνα και το κατάφεραν με χάρη, χιούμορ και μια ανεπανάληπτη κωμική ευφυΐα. Μια από τις τελευταίες μεγάλες κωμωδίες της Ealing, πριν πουληθεί στο BBC το 1955, ήταν το The Ladykillers (Η συμμορία των πέντε) του Alexander Mackendrick, που έκανε πρεμιέρα πριν 69 ακριβώς χρόνια στις 8 Δεκεμβρίου. Μια ταινία για μια συγκεχυμένη συμμορία από κάθε καρυδιάς καρύδι που κατάφερε να τα κάνει θάλασσα σε μια ληστεία τράπεζας ενός εκατομμυρίου δολαρίων, εξαιτίας μιας αθώας και ηθικής γιαγιάκας που την υποδύεται η Katie Johnson, που τυγχάνει να είναι η σπιτονοικοκυρά τους.
Η συμμορία 'Πανδαιμόνιο' αποτελείται από τον αρχηγό και εγκέφαλο της, τον Καθηγητή Μάρκους, τον οποίο υποδύεται ο χαρισματικός ηθοποιός Alec Guinness. Στην ταινία, ο Γκίνες φορά τρέσα στα μαλλιά και έχει υπερμεγέθη δόντια, ώστε να μοιάζει στον ηθοποιό Alastair Sim. Η παράξενη ομοιότητα με τον Sim δεν ήταν τυχαία, καθώς ο Guinness γνώριζε ότι ο χαρακτήρας είχε αρχικά γραφτεί για τον Sim. Ως εκ τούτου, αποφάσισε να παίξει το ρόλο με τον χιουμοριστικό αλλά απειλητικό τρόπο για τον οποίο ήταν γνωστός ο Sim. Δίπλα του ο ευγενικός, ευκολόπιστος και δειλός απατεώνας "Ταγματάρχης" Κλόντ Κόρτνεϊ που τον υποδύεται ο Cecil Parker, ο σκληρός και αδίστακτος δολοφόνος - γκάγκστερ Λούις με τον Herbert Lom να φοράει σχεδόν σε όλη την ταινία ένα μαύρο καπέλο, επειδή ήταν φαλακρός κάτω από αυτό καθώς έπαιζε τον ρόλο του Yul Brynner του βασιλιά Mongkut του Σιάμ στο θέατρο στο The King and I, ο περιφρονητικός νεαρός με στιλ Teddy Boy, Χάρι που τον παίζει ο Peter Sellers σε έναν από τους πρώτους του μεγάλους ρόλους και ο αργόστροφος και ζαλισμένος πρώην μποξέρ "One-Round" που τον παίζει ο Danny Green, ο οποίος στην αρχή της ταινίας αποκαλεί την κυρία Γουίλμπερφορς, Ma’am (Κυρία), ενώ μέχρι το τέλος της ταινίας το Ma’am έχει ενστικτωδώς μετατραπεί σε Mum (Μαμά).
Η αταίριαστη αυτή συμμορία προσποιούνται ότι είναι κουιντέτο εγχόρδων και νοικιάζουν ένα δωμάτιο στον ξενώνα της κυρίας Γουίλμπερφορς, ένας ξενώνας υπό κατάρρευση, με προβληματικά υδραυλικά, γεμάτος με βικτωριανά ενθύμια και έναν παπαγάλο που ονομάζεται Στρατηγός Γκόρντον. Μέσα σε αυτό το δωμάτιο θα βάζουν να ακούγεται το Minuet του Luigi Boccherini για να καλύπτουν τις παράνομες δραστηριότητές τους. Το μουσικό κομμάτι παίζει επανειλημμένα, προσθέτοντας κωμικό στοιχείο στην πλοκή, καθώς η αντίθεση ανάμεσα στη «ευγενική μουσική» και τις εγκληματικές τους πράξεις είναι αξιομνημόνευτη.
Το ευρηματικό σενάριο είναι του William Rose (Guess Who's Coming To Dinner, The Secret Of Santa Vittoria, Genevieve), ενός Αμερικάνου, ο οποίος μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε αποφασίσει να μείνει και να εργαστεί στη Βρετανία, όπου κατέληξε επίσης να παντρευτεί μια Βρετανίδα και να μείνει εκεί μέχρι το τέλος της ζωής του. Παρ'όλα αυτά είναι ένα πρώτης τάξεως παράδειγμα βρετανικής κωμωδίας που αποτύπωσε με εξαιρετική ακρίβεια τον κόσμο των βρετανικών τρόπων και παραδόσεων. Σύμφωνα με τον ίδιο, την ιστορία την ονειρεύτηκε ολόκληρη από την αρχή μέχρι το τέλος.
Η σκηνοθεσία είναι του Alexander Mackendrick, ενός από τους πιο διακεκριμένους (αν και συχνά παραβλέπεται) σκηνοθέτες που αναδείχθηκαν ποτέ από τη βρετανική κινηματογραφική βιομηχανία. Ο Mackendrick γεννήθηκε στις ΗΠΑ, από Σκωτσέζους γονείς, αλλά μεγάλωσε στη γενέτειρά του, τη Σκωτία, όπου σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Γλασκώβης. Έχει σκηνοθετήσει υπέροχες ταινίες όπως Whisky Galore! (1949), The Man In The White Suit (1951), Mandy (1952), Sweet Smell Of Success (1957) ενώ έχει απολυθεί από μεγάλες παραγωγές όπως The Devil's Disciple (Ο μαθητής του διαβόλου) (1959) και Τα κανόνια του Ναβαρόνε (1961), μετά από διαφωνίες με τους παραγωγούς. Ένας Βρετανός που γεννήθηκε στην Αμερική και ένας Αμερικανός που ζει και δουλεύει στην Βρετανία, μαζί έδωσαν στην ταινία μια αμερικανική ευστροφία και δυναμισμό, αλλά με μια εξαιρετικά αγγλική ευαισθησία: ένα μείγμα κυνισμού και αφελούς αθωότητας. Ο Μακέντρικ είπε κάποτε "Η εθνικότητα είναι ένα πολύ περίεργο πράγμα. Το αίμα είναι Σκωτσέζοι και η ιδιοσυγκρασία είναι Σκωτσέζικη, αλλά στην πραγματικότητα είμαι 100% Αμερικανός".
Υπάρχει μία αμερικάνικη κωμωδία γυρισμένη το 1942 και με τίτλο Lancery, Inc σκηνοθετημένη από τον Lloyd Bacon και με τους Edward G.Robinson, Jane Wyman, Broderick Crawford και Anthony Quinn στο κάστ της. Η υπόθεση της ταινίας βασίστηκε στο θεατρικό έργο The Night Before Christmas των Laura Perelman και S.J. Perelman και είναι η ιστορία ενός πρώην κατάδικου που αποφυλακίζεται και αγοράζει ένα μαγαζί ακριβώς δίπλα σε μία τράπεζα, ώστε να σκάψει ένα τούνελ για να ληστέψει αυτήν την τράπεζα. Είναι η ίδια ιστορία με την ταινία του Woody Allen, Small Time Crooks (2000). Όταν κυκλοφόρησε το Ladykillers, πολλοί θεώρησαν ότι ήταν μια χαλαρή διασκευή αυτής της ταινίας, κάτι τελείως αβάσιμο και όσο αφορά την ιστορία της και ότι αφορά το στυλ της. Το Ladykillers έχει την δικιά του διαφορετική ιστορία και είναι ένα παράξενα συναρπαστικό ταξίδι στο μυαλό πέντε ψυχοπαθών. Είναι υπονομευτικό, αστείο και διακριτά αγγλικό.
Το 2004 τα αδέλφια Κοέν γυρίσανε το αμερικάνικο ριμέικ με τον Τομ Χάνκς να μιμείται τον Γκίνες μέχρι και sτο πλατύ χαμόγελό του. Κατά την άποψή μου είναι μια από τις λιγότερο εμπνευσμένες στιγμές της φιλμογραφίας τους και αποτυγχάνει να πιάσει τη μαγεία του πρωτότυπου. Ίσως να ήταν καλύτερα να είχαν αφήσει αυτή την κλασική ιστορία ανέγγιχτη. Εκτός από αυτό το ριμέικ, το Ladykillers έχει προσαρμοστεί σε όπερα του συνθέτη Ilja Hurník με τίτλο "Dáma a Lupici" ("Η κυρία και οι ληστές"), σε ραδιοφωνική προσαρμογή για το BBC, το 1996 και σε θεατρικό έργο του Graham Linehan που έκανε πρεμιέρα στο Λίβερπουλ τον Νοέμβριο του 2011.
Για τον Πήτερ Σέλερς, ο ρόλος του Χάρι Ρόμπινσον ήταν ο πρώτος του σημαντικός κινηματογραφικός ρόλος και στη συγκεκριμένη ταινία έκανε και τον ήχο από τα πουλιά που εμφανίζονται στην ταινία. Κάποια χρόνια αργότερα θα γίνει ο Επιθεωρητής Κλουζό και θα παίξει μαζί με τον Χέρμπερτ Λομ σε πέντε ταινίες Ροζ Πάνθηρ.
Το The Ladykillers του 1955 είναι ένα διαμάντι του βρετανικού μαύρου χιούμορ, που έχει γεράσει αρκετά χαριτωμένα και παραμένει διασκεδαστική μέχρι και σήμερα. Η ταινία υφαίνει μια διαβολικά αστεία ιστορία απάτης και αποτυχίας, με μια πινελιά γλυκιάς εκκεντρικότητας που σπάνια συναντάμε στον κινηματογράφο. Σήμερα, παραμένει ένα κλασικό έργο, όχι μόνο για την αφήγησή του αλλά και για την ευφυή χρήση χαρακτήρων και ρυθμού, αποδεικνύοντας ότι οι μεγάλες ληστείες δεν χρειάζεται πάντα να καταλήγουν όπως είχαν σχεδιαστεί.
