My Own Private Idaho: Ο Gus Van Sant καθιερώνει το queer σινεμά    

Η ταινία My Own Private Idaho (Ερωτικό χτύπημα) το 1991 είναι μία από τις καλύτερες ταινίες του σκηνοθέτη Gus Van Sant και μία ταινία ορόσημο για τον Νέο Ομοφυλοφιλικό Κινηματογράφο,ενώ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εισαγωγή του LGBTQ+ σινεμά στο mainstream, καθώς μιλάμε για μία ταινία που έγινε 14 χρόνια πριν από το Brokeback Mountain.

Ο Keanu Reeves ήταν 25 χρονών και ο αείμνηστος River Phoenix 20 χρονών όταν γυρίστηκε η ταινία. Οι δύο ηθοποιοί ήταν ήδη στο δρόμο για να γίνουν γνωστά ονόματα, όταν αποφάσισαν να απομακρυνθούν από το καλοφτιαγμένο μονοπάτι του Χόλιγουντ για να συμμετάσχουν στην τρίτη ταινία του Van Sant: μια queer και πρωτοποριακή ταινία που έμελλε να γίνει cult. Βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου η συμβατική γραμμή του Χόλιγουντ ήταν ότι ήταν αυτοκτονία καριέρας για έναν πρωταγωνιστή να αναγνωρίζεται ως γκέι.

Ο Keanu Reeves οδήγησε τη μηχανή του από τον Καναδά μέχρι το Gainesville της Φλόριντα για να παραδώσει προσωπικά ένα αντίγραφο του σεναρίου στον River Phoenix, επειδή ο ατζέντης του Phoenix αρνήθηκε να του το δείξει. Στην αρχική κυκλοφορία της ταινίας σε βίντεο στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ταινία αν και είχε  ομοφυλοφιλικό θέμα, προωθήθηκε ως ετεροφυλόφιλη ταινία. Στο εξώφυλλο του βίντεο, και οι δύο πρωταγωνιστές, ο Keanu Reeves και ο River Phoenix, απεικονίζονταν σε ερωτικές σκηνές με γυναίκες, αποσιωπώντας έτσι το κεντρικό θέμα της ταινίας.

Η ταινία πραγματεύεται τον ανεκπλήρωτο έρωτα ενός έφηβου γκέι πόρνου για τον πλούσιο και κομψό πρίγκιπα, ο οποίος τον προστατεύει προσωρινά κατά τη διάρκεια της περιπλάνησής του. Η σχέση τους είναι περίπλοκη, καθώς ο νεαρός,ο οποίος είναι και ναρκοληπτικός, επιθυμεί βαθιά την αγάπη και την αποδοχή από τον «πρίγκιπα», ο οποίος, αν και τον προσέχει, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα συναισθήματα του. Η ταινία εξερευνά τις προκλήσεις της ταυτότητας και της αποδοχής, καθώς οι δύο χαρακτήρες περιπλανιούνται σε έναν κόσμο γεμάτο δυσκολίες και αντιφάσεις.

Μέρος arthouse σινεμά, μέρος μη συμβατική ταινία δρόμου, το My Own Private Idaho αποτελεί μια  καθοριστική στροφή στις καριέρες των Reeves και του Phoenix. Η ταινία κυκλοφόρησε το 1991, πολύ πριν από την νομική αναγνώριση του γάμου μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου και κατά τη διάρκεια της επιδημίας του AIDS. Ήταν η τρίτη μεγαλου μήκους ταινία του αξιόλογου αυτού σκηνοθέτη μετά το Mala Noche (Μαυρη Νυχτα) το 1986 και το Drugstore Cowboy το 1989, την ταινία που τον έκανε ευρέως γνωστό.

Το σενάριο της ταινίας το έγραψε ο Van Sant την δεκαετία του 70 και ήταν εμπνευσμένο από τον Henry IV του William Shakespeare,αλλά και από το μυθιστόρημα του John Rechy, City of Night, που δημοσιεύθηκε το 1963 και περιλάμβανε παιδιά-απατεώνες του δρόμου που δεν παραδέχονταν ότι είναι γκέι . Το 1988, ενώ επεξεργαζόταν την ταινία Mala Noche, ο Van Sant συνάντησε τον Michael Parker, ένα παιδί του δρόμου, που ενέπνευσε τον χαρακτήρα του Mike. Ο Parker είχε επίσης έναν φίλο που ονομαζόταν Scott, ένα άλλο παιδί του δρόμου όπως εκείνος.

Στο σενάριο, ο Van Sant έκανε τον χαρακτήρα του Scott πλούσιο, εμπνευσμένο επίσης από άλλα παιδιά-απατεώνες του δρόμου που είχε συναντήσει στο Πόρτλαντ.Ο Gus Van Sant έδωσε αντίτυπα του μυθιστορήματος του John Rechy "City Of Night" στους River Phoenix και Keanu Reeves για να τους βοηθήσει να μπουν στη νοοτροπία των δρόμων ως hustlers. Ο Keanu βρήκε το βιβλίο πολύ χρήσιμο και στη συνέχεια διάβασε άλλα πέντε μυθιστορήματα του Rechy. Ο River, σύμφωνα με πληροφορίες, σταμάτησε να διαβάζει μετά την πρώτη παράγραφο. "Είχε το δικό του υπόβαθρο να αντλήσει," δήλωσε αργότερα ο Gus Van Sant. "Νομίζω πως ο River είχε περάσει όλη του τη νεότητα ταξιδεύοντας με την οικογένειά του, χωρίς συνδέσεις με την κοινωνία, χωρίς ρίζες, χωρίς μόνιμοτητα. Ο ίδιος διαμόρφωσε αυτόν τον χαρακτήρα".

Πολλά μέλη του καστ (συμπεριλαμβανομένων των River Phoenix, Keanu Reeves, Flea και Michael Parker) μετακόμισαν στο μεγάλο παλιό σπίτι του σκηνοθέτη Gus Van Sant στο Πόρτλαντ του Όρεγκον κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Φαίνεται ότι προκάλεσαν τόσο μεγάλη αναστάτωση (μένoντας ξύπνιοι μέχρι αργά, πίνοντας, κάνοντας πάρτι και παίζοντας μουσική) και κατέλαβαν το σπίτι σε τέτοιο βαθμό, που τελικά ο Van Sant αναγκάστηκε να μετακομίσει από το ίδιο του το σπίτι και να μείνει με έναν φίλο, για να μπορέσει να κοιμηθεί. Ο River Phoenix ήταν αυτός που έγραψε τη σκηνή δίπλα στη φωτιά μόνος του, σε μικρά κομμάτια χαρτιού. Ο Gus Van Sant νόμιζε ότι έγραφε στίχους τραγουδιών και ξαφνιάστηκε όταν ο River του είπε ότι είχε ξαναγράψει τη σκηνή. Ο Van Sant βρήκε ενδιαφέρον αυτό που του παρουσίασε ο River, αλλά δεν ήξερε αν ο Keanu Reeves θα ήταν σύμφωνος. Ο River τον διαβεβαίωσε ότι είχε ήδη μιλήσει ιδιωτικά με τον Keanu και ότι εκείνος ήταν εντάξει με όλα.

Ο Gus Van Sant λέει ότι έπρεπε να έχει πλήρη εμπιστοσύνη στον River, καθώς είχε μείνει τελείως εκτός από όλη τη διαδικασία για αυτή τη σκηνή. Από την μεριά του ο River Phoenix ήταν πολύ εντυπωσιασμένος με τον Gus Van Sant και το πόσο ανοιχτός ήταν στον αυτοσχεδιασμό, κάτι που πολλοί από τους προηγούμενους σκηνοθέτες του δίσταζαν να επιτρέψουν. Το γεγονός ότι ο Mike είναι ναρκοληπτικός προσθέτει μια ονειρεμένη αίσθηση στους διάφορους τόπους της ταινίας. Εφόσον μπορεί να κοιμηθεί ξαφνικά ανά πάσα στιγμή χωρίς προειδοποίηση, υπάρχει μια ιδιότυπη αίσθηση αποστασιοποίησης μεταξύ του ίδιου και των τόπων στους οποίους ταξιδεύει, σχεδόν σαν να επιπλέει μέσα στα τοπία.

Ο River Phoenix ήταν απών από την πρεμιέρα της ταινίας στη Νέα Υόρκη. Δεν του άρεσε να πετάει με αεροπλάνο και ταξίδευε κυρίως με αυτοκίνητο ή τρένο. Έτσι αποφάσισε να οδηγήσει την απόσταση Φλόριντα-Νεα Υορκη, χάνοντας πολύ χρόνο,με αποτέλεσμα να είναι ακόμα καθ' οδόν όταν πραγματοποιήθηκε η πρεμιέρα της ταινίας τον Οκτώβριο του 1991. Ένα μήνα πριν,στις 4 Σεπτεμβρίου, η ταινία είχε παιχτεί στο 48ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας. Ο River Phoenix συχνά συγκρινόταν με τον James Dean. Οι συγκρίσεις, σύμφωνα με πληροφορίες, ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια της ταινίας Στάσου πλάι μου (1986) και συνεχίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Ο Gus Van Sant λέει: «Πολλές φορές κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων άκουγα κάποιον να λέει στον River, ‘ήταν εξαιρετικό, είσαι ο επόμενος James Dean’, και κάθε φορά ο River τους ευχαριστούσε πολύ ευγενικά, πριν τους εξηγήσει ότι δεν είχε δει ποτέ ταινία του James Dean.

Δεν μεγάλωσε με ταινίες και τηλεόραση όπως οι περισσότεροι. Μεγάλωσε στον δρόμο με την οικογένειά του. Πιστεύω ότι πέθανε χωρίς να έχει δει ποτέ ταινία του James Dean. Το κούρεμα που είχε στην ταινία μας μάλλον δεν βοήθησε στο να σταματήσουν οι συγκρίσεις». Σε αυτήν την ταινία, ο River Phoenix προσφέρει μια ερμηνεία μοναδική, ως ένας άνδρας που θέλει να κρατηθεί σε όποια ελπίδα του έχει απομείνει για μια καλύτερη ζωή από την ήδη δύσκολη ύπαρξή του. Φαίνεται τόσο αυθεντική, σχεδόν ημι-αυτοβιογραφική, γεγονός που καθιστά κάθε στιγμή που εμφανίζεται στην οθόνη τόσο συγκινητική και γεμάτη νόημα.

Ο τίτλος της ταινίας προήλθε από το τραγούδι "Private Idaho" των The B-52's, που κυκλοφόρησε το 1980. Ωστόσο, η μελωδία δεν χρησιμοποιείται στην ταινία. Στην πρώτη σκηνή στο καφέ, ακούγεται στο παρασκήνιο το τραγούδι "Too Many Colors" από το συγκρότημα του River Phoenix, Aleka's Attic, όπως και άλλα τραγούδια των Elton John, Madonna, The Pogues και άλλων. Οι "Σαιξπηρικοί" διάλογοι που υπάρχουν στην ταινία, ήταν κάτι που οι παραγωγοί της New Line Cinema μισούσαν και ήθελαν να μειώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο.

Ωστόσο, οι ξένοι διανομείς λάτρεψαν τους συγκεκριμένους διαλόγους και ήθελαν όσους περισσότερους γινόταν. Η πίεση από τους διανομείς έπεισε την New Line να διατηρήσει τους διαλόγους ανέπαφους. Στην ταινία εκτός από τους δύο πρωταγωνιστές εμφανίζονται και οι James Russo, William Richert, Chiara Caselli, o μπασίστας των Red Hot Chilly Peppers Flea, ο Γερμανός ηθοποιός Udo Kier που θα ξανασυνεργαστεί με τον Van Sant σε επόμενες ταινίες του, ο Jim Caviezel στο κινηματογραφικό του ντεμπούτο ως υπάλληλος αεροπορικής εταιρίας, ενώ ο Gus Van Sant κάνει μία εμφάνιση ως ο θυρωρός του ξενοδοχείου.

Ο River Phoenix, που ήταν αμφισεξουαλικός, άντλησε κάποια έμπνευση για τα ομοφυλοφιλικά συναισθήματα του Mike από τον διευθυντή φωτογραφίας Bobby Bukowski, με τον οποίο λέγεται ότι είχε μία γρήγορη σχέση πριν τα γυρίσματα της ταινίας. Ο Phoenix ήταν ενάντια στην ομοφοβία και δεν ντρεπόταν καθόλου να το υποστηρίξει καθόλη την διάρκεια της σύντομης ζωής του. Δεν κατανοούσε τους ομοφοβικούς ανθρώπους ούτε και καταλάβαινε ότι θα μπορούσε να βλάψει την καριέρα του επιλέγοντας έναν gay ρόλο. Από την άλλη, ο πιο γειωμένος Keanu Reeves όταν ρωτήθηκε αν θα μπορούσε ο ρόλος του Scott να βλάψει την καριέρα του, η αποστομωτική του απάντηση ήταν  " ...και τι είμαι εγώ για να βλάψει την καριέρα μου...πολιτικός;;...ηθοποιός είμαι. "

Η ταινία My Own Private Idaho θεωρείται ταινία ορόσημο για τον Νέο Ομοφυλοφιλικό Σινεμά, μια κίνηση που αναδύθηκε στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1990 στον ανεξάρτητο κινηματογράφο με θέμα την queer κουλτούρα. Ο Van Sant, με μια φιλελεύθερη στάση απέναντι στο σεξ, την εργασία του σεξ και την queer ταυτότητα, κατάφερε να βάλει τους δύο νεαρούς και λαμπερούς αστέρες του Χόλιγουντ, Phoenix και Reeves, μέσα στο indie κινηματογραφικό του πλαίσιο, ωστόσο, το να ζητήσει από το κοινό να ταυτιστεί με τους ενδεχομένως μη ευνοϊκούς, κοινωνικά περιθωριοποιημένους εργαζόμενους του σεξ ήταν ένα ρίσκο για τον ίδιο αλλά και για τους ηθοποιούς. Η ταινία όμως κατάφερε να χαρακτηριστεί ως cult classic και να αυξήσει τη δημοτικότητά της, ειδικά ανάμεσα σε LGBT ακροατήρια παραμένοντας αξιοσημείωτη για το ταμπού περιεχόμενό της αλλά και το avant-garde στυλ της.