«Theorem(a) / Θεώρημα / Teorema»
7/10
Ο ανοιχτά ομοφυλόφιλος σκηνοθέτης και σεναριογράφος Pier Paolo Pasolini
(1922-1975) παρατηρεί μία οικογένεια ανώτερης τάξης του Μιλάνου και το πως
επηρεάζονται τα μέλη της από τη σύντομη επίσκεψη ενός νεαρού άντρα (Terence
Stamp). Ο δημιουργός εσκεμμένα εισάγει στην αφήγησή του θεολογικά στοιχεία: την αγιότητα, το χειροφίλημα, το «θεραπευτικό» άγγιγμα, μουσική θρησκευτικού ύφους, την αμαρτία και την ενοχή, την καταφυγή στην έρημο. Εξαρχής - σε τόνους σέπιας - συστήνει όλο το θίασο: τη θρησκόληπτη υπηρέτρια, τον ομοφυλόφιλο γιο, την ανικανοποίητη μητέρα, τον ασθενή πατέρα, την άβγαλτη κόρη.
Η ταινία θεωρήθηκε προκλητική το 1968. Σίγουρα θα σκανδαλιστούν και πολλοί
σημερινοί θεατές, αν συνυπολογιστεί η στροφή του δυτικού ψηφοφόρου στο φασισμό, στο ναζισμό, στην ακροδεξιά μετά μπόλικης δόσης απολιτίκ διάθεσης, ωχαδερφισμού, ατομισμού και οργής. Όταν την είχα παρακολουθήσει ως νέος στην ΕΡΤ με είχε εντυπωσιάσει. Το ίδιο αίσθημα μου προκαλεί και σήμερα. Ο Pasolini τολμά ηδονοβλεπτικά πλάνα σε ανδρικούς καβάλους και γυμνά, ανθρώπινα σώματα. Ο Επισκέπτης σε μισή ώρα φιλμ ξελογιάζει όλη την οικογένεια και στη μέση του έργου τους εγκαταλείπει. Οι αντιδράσεις τους εντυπωσιάζουν. Η υπηρέτρια γίνεται αναχωρήτρια. Ο γιος επιδιώκει την αυτονομία του μέσω της τέχνης. Η μητέρα καταφεύγει στον αγοραίο έρωτα. Ο πατέρας χαρίζει το εργοστάσιό του και περιπλανιέται γυμνός στην έρημο και η κόρη καταλήγει σε σανατόριο.
Όλοι τους τρέμουν την κρίση των τρίτων, της Εκκλησίας, του συστήματος, που
υπηρετούν. Ο Terence Stamp γοητεύει ως Μήλον της Έριδος. Ο πατέρας του Massimo Girotti κυκλοφορεί ως alter ego του σκηνοθέτη, προσπαθώντας να συγκρατήσει τις ορμές του. Η Silvana Mangano είναι ο τέλειος συνδυασμός αριστοκρατικότητας και χυδαιότητας. Ο Andres Jose Cruz Soublette υποδύεται έξοχα το - διψασμένο για ερωτικό άγγιγμα - γιο. Η Anne Wiazemsky βρίσκει θέση στο καστ ως τότε σύζυγος του Jean-Luc Godard. Η υπηρέτρια της Laura Betti είναι απολαυστική. Η ταινία ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας, ενώ απέσπασε το βραβείο καλύτερης ερμηνείας για τη Betti. Ο Carlo De Mejo σε σύντομη εμφάνιση εντυπωσιάζει με την ομορφιά του. Τί κρίμα που η δολοφονία του Pasolini από τους φασίστες στέρησε από τον κινηματογράφο μία φωνή, που ξεσκέπαζε τους ναζιστές που δηλώνουν πατριώτες,
τους ρατσιστές που δηλώνουν χριστιανοί και τους χουντικούς που δηλώνουν δημοκράτες!
Trivia: Πλην του σάουντρακ του Ennio Morricone
,
ακούγεται απόσπασμα του Requiem του Wolfgang Amadeus Mozart από τη Φιλαρμονική της Μόσχας.
Το φιλμ κυκλοφορεί σε πλήρως αποκατεστημένη επανέκδοση στις 29 Ιουνίου 2023
στους θερινούς κινηματογράφους από τη New Star.
Trailer:
