Ένα άρθρο του Γεωργίου Σαββίδη, Συμβούλου Επιχειρήσεων
Το 2019, σε ένα άρθρο μου (http://www.simvoulatoras.com/2019/08/blog-post.html#more) με αφορμή την εξαγγελία για την ηλεκτρονική τήρηση βιβλίων – το μετέπειτα myDATA – είχα εκφράσει τον έντονο προβληματισμό μου. Πολλοί τότε πίστεψαν ότι η Ελλάδα έκανε επιτέλους βήμα προς τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό. Εγώ, όμως, είδα κάτι διαφορετικό: τη μετάλλαξη της παλιάς γραφειοκρατίας σε ηλεκτρονική γραφειοκρατία.
Είχα γράψει τότε:
«Δεν γίνεται να είμαστε κατά της γραφειοκρατίας και να δημιουργούμε ηλεκτρονική γραφειοκρατία.»
Η ανησυχία μου δεν αφορούσε την τεχνολογία, αλλά τη νοοτροπία πίσω της. Γιατί η φοροδιαφυγή δεν πατάσσεται με διατάγματα και πλατφόρμες, αλλά με εμπιστοσύνη μεταξύ κράτους και πολίτη. Όπως είχα επισημάνει τότε, η φοροδιαφυγή εντοπίζεται κυρίως στον χώρο των υπηρεσιών — εκεί όπου «ο αέρας δεν πιάνεται». Το μόνο αποτελεσματικό όπλο είναι η παρακολούθηση της ροής του χρήματος, όχι η τιμωρία του έντιμου επαγγελματία.
Το myDATA με δικαίωσε — αλλά όχι για τον λόγο που νομίζετε
Πέρα από τη βλακεία και την κακοσχεδίασή του, το myDATA με δικαίωσε σε ένα πράγμα: Απέδειξε ότι δεν είμαστε ούτε αδιάφοροι ούτε απατεώνες.
Γιατί το λέω; Ο νόμος προβλέπει ότι τα πρόστιμα για το myDATA θα επιβληθούν όταν εκδοθεί σχετική υπουργική απόφαση. Μέχρι σήμερα, καμία τέτοια απόφαση δεν έχει εκδοθεί. Κι όμως, το σύστημα λειτουργεί στο 100%, με εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις να διαβιβάζουν κανονικά τα δεδομένα τους, χωρίς να υπάρχει καν φόβος προστίμου.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι Έλληνες επαγγελματίες δεν χρειάζονται τον φόβο για να συμμορφωθούν. Χρειάζονται απλώς λογικούς κανόνες και καθαρό πλαίσιο. Η μαζική συμμετοχή στο myDATA χωρίς τιμωρητικές απειλές αποδεικνύει ότι η κοινωνία θέλει να λειτουργεί νόμιμα, αρκεί το κράτος να τη σέβεται και να μην τη θεωρεί ύποπτη εξ ορισμού.
Το ΕΡΓΑΝΗ – το πιο ζωντανό τέρας της γραφειοκρατίας
Αν υπάρχει ένα παράδειγμα που αποτυπώνει τη νοοτροπία του ελέγχου αντί της εμπιστοσύνης, είναι το ΕΡΓΑΝΗ. Ένα σύστημα που τροφοδοτείται 24 ώρες το 24ωρο με προσλήψεις, αποχωρήσεις, αλλαγές ωραρίων, υπερωρίες, άδειες και κάθε είδους μεταβολή — όλα πριν από την έναρξη ισχύος τους.
Κανένα άλλο κράτος στον κόσμο δεν απαιτεί τέτοια προληπτική ηλεκτρονική δήλωση κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας στην εργασία. Το αποτέλεσμα είναι ένα μόνιμο καθεστώς φόβου, πίεσης και υπερκόπωσης για λογιστές και επιχειρήσεις. Ένα τέρας γραφειοκρατίας που αντί να εξορθολογίζει τη λειτουργία της αγοράς εργασίας, την παραλύει.
Από τα πρόστιμα αποτροπής στα πρόστιμα εξόντωσης
Η ίδια λογική της υπερβολής συνεχίζεται και σήμερα. Όχι μόνο δεν περιορίστηκε, αλλά χειροτέρεψε.
Πρόσφατα ψηφίστηκε νόμος που επιβάλλει πρόστιμο 10.000 ευρώ για εκπρόθεσμη υποβολή οικονομικών καταστάσεων στο ΓΕΜΗ, χωρίς να εξετάζεται αν υπήρξε ζημία ή πρόθεση απόκρυψης. Το ίδιο και με το πρόστιμο 10.000 ευρώ για τη μη ενημέρωση του Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων, ανεξάρτητα από το αν έχει ζημιωθεί κανείς ή αν υπάρχει δόλος.
Αυτή η λογική των εξοντωτικών προστίμων χωρίς λόγο και χωρίς κρίση αναλογικότητας δεν έχει καμία σχέση με δικαιοσύνη. Είναι καθαρός εκφοβισμός. Το κράτος λειτουργεί σαν τιμωρός, όχι σαν σύμμαχος του πολίτη.
Η μεγάλη επιστροφή του ΚΒΣ – δέκα χρόνια μετά!
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, βλέπουμε και την επάνοδο του θεωρημένου Δελτίου Αποστολής και του λεγόμενου ηλεκτρονικού πελατολογίου — δηλαδή των παλιών πρόσθετων βιβλίων του άρθρου 10 του ΚΒΣ.
Με απλά λόγια: επιστρέφουμε εκεί απ’ όπου ξεκινήσαμε. Δέκα χρόνια μετά την κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, αντί να έχουμε προχωρήσει σε απλούστευση και εκλογίκευση, επανερχόμαστε στα ίδια γραφειοκρατικά σχήματα — αυτή τη φορά με ψηφιακό περιτύλιγμα.
Έλεος.
Αντί να κάνουμε πιο εύκολη τη ζωή του επιχειρηματία, επιμένουμε να τον πνίγουμε σε κανόνες, πλατφόρμες και διαρκείς υποχρεώσεις.
Και το τραγικότερο όλων
Όλες αυτές οι υποχρεώσεις —τα myDATA, το ΕΡΓΑΝΗ, το ΓΕΜΗ, τα μητρώα και οι ατελείωτες προθεσμίες— αφορούν αποκλειστικά τον έντιμο και ειλικρινή επαγγελματία. Εκείνον που κόβει αποδείξεις, που πληρώνει εισφορές, που έχει δηλωμένους εργαζομένους.
Αυτόν που κάθε μήνα «ματώνει» να ανεβάσει δεκάδες ή και χιλιάδες παραστατικά, να τα συμφωνήσει, να τα διαβιβάσει σωστά, να μην του ξεφύγει τίποτα. Την ίδια ώρα, εκείνος που δεν εκδίδει κανένα στοιχείο, που τα παίρνει “μαύρα” ή που δεν προσλαμβάνει ποτέ κανέναν, πίνει τον καφέ του ήσυχος. Κανένα σύστημα δεν τον αγγίζει, γιατί ζει εκτός του συστήματος.
Έτσι, το κράτος καταλήγει να επιβαρύνει και να εξουθενώνει τον έντιμο και να αγνοεί τον ανέντιμο. Αυτό είναι το μεγαλύτερο παράδοξο – και η πιο ηχηρή απόδειξη ότι η χώρα δεν χρειάζεται άλλες πλατφόρμες. Χρειάζεται δικαιοσύνη, λογική και εμπιστοσύνη.
Από το κράτος Δον Κιχώτη στο κράτος του σεβασμού
Το κράτος πρέπει να νομοθετεί έχοντας κατά νου τους έντιμους και όχι τους ανέντιμους. Όταν ο πολίτης αισθάνεται ότι θεωρείται ένοχος εκ προοιμίου, παύει να βλέπει τη φορολογία ως κοινωνική συνεισφορά και την αντιλαμβάνεται ως τιμωρία.
Η πραγματική μεταρρύθμιση δεν θα έρθει με νέες πλατφόρμες ή υποχρεώσεις, αλλά με αλλαγή νοοτροπίας. Όσο το κράτος συνεχίζει να λειτουργεί σαν Δον Κιχώτης της γραφειοκρατίας, πολεμώντας ανεμόμυλους «παραβατικότητας», τόσο θα απομακρύνεται από τον πολίτη. Και χωρίς εμπιστοσύνη, καμία ψηφιακή μεταρρύθμιση δεν θα έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα.
✍️ Γεώργιος Σαββίδης
Σύμβουλος Επιχειρήσεων
Posted by Γεώργιος Σαββίδης at 17:02
Αποστολή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείουBlogThis!Κοινοποίηση στο XΜοιραστείτε το στο FacebookΚοινοποίηση στο Pinterest
