Υπάρχουν κατηγορίες μουσικής που στο άκουσμά τους φέρνουν καλοκαιρινές εικόνες στο νου. Οι λάτιν ήχοι για παράδειγμα, σάλσα, μάμπο, ρούμπα, σάμπα, τσα-τσα-τσα, μπατσάτα και μερένγκε, μας ταξιδεύουν στη Λατινική Αμερική και σε άλλα εξωτικά μέρη για ατελείωτο χορό. Είναι άκρως αισθησιακοί, τα κορμιά έρχονται σε επαφή ενώ λικνίζονται, με τον καβαλιέρο και τη ντάμα να κάνουν εντυπωσιακές φιγούρες καθώς κοιτιούνται κατάματα. Η ιδιοσυγκρασία τους είναι να γίνουμε πιο ξέγνοιαστοι και χαλαροί, έξω καρδιά, άλλοι άνθρωποι. Αισθανόμαστε την ενέργειά τους, κάποιες φορές ζηλεύουμε, όσοι δεν γνωρίζουμε πως χορεύονται.
Για εμάς που είμαστε μεσογειακός λαός, οι λάτιν χοροί φέρνουν στο μυαλό ξέγνοιαστες διακοπές με αγαπημένα πρόσωπα, να φοράμε χρωματιστά ρούχα με σχέδια, αφήνοντας το σώμα μας να παρασυρθεί στο ρυθμό τους. Στο τελευταίο, θα βοηθήσουν τα κοκτέιλ και τα σφηνάκια. Να είστε σίγουροι ότι δεν θα «θυμώσουν» που δεν ξέρουμε να τους χορεύουμε, αντιθέτως, θα μας «κλείσουν» το μάτι… ρυθμικά.
Βάλαμε στο στόχαστρο 6 δεκαετίες, αρχής γενομένης από τη δεκαετία του ’50, για να θυμηθούμε 15 τραγούδια αυτών των κατηγοριών. Θα τα συνοδέψουμε με δύο λόγια για την ιστορία τους.
Perry Como – Papa loves mambo (1954)
Η ιστορία αυτή περιγράφει με χιούμορ ένα ζευγάρι γονιών τη δεκαετία του ’50, ξετρελαμένο με το μάμπο: "He goes fast, she goes slow. He goes left, she goes right. Papa's lookin' for mama, but mama is nowhere in sight”. Η πρώτη ηχογράφηση έγινε το 1954 από τον Johnnie Ray, ο Perry Como όμως που το τραγούδησε μόλις λίγες μέρες αργότερα υπό την ορχήστρα του Mitchell Ayers, το έκανε διεθνή επιτυχία. Η τρομπέτα στο ξεκίνημα προδιαθέτει για τα «ευτράπελα» που θα επακολουθήσουν, σύμφωνα με τους στίχους.
Dean Martin – Cha, cha cha d'amour (1962)
Μαρτυριάρικος τίτλος, ως προς το μουσικό του ύφος. Γαλλικό τραγούδι του 1931 με τίτλο “Maladie d’amour”, που έγινε γνωστό από τον Henri Salvador το 1949, στην εν λόγω γλώσσα. To 1957, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα αγγλικά από τους Ames Brothers με την ορχήστρα του Hugo Winterhalter και ξεχώρισε στην Αμερική. Αξιοπρόσεκτη είναι και η διασκευή του Paul Anka, δύο χρόνια αργότερα.
Οι περισσότεροι το γνωρίσαμε με τίτλο “Cha, cha d’amour” το 1962, από τον Dean Martin με την ορχήστρα του Nelson Riddle. Μεταμορφώθηκε σε εξαιρετικό τσα-τσα-τσα.
Nancy Ames – Eso beso (That kiss) (1966)
«Ανοίγει» η ψυχή μας στο άκουσμά του. Πέρα από το κέφι που μεταδίδει, δεν ξέρω σε εσάς, σε εμάς φέρνει στο νου εικόνες με κωμικά στοιχεία. Για παράδειγμα, αν έσκαγε μύτη ξαφνικά ο Ντίνος Ηλιόπουλος με κοντό σορτσάκι να κυνηγά μία δίμετρη αιθέρια ύπαρξη, δεν θα μας έκανε καμία εντύπωση! ‘Έχει κάτι το μαγικό αυτή η εκτέλεση, η ρυθμός της είναι σάλσα αλλά ακούγεται σαν μάμπο. Το πρωτοερμήνευσε επιτυχημένα ο Paul Anka το 1962, φτάνοντας στο No.19 της Αμερικής. Αξίζει να την αναζητήσετε, όπως και αυτή του Cliff Richard το 1965. Δεν είναι τυχαίο ότι τραγουδήθηκε επίσης στα γαλλικά, φινλανδικά, ιταλικά, ισπανικά, γερμανικά, δανέζικα και σλοβένικα.
Η διασκευή της Αμερικανίδας Nancy Ames το 1966, έχει πιο γρήγορο ρυθμό από τις υπόλοιπες εκτελέσεις.
Santana – Oye como va (1970)
Τσα-τσα-τσα ρυθμός η αυθεντική εκτέλεση, δημιουργία του σπουδαίου Tito Puente που το ερμήνευσε πρώτος το 1962.
Παγκόσμια επιτυχία γνώρισε από τη διασκευή των Santana το 1980, οι οποίοι παρουσίασαν μία λάτιν ροκ εκδοχή, χαρακτηριστική η ηλεκτρική κιθάρα του ηγέτη τους. Συμπεριλαμβάνεται στο άλμπουμ “Abraxas”, του 1970. Ως ξεχωριστό τραγούδι κυκλοφόρησε την επόμενη χρονιά, φτάνοντας στο Νο.09 του Μεξικού και στο Νο.13 της Αμερικής. Η εκτέλεση εισήχθη στο Latin Grammy Hall of Fame το 2001, ενώ στο Grammy Hall of Fame το 2002. Είναι αδιανόητο να λείπει ο Carlos Santana και η παρέα του από τα καλοκαίρια μας.
Nina Simone – My way (1971)
Το γαλλόφωνο “Comme d’habitude” που πρωτοερμήνευσε ο Claude François το 1967, με τους εντελώς διαφορετικούς αγγλόφωνους στίχους που έγραψε ο Paul Anka για τον Frank Sinatra το 1969 έμελλε να γίνει όχι μόνο θρυλική επιτυχία, αλλά το σήμα κατατεθέν του Franky.
Η τεράστια Nina Simone το διασκεύασε δύο χρόνια αργότερα, το 1971, αύξησε το ρυθμό του και το μεταμόρφωσε σε σάλσα. Το “My way” μουσικά και ειρηνευτικά έγινε… her way.
Tito Puente – Ran kan kan (1984)
Από τις πιο ενθουσιώδεις σάλσα. Μπορείτε άφοβα να της ρίξετε το φταίξιμο, αν πιείτε μερικά ποτά παραπάνω και «παρεκτραπείτε» πάνω στο χορό.
Θρύλος της λάτιν τζαζ, ο Αμερικανός συνθέτης και μαέστρος έχει κυκλοφορήσει περίπου 120 άλμπουμ στα 50 χρόνια της πορείας του. Εμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1958, όπως και ο Tito Puente Jr. που βάδισε επάξια στα χνάρια του πατέρα, ο γιος είχε έρθει με τη δική του ορχήστρα το 2013. Ο Tito Puente το έχει παρουσιάσει σε διαφορετικές εκτελέσεις. Εκτός από την πρωτότυπη του 1984, εκπληκτική είναι και αυτή που χρησιμοποιήθηκε στο μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ “The mambo kings” και στην αντίστοιχη ταινία του 1992 με τον Antonio Banderas και τον Armand Assante.
Miami Sound Machine – Conga (1985)
Από τις πιο γνωστές σάλσα στην Ελλάδα, αναβιώνει κάθε καλοκαίρι αλλά και εκτός σαιζόν. Είναι η πρώτη μεγάλη επιτυχία του συγκροτήματος με την Gloria Estefan στο «τιμόνι». Κυκλοφόρησε το 1985 ανεβαίνοντας στο Νο.01 των “Hot dance singles” στην Αμερική, ξεπέρασε το μισό εκατ. αντίτυπα, κορυφαίο έγινε επίσης στον Καναδά και στην Ισπανία. Το “Conga” δε λείπει ποτέ από το σετ ενός DJ που σέβεται το κοινό του, ειδικά σε beach bar.
Joe Arroyo Y La Verdad – La rebelión (1989)
Γραφή του Κολομβιανού συνθέτη, στιχουργού και τραγουδιστή το 1989. Ο Joe Arroyo τραγουδά από 8 ετών. Το συγκρότημα La Verdad δημιουργήθηκε ειδικά για εκείνον, ως υποστήριξη, ενώ στη συνέχεια ακολούθησε σόλο καριέρα. Το “La rebelión” έχει χαρακτηριστεί από τα καλύτερα κολομβιανά τραγούδια, γνώρισε διεθνή επιτυχία, το περιοδικό Billboard το συμπεριέλαβε στη λίστα του με στις 15 καλύτερες σάλσα όλων των εποχών.
Elvis Crespo – Suavemente (1998)
Δική του ισπανόφωνη μερένγκε σύνθεση, με την οποία ο Αμερικανός τραγουδιστής παρέμεινε στην κορυφή των “Hot Latin Songs” του Billboard το 1998 για έξι συνεχόμενες εβδομάδες. Είναι ο πρώτος καλλιτέχνης που είχε δύο Νο.01 μερένγκε επιτυχίες στην Αμερική, το “Suavemente” και το “Tu sonrisa”. Με την πρώτη απέκτησε υποψηφιότητα για βραβείο Grammy στην κατηγορία “Best Tropical Latin Performance”, κέρδισε όμως δύο “Billboard Latin Music Awards”, καθώς και δύο ακόμη για το δίσκο που τα περιέχει. Το επανηχογράφησε και με αγγλοισπανικούς στίχους.
Από το ντεμπούτο του δίσκο με τον ίδιο τίτλο, που έφτασε στο Νο.01 των “Latin Albums” του Billboard και απονεμήθηκε πλατινένιο στην Αμερική, πούλησε 1 εκατ. αντίτυπα, ενώ παγκοσμίως ξεπέρασε τα τέσσερα.
Pink Martini – Donte estas Yolanda? (1999)
Μία ακόμη σάλσα, αυτή τη φορά από ένα ιδιαίτερα αγαπητό συγκρότημα στην Ελλάδα. Το αμερικανικό σχήμα είναι μία μικρή ορχήστρα μουσικών και τραγουδιστών από διαφορετικές χώρες και αντίστοιχα επιρροές. Στις συναυλίες τους εμφανίζονται σταθερά με 10-12 μέλη και έχουν έναν ξεχωριστό τρόπο να μας ταξιδεύουν σε άλλες εποχές. Από το πρώτο τους άλμπουμ “Sympathique” του 1999 που έγινε χρυσό στην Ελλάδα, τότε γινόταν χρυσό στη χώρα μας στα 15.000 αντίτυπα. Στην Ευρώπη προσπερνώντας το μισό εκατ. αναδείχτηκε πλατινένιο.
Marc Anthony – Amigo (2004)
Αμερικανός σταρ της λάτιν ποπ μουσικής, τεράστιο όνομα στη Λατινική Αμερική, πέρυσι ανακηρύχθηκε ο πιο εμπορικός καλλιτέχνης της σάλσα όλων των εποχών. Το 2004 κυκλοφόρησε δύο δίσκους που τέθηκαν υποψήφιοι για βραβείο Grammy, σε διαφορετικές κατηγορίες, το “Valio la pena” και το “Amar sin mentiras”. Το τελευταίο κέρδισε ως το «Καλύτερο Λάτιν Ποπ Άλμπουμ», μέσα από το οποίο η εξαιρετική σάλσα “Amigo”.
Ο πρώην άνδρας της Jennifer Lopez τον περασμένο Ιούνιο έγινε για έβδομη φορά πατέρας, απέκτησε το πρώτο του παιδί με τη νέα σύζυγό του Nadia Ferreira. Ένας ακόμη amigo στη φαμίλια του.
Pussycat Dolls – Sway (2004)
Οι Μεξικανοί του συνθέτες το προσδιόρισαν ηχητικά συνδυάζοντας μπολερό με μάμπο στοιχεία. Το "¿Quién será?" κυκλοφόρησε το 1953. Την επόμενη χρονιά, στην αγγλική του μεταφορά αφαιρέθηκαν οι μελαγχολικοί ισπανόφωνοι στίχοι και βαφτίστηκε “Sway”. Έγινε πιο ευχάριστο, αυξήθηκε η ταχύτητα του ρυθμού, μετετράπη σε τάνγκο που στη συνέχεια γίνεται τσα-τσα. Ο Dean Martin το ερμήνευσε υπό την ορχήστρα του Dick Stabile γνωρίζοντας επιτυχία, Νο.06 στην Αγγλία ενώ Νο.15 στην κατηγορία “Best seller” του περιοδικού Billboard.
Το εξαμελές γυναικείο αμερικανικό συγκρότημα των Pussycat Dolls το παρουσίασε με τσα-τσα-τσα ρυθμό το 2004. Το ακούσαμε την ίδια χρονιά στην ταινία “Shall we dance?” με τον Richard Gere, την Jennifer Lopez και την Suzan Sarandon.
Salome De Bahia – Que reste t-il de nos amours? (2005)
Ερωτική γαλλική μελωδία του 1947 που ερμήνευσαν μεγάλα ονόματα, ανάμεσά τους η Ornella Vanoni και η Dalida, το απέδωσαν επίσης στα γαλλικά. Στα αγγλικά, με τίτλο “I wish you love”, το ακούσαμε από τους Frank Sinatra, Barbra Streisand, Nancy Wilson, Sam Cooke, Paul Anka, Shirley Bassey και την Dionne Warwick, όλοι τους το παρουσίασαν ως μπαλάντα.
H Βραζιλιάνα Salome De Bahia που ζούσε χρόνια στο Παρίσι, αναγνωρίστηκε στη διεθνή χορευτική μουσική σκηνή από τη γνωριμία της με τον καταξιωμένο Γάλλο DJ και παραγωγό Bob Sinclar το 1998, με τον οποίο συνεργάστηκαν την επόμενη χρονιά. To 2005 ερμήνευσε στα γαλλικά το “Que reste-t-il de nos amours?”, μεταμορφώνοντάς το σε κλασική σάλσα. Το αποτέλεσμα είναι ένα εντυπωσιακό παράδειγμα πως μία σύνθεση μπορεί να γίνει εντελώς διαφορετική, τροποποιώντας το ηχόχρωμα, την ταχύτητα του ρυθμού και γενικότερα την ενορχήστρωση.
Cesaria Evora & Ismael Lo – Africa nossa (2006)
Η «ξυπόλυτη ντίβα» από το Πράσινο Ακρωτήριο, την ονόμασαν έτσι επειδή τραγουδούσε χωρίς παπούτσια, με τον τρόπο αυτό εξέφραζε την αντίθεσή της στη φτώχεια της πατρίδας της, το 2006 συνεργάστηκε με τον Ismael Lo. Στο “Africa nossa” ο Νιγηριανός μουσικός συμμετέχει στη δημιουργία του. Ο ρυθμός είναι σάμπα, οι δε στίχοι που αναφέρονται στην Αφρική, την αποκαλούν «Μητέρα», μεταφέρουν μήνυμα αισιοδοξίας για την εξέλιξη της πολύπαθης ηπείρου. Συμπεριλαμβάνεται στο άλμπουμ της Evora με τίτλο “Rogamar”, που έγινε χρυσό στη Γαλλία ξεπερνώντας τα 100.000 αντίτυπα.
Sergio Mendes feat. The Black Eyed Peas – Mas que nada (2006)
Δημιουργήθηκε και ηχογραφήθηκε αρχικά το 1963, από τον Βραζιλιάνο Jorge Ben. Το 1966, διασκευάστηκε από τον Sergio Mendes με το συγκρότημά του Brazil ’66, αποδείχτηκε από τις πιο χαρακτηριστικές του επιτυχίες. Στη βραζιλιάνικη έκδοση του περιοδικού Rolling Stone ψηφίστηκε ως το πέμπτο σπουδαιότερο βραζιλιάνικο τραγούδι, το οποίο εισήχθη στο Latin Grammy Hall of Fame το 2013. Το 1989, το επανηχογράφησε για το δίσκο του “Arara”.
Ο Sergio Mendes, 40 χρόνια αργότερα από την αρχική του εκτέλεση, το επανηχογράφησε ξανά, αυτή τη φορά μαζί με το αμερικανικό συγκρότημα Black Eyed Peas. Προστέθηκαν φωνητικά από τη σύζυγό του Gracinha Leporace και συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ του “Timeless”. Η εν λόγω σάμπα περιέχει δείγμα από το "Hey Mama" των Black Eyed Peas, του 2004. Έγινε χρυσό σινγκλ στη Βραζιλία, Νο.01 στην Ολλανδία και την Ουγγαρία, ενώ το άθροισμα των φυσικών πωλήσεων με τις ψηφιακές το ανέδειξαν χρυσό στη Γερμανία και ασημένιο στην Αγγλία. Όσο για εμάς, το χορέψαμε τόσο έντονα που το αναδείξαμε κορυφαίο με τον… ιδρώτα μας!
