Υπάρχουν κατηγορίες μουσικής που στο άκουσμά τους φέρνουν καλοκαιρινές εικόνες στο νου. Οι λάτιν ήχοι για παράδειγμα, σάλσα, μάμπο, ρούμπα, σάμπα, τσα-τσα-τσα, μπατσάτα και μερένγκε, μας ταξιδεύουν στη Λατινική Αμερική και σε άλλα εξωτικά μέρη για ατελείωτο χορό. Είναι άκρως αισθησιακοί, τα κορμιά έρχονται σε επαφή ενώ λικνίζονται, με τον καβαλιέρο και τη ντάμα να κάνουν εντυπωσιακές φιγούρες καθώς κοιτιούνται κατάματα. Η ιδιοσυγκρασία τους είναι να γίνουμε πιο ξέγνοιαστοι και χαλαροί, έξω καρδιά, άλλοι άνθρωποι. Αισθανόμαστε την ενέργειά τους και κάποιες φορές ζηλεύουμε, όσοι δεν γνωρίζουμε πως χορεύονται.
Για εμάς που είμαστε μεσογειακός λαός οι λάτιν χοροί φέρνουν στο μυαλό ξέγνοιαστες διακοπές με αγαπημένα πρόσωπα, να φοράμε χρωματιστά ρούχα με σχέδια, αφήνοντας το κορμί μας να παρασυρθεί στον ρυθμό τους. Στο τελευταίο, θα βοηθήσουν τα κοκτέιλ και τα σφηνάκια. Να είστε σίγουροι ότι δεν θα «θυμώσουν» που δεν ξέρουμε να τους χορεύουμε, αντιθέτως, θα μας «κλείσουν» το μάτι… ρυθμικά. Βάλαμε στο στόχαστρο 6 δεκαετίες, αρχής γενομένης από τη δεκαετία του ’50, για να θυμηθούμε 15+1 τραγούδια αυτών των κατηγοριών. Θα τα συνοδέψουμε με δύο λόγια για την ιστορία τους.
Perry Como – Papa loves mambo (1954)
Η ιστορία αυτή περιγράφει με χιούμορ ένα ζευγάρι γονιών τη δεκαετία του ’50, ξετρελαμένο με το μάμπο: «He goes fast, she goes slow. He goes left, she goes right. Papa's lookin' for mama, but mama is nowhere in sight». Η πρώτη ηχογράφηση έγινε το 1954 από τον Johnnie Ray, ο Perry Como όμως που το τραγούδησε μόλις λίγες μέρες αργότερα, υπό την ορχήστρα του Mitchell Ayers, το έκανε διεθνή επιτυχία. Η τρομπέτα στο ξεκίνημα προδιαθέτει για τα «ευτράπελα» που θα επακολουθήσουν, σύμφωνα με τους στίχους.
Dean Martin – Cha, cha cha d'amour (1962)
Μαρτυριάρικος τίτλος, ως προς το μουσικό του ύφος. Γαλλικό τραγούδι του 1931 με τίτλο “Maladie d’amour”, που έγινε γνωστό από τον Henri Salvador το 1949. To 1957 κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα αγγλικά από τους Ames Brothers με την ορχήστρα του Hugo Winterhalter, ξεχωρίζοντας στην Αμερική. Αξιοπρόσεκτη είναι και η διασκευή του Paul Anka δύο χρόνια αργότερα. Οι περισσότεροι το γνωρίσαμε με τίτλο “Cha, cha, cha d’amour” το 1962, από τον Dean Martin με την ορχήστρα του Nelson Riddle. Μεταμορφώθηκε σε εξαιρετικό τσα-τσα-τσα.
Nancy Ames – Eso beso (That kiss) (1966)
Ανοίγει η ψυχή μας στο άκουσμά του. Πέρα από το κέφι που μεταδίδει, δεν ξέρω σε εσάς αλλά σε εμάς φέρνει στο νου εικόνες με κωμικά στοιχεία. Για παράδειγμα, αν έσκαγε μύτη ξαφνικά ο Ντίνος Ηλιόπουλος με κοντό σορτσάκι να κυνηγά μία δίμετρη αιθέρια ύπαρξη, δεν θα μας έκανε καμία εντύπωση! Έχει κάτι το μαγικό αυτή η εκτέλεση, η ρυθμός της είναι σάλσα αλλά ακούγεται σαν μάμπο. Το πρωτοερμήνευσε επιτυχημένα ο Paul Anka το 1962, φτάνοντας στο No.19 στην Αμερική. Αξίζει να την αναζητήσετε, όπως και αυτή του Cliff Richard το 1965. Δεν είναι τυχαίο ότι τραγουδήθηκε επίσης στα γαλλικά, φινλανδικά, ιταλικά, ισπανικά, γερμανικά, δανέζικα και σλοβένικα. Η διασκευή της Αμερικανίδας Nancy Ames το 1966 έχει πιο γρήγορο ρυθμό από τις υπόλοιπες εκτελέσεις.
Santana – Oye como va (1970)
Τσα-τσα-τσα ρυθμός η αυθεντική εκτέλεση, δημιουργία του σπουδαίου Tito Puente που το ερμήνευσε πρώτος το 1962. Παγκόσμια επιτυχία γνώρισε από τη διασκευή των Santana το 1980, οι οποίοι παρουσίασαν μια λάτιν ροκ εκδοχή, με χαρακτηριστική την ηλεκτρική κιθάρα του ηγέτη τους. Συμπεριλαμβάνεται στο άλμπουμ “Abraxas” του 1970. Ως ξεχωριστό τραγούδι κυκλοφόρησε την επόμενη χρονιά, φτάνοντας στο Νο.09 στο Μεξικό και στο Νο.13 στην Αμερική. Η εκτέλεση εισήχθη στο Latin Grammy Hall of Fame το 2001, ενώ στο Grammy Hall of Fame το 2002. Είναι αδιανόητο να λείπει ο Carlos Santana και η παρέα του από τα καλοκαίρια μας.
Nina Simone – My way (1971)
Το γαλλόφωνο “Comme d’habitude” που πρωτοερμήνευσε ο Claude François το 1967, με τους εντελώς διαφορετικούς αγγλόφωνους στίχους που έγραψε ο Paul Anka για τον Frank Sinatra το 1969, έμελλε να γίνει όχι μόνο θρυλική επιτυχία αλλά το σήμα κατατεθέν του Franky. Η τεράστια Nina Simone το διασκεύασε δύο χρόνια αργότερα, το 1971, αυξάνοντας επιδέξια τον ρυθμό του για να το μεταμορφώσει σε σάλσα. Το “My way”, μουσικά και ειρηνευτικά, έγινε… her way.
Tito Puente – Ran kan kan (1984)
Από τις πιο ενθουσιώδεις σάλσα. Μπορείτε άφοβα να της ρίξετε το φταίξιμο, αν πιείτε μερικά ποτά παραπάνω και «παρεκτραπείτε» πάνω στο χορό!
Θρύλος της λάτιν τζαζ, ο Αμερικανός συνθέτης και μαέστρος Tito Puente έχει κυκλοφορήσει περίπου 120 άλμπουμ στα 50 χρόνια της πορείας του. Εμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1958, όπως και ο Tito Puente Jr. που βάδισε επάξια στα χνάρια του πατέρα. Ο γιος του είχε έρθει με τη δική του ορχήστρα το 2013. Ο Tito Puente το έχει παρουσιάσει σε διαφορετικές εκτελέσεις. Εκτός από την πρωτότυπη του 1984, εκπληκτική είναι και αυτή που χρησιμοποιήθηκε στο μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ “The Mambo Kings”, καθώς και στην αντίστοιχη ταινία του 1992 με τον Antonio Banderas και τον Armand Assante.
Miami Sound Machine – Conga (1985)
Από τις πιο γνωστές σάλσα στην Ελλάδα που αναβιώνει κάθε καλοκαίρι, αλλά και εκτός σεζόν. Είναι η πρώτη μεγάλη επιτυχία του συγκροτήματος Miami Sound Machine με την Gloria Estefan στο «τιμόνι». Κυκλοφόρησε το 1985 ανεβαίνοντας στο Νο.01 των Hot dance singles στην Αμερική, ξεπέρασε το μισό εκατ. αντίτυπα, ενώ ήταν επίσης κορυφαίο στον Καναδά και στην Ισπανία. Το “Conga” δε λείπει ποτέ από το σετ ενός DJ που σέβεται το κοινό του, ειδικά σε beach bar.
Joe Arroyo Y La Verdad – La rebelión (1989)
Γραφή του Κολομβιανού συνθέτη, στιχουργού και τραγουδιστή το 1989, ο Joe Arroyo τραγουδά από 8 ετών. Το συγκρότημα La Verdad δημιουργήθηκε ειδικά για εκείνον, ως υποστήριξη, ενώ στη συνέχεια ακολούθησε σόλο καριέρα. Το “La rebelión” έχει χαρακτηριστεί από τα καλύτερα κολομβιανά τραγούδια, γνώρισε διεθνή επιτυχία. Το 2018, το περιοδικό Billboard το συμπεριέλαβε στη λίστα του με τις 15 καλύτερες σάλσα όλων των εποχών.
Elvis Crespo – Suavemente (1998)
Δική του ισπανόφωνη μερένγκε σύνθεση, με την οποία ο Αμερικανός τραγουδιστής παρέμεινε στην κορυφή των Hot Latin Songs του Billboard το 1998 για έξι συνεχόμενες εβδομάδες. Ο Elvis Crespo είναι ο πρώτος καλλιτέχνης που είχε δύο Νο.01 μερένγκε επιτυχίες στην Αμερική, το “Suavemente” και το “Tu sonrisa”. Με το πρώτο τέθηκε υποψήφιος για βραβείο Grammy στην κατηγορία Best Tropical Latin Performance, κέρδισε δύο Billboard Latin Music Awards, καθώς και δύο ακόμη για το άλμπουμ που τα περιέχει. Το επανηχογράφησε και με αγγλοισπανικούς στίχους. Συμπεριλαμβάνεται στον ντεμπούτο του δίσκο με τον ίδιο τίτλο, που έφτασε στο Νο.01 των Latin Albums του Billboard, πούλησε ένα εκατ. αντίτυπα στην Αμερική και απονεμήθηκε πλατινένιος, ενώ παγκοσμίως ξεπέρασε τα τέσσερα.
Pink Martini – ¿Donte estas Yolanda? (1999)
Μια ακόμη σάλσα, αυτή τη φορά από ένα ιδιαίτερα αγαπημένο συγκρότημα στην Ελλάδα. Το αμερικανικό σχήμα Pink Martini είναι μια μικρή ορχήστρα μουσικών και τραγουδιστών από διαφορετικές χώρες και επιρροές. Στις συναυλίες τους εμφανίζονται σταθερά με 10-12 μέλη και έχουν έναν ξεχωριστό τρόπο να μας ταξιδεύουν σε άλλες εποχές. Το “¿Donte estas Yolanda” συμπεριλαμβάνεται στο πρώτο τους άλμπουμ “Sympathique” του 1999, που πιστοποιήθηκε χρυσό στην Ελλάδα, τότε γινόταν στη χώρα μας στα 15.000 αντίτυπα. Στην Ευρώπη προσπερνώντας το μισό εκατ. αναδείχτηκε πλατινένιο.
Marc Anthony – Amigo (2004)
Αμερικανός σταρ της λάτιν ποπ μουσικής, τεράστιο όνομα στη Λατινική Αμερική. Το 2023, o Marc Anthony ανακηρύχθηκε ο πιο εμπορικός καλλιτέχνης της σάλσα όλων των εποχών, κατακτώντας το ρεκόρ Γκίνες για τις περισσότερες πωλήσεις δίσκων παγκοσμίως. Το 2004 κυκλοφόρησε δύο άλμπουμ που τέθηκαν υποψήφια για Grammy σε διαφορετικές κατηγορίες, το “Valio la pena” και το “Amar sin mentiras”. Το τελευταίο κέρδισε ως το «Καλύτερο Λάτιν Ποπ Άλμπουμ», από όπου ξεχώρισε η θεσπέσια σάλσα “Amigo”.
Ο πρώην άνδρας της Jennifer Lopez, το 2023 προσέθεσε έναν ακόμη amigo στη φαμίλια του, αφού έγινε για έβδομη φορά πατέρας. Απέκτησε το πρώτο του παιδί με τη νέα σύζυγό του Nadia Ferreira.
Pussycat Dolls – Sway (2004)
Οι Μεξικανοί του συνθέτες το προσδιόρισαν ηχητικά συνδυάζοντας μπολερό με μάμπο στοιχεία. Το "¿Quién será?" κυκλοφόρησε το 1953. Την επόμενη χρονιά, στην αγγλική του μεταφορά αφαιρέθηκαν οι μελαγχολικοί ισπανόφωνοι στίχοι και βαπτίστηκε “Sway”. Έγινε πιο ευχάριστο, αυξήθηκε η ταχύτητα του ρυθμού και μετετράπη σε τάνγκο που στη συνέχεια αλλάζει σε τσα-τσα-τσα. Ο Dean Martin το ερμήνευσε υπό την ορχήστρα του Dick Stabile γνωρίζοντας επιτυχία, Νο.06 στην Αγγλία, ενώ Νο.15 στην κατηγορία Best seller του περιοδικού Billboard.
Το εξαμελές γυναικείο αμερικανικό συγκρότημα των Pussycat Dolls το παρουσίασε με τσα-τσα-τσα ρυθμό το 2004. Το ακούσαμε την ίδια χρονιά στην ταινία “Shall we dance?”, με τον Richard Gere, την Jennifer Lopez και την Suzan Sarandon.
Salome De Bahia – Que reste t-il de nos amours? (2005)
Ερωτική γαλλική μελωδία του 1947 που ερμήνευσαν μεγάλα ονόματα, ανάμεσά τους η Ornella Vanoni και η Dalida που το απέδωσαν επίσης στα γαλλικά. Στα αγγλικά, με τίτλο “I wish you love”, το ακούσαμε από τους Frank Sinatra, Barbra Streisand, Nancy Wilson, Sam Cooke, Paul Anka, Shirley Bassey και Dionne Warwick, όπου όλοι τους το παρουσίασαν ως μπαλάντα.
H Βραζιλιάνα τραγουδίστρια Salome De Bahia που ζούσε χρόνια στο Παρίσι, αναγνωρίστηκε στη διεθνή χορευτική μουσική σκηνή από τη γνωριμία της με τον καταξιωμένο Γάλλο DJ και παραγωγό Bob Sinclar το 1998, με τον οποίο συνεργάστηκαν την επόμενη χρονιά. To 2005 ερμήνευσε στα γαλλικά το “Que reste-t-il de nos amours?”, μεταμορφώνοντάς το σε κλασική σάλσα. Το αποτέλεσμα είναι ένα εντυπωσιακό παράδειγμα πως μια σύνθεση μπορεί να γίνει εντελώς διαφορετική τροποποιώντας το ηχόχρωμα, την ταχύτητα του ρυθμού και γενικότερα την ενορχήστρωση.
Cesária Évora & Ismaël Lô – Africa nossa (2006)
Η «ξυπόλυτη ντίβα» από το Πράσινο Ακρωτήριο, την ονόμασαν έτσι επειδή τραγουδούσε χωρίς παπούτσια εκφράζοντας με τον τρόπο αυτό την αντίθεσή της στη φτώχεια της πατρίδας της, συνεργάστηκε με τον Ismaël Lô το 2006. Ο Σενεγαλέζος με νιγηριανές ρίζες μουσικός συμμετέχει στη γραφή του “Africa Nossa”. Ο ρυθμός είναι σάμπα, οι δε στίχοι που αναφέρονται στην Αφρική, την αποκαλούν «Μητέρα», μεταφέρουν ένα μήνυμα αισιοδοξίας για την εξέλιξη της πολύπαθης ηπείρου. Συμπεριλαμβάνεται στο άλμπουμ της Cesária Évora με τίτλο “Rogamar”, που πιστοποιήθηκε χρυσό στη Γαλλία ξεπερνώντας τα 100.000 αντίτυπα.
Sérgio Mendes feat. The Black Eyed Peas – Mas que nada (2006)
Δημιουργήθηκε και ηχογραφήθηκε αρχικά το 1963, από τον χαρισματικό Βραζιλιάνο μουσικό και ερμηνευτή Jorge Ben. Το 1966 διασκευάστηκε από τον Sérgio Mendes με το συγκρότημά του Brazil ’66 και αποδείχτηκε από τις πιο χαρακτηριστικές του επιτυχίες. Στη βραζιλιάνικη έκδοση του περιοδικού Rolling Stone ψηφίστηκε ως το πέμπτο σπουδαιότερο βραζιλιάνικο τραγούδι, ενώ εισήχθη στο Latin Grammy Hall of Fame το 2013. Το 1989 το επανηχογράφησε για τον δίσκο του “Arara”.
40 χρόνια αργότερα από την αρχική του εκτέλεση, o Mendes το επανηχογράφησε για μία ακόμη φορά, μαζί με το αμερικανικό συγκρότημα Black Eyed Peas. Προστέθηκαν φωνητικά από τη σύζυγό του Gracinha Leporace και συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ του “Timeless”. Η εν λόγω σάμπα περιέχει δείγμα από το "Hey Mama" των Black Eyed Peas του 2004. Αναδείχτηκε χρυσό σινγκλ στη Βραζιλία μόνο από φυσικές πωλήσεις, ενώ συνυπολογίζοντας τις ψηφιακές κατέληξε χρυσό στη Γερμανία και ασημένιο στην Αγγλία. Όσο για εμάς, το χορέψαμε τόσο έντονα που το αναδείξαμε κορυφαίο με τον... ιδρώτα μας!
Romeo Santos – Eres Mía (2014)
Άκρως ερωτική αλλά με χορευτική ενέργεια μπατσάτα, που έγραψε εξ ολοκλήρου και ερμήνευσε ο Αμερικανός τραγουδιστής το 2014. Οι στίχοι είναι δίγλωσσοι, στα ισπανικά και αγγλικά. Σάρωσε στις ΗΠΑ, Νο.01 στις κατηγορίες Latin Airplay και Tropical Airplay του Billboard, πιστοποιήθηκε διαμαντένιο σινγκλ το 2017 και 39 φορές πλατινένιο το 2022, συνυπολογίζοντας τις φυσικές πωλήσεις με το streaming. Μεγάλη επιτυχία γνώρισε επίσης στο Μεξικό όπου αναδείχτηκε διπλά διαμαντένιο, στην Ισπανία έγινε τρεις φορές πλατινένιο, ενώ χρυσό στην Ιταλία.
