Ο Γεώργιος Θεοτοκάς ήταν λογοτέχνης, θεατρικός συγγραφέας και δικηγόρος. Γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1905 στην Κωνσταντινούπολη, ενώ είχε καταγωγή από Χίο. Φοίτησε στη Σχολή Ζαμαρία την περίοδο 1911-1913 και κατόπιν στο Εθνικόν Ελληνογαλλικόν Λύκειον, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1922. Μετά, λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής το 1922, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα με την οικογένειά του. Το 1929 δημοσίευσε το δοκίμιο «Ελεύθερο Πνεύμα», το οποίο απετέλεσε το ιδεολογικό μανιφέστο της γενιάς του ’30, ενώ υπήρξε ένας από τους εκπροσώπους της. Έγραψε διάφορα θεατρικά έργα, δοκίμια, ταξιδιωτικές κριτικές και μυθιστορήματα, τα πιο γνωστά από τα οποία είναι η «Αργώ» (1933), «Το Δαιμόνιο» (1938) και «Λεωνής» (1940). Διετέλεσε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και ο πρώτος διευθυντής του ΚΘΒΕ. Το 1945 προτάθηκε για το Νόμπελ Λογοτεχνίας από το μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας, Sigfrid Siwertz. Πέθανε στις 30 Οκτωβρίου 1966, σε ηλικία 61 χρόνων, από καρκίνο στο συκώτι.
1. Δε σημαίνει τίποτα αν η ελευθερία μάς ωφελεί ή μας βλάφτει. Χρωστούμε να είμαστε ελεύθεροι. Δεν είναι δικαίωμα, αλλά μια υποχρέωση. Είναι ζήτημα αξιοπρέπειας για το έθνος και για τον κάθε πολίτη, ζήτημα αυτοσεβασμού.
2. Είμαστε τσακισμένοι, μαραμένοι, χαμένοι μες στον κυκεώνα της σύγχρονης ζωής. Κανείς δεν περιμένει κάτι καλό από την Ελλάδα. Καμμιά ελπίδα δεν χαράζει πουθενά. Η στιγμή αυτή είναι βέβαια μια θαυμάσια στιγμή. (από το «Ελεύθερο Πνέυμα»)
3.Αν έχετε μια ευγενική ψυχή, θα καταλάβετε μια μέρα πως η μόνη δυνατή ευτυχία είναι η προσφορά του εαυτού σας.
4. Την φωτιά της δημιουργίας τη συντηρούν οι ανυπόταχτοι, οι ανικανοποίητοι, οι τυχοδιώκτες της ψυχής και του πνεύματος.
5. Δεν κατορθώνουν να πιστέψουν οι Έλληνες ότι ένας άνθρωπος που σκέπτεται διαφορετικά από αυτούς μπορεί να είναι πολύ άξιος, πολύ έντιμος, πολύ χρήσιμος άνθρωπος. Άξιοι, έντιμοι, χρήσιμοι είναι μονάχα αυτοί που συμφωνούν μαζί μας. Οι άλλοι όλοι: φωτιά και τσεκούρι!
6. Τα νησιά είναι για μένα ένα ζήτημα ερωτικό κι ο έρωτας δεν εξηγιέται με επιχειρήματα, αλλά όποιος τον αισθάνεται καταλαβαίνει αμέσως, οι άλλοι ό,τι θέλουν ας λένε…
7. Δεν υπάρχει τίποτε ωραιότερο και τιμιότερο από το να ζητάει κανείς να φτιάξει κάτι ανώτερο από τον εαυτό του. Δυστυχώς οι περισσότεροι θέλουν να φτιάξουν τους άλλους απλώς σαν τον εαυτό τους, νομίζοντας ότι έχουν το δικαίωμα να μιμηθούν το Θεό. Άλλο «κατ’ εικόνα και ομοίωσιν» και άλλο «σαν τα μούτρα μας.
8. Κόσμος πολύς χυμένος στους δρόμους, κίνηση εξαιρετική. Περνούν μονάδες του στρατού που πηγαίνουν στο μέτωπο. Οι φαντάροι τραγουδούν, το πλήθος χειροκροτεί και ζητωκραυγάζει. Αξίζει να είναι κανείς Έλληνας τις μέρες αυτές. (Νοέμβριος 1940)
9. Μα τα πλήθη (κι ακόμα περισσότερο τα πλήθη των νέων) θέλουνε σήμερα «λύσεις» ―άμεσες, ριζικές, οριστικές, με όλα τα μέσα, με κάθε θυσία― δηλαδή τελικά έναν οπλισμένο αφέντη, που να διδάσκει και μια κοσμοθεωρία και να σκοτώνει τους αντιφρονούντες…
10. Την έλλειψη αληθινής πνευματικής ανάπτυξης φανερώνει καλά κι η έλλειψη ανοχής και ψυχραιμίας που χαραχτηρίζει σχεδόν πάντα τις ελληνικές συζητήσεις. Όταν εκδηλωθεί μια διαφωνία, η πρώτη δουλειά των Ελλήνων διανοουμένων είναι να αρνηθούν ολότελα τη σημασία του αντιπάλου.
Επιμέλεια – Κείμενο: Δάφνη Τσάρτσαρου, thessalonikiartsandculture.gr
Με στοιχεία από τη Βικιπαίδεια
