Από τον Κωστή Δ. Μπίτσιο
«Λουτσία ντι Λαμμερμούρ»
Βαθμολογία: 10/10
Η υψίφωνος Χριστίνα Πουλίτση από την περσινή σεζόν ανήκει στο καλλιτεχνικό δυναμικό της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Σπεύστε να την απολαύσετε. Πρόκειται για το νέο αστέρι της, μιας και η ερμηνεύτρια βρίσκεται σε συνεχή ανοδική πορεία και εντυπωσιάζει με τις ανυπέρβλητες δυνατότητες της φωνής της. Πραγματοποίησε το 2018 το ντεμπούτο της στον πρωταγωνιστικό ρόλο της όπερας Λουτσία ντι Λαμμερμούρ του Γκαετάνο Ντονιτσέττι (29 Νοεμβρίου 1797 – 8 Απριλίου 1848), η οποία επέστρεψε στην ΕΛΣ μετά από 37 χρόνια, στην πρώτη της συμπαραγωγή με την Βασιλική Όπερα του Λονδίνου (Royal Opera House). Οι παραστάσεις του Δεκεμβρίου του 1981 ήταν οι τελευταίες της όπερας αυτής στην ΕΛΣ. Τότε η Τζένη Δριβάλα είχε κάνει το δικό της ντεμπούτο στο εθνικό σύνολο, πλάι στον Δημήτρη Στεφάνου και στον σύζυγό της ως το 1991 Τζων Μοδινό (1927-2011) σε σκηνοθεσία Μιχάλη Πολατώφ (1948-2002).
Παρά το γεγονός ότι στο τέλος του 19ου αιώνα, η Λουτσία έπεσε σε δυσμένεια, λόγω της εξέλιξης της φωνητικής τέχνης, επανήλθε θριαμβευτικά στο παγκόσμιο ρεπερτόριο χάρη στην Μαρία Κάλλας, η οποία κατά την δεκαετία του 1950 αποκατέστησε τον απαιτητικό ρόλο, που γράφτηκε για σοπράνο coloratura. Η Πουλίτση από την πρώτη άρια σε κάνει να νοιώθεις πως σου τραγουδά ένα αηδόνι. Μέχρι το τέλος κυρίευσε στην σκηνή, καθηλώνοντας με την φωνητική και την υποκριτική της απόδοση.
Σημαντικός λόγος της αριστείας της Πουλίτση αποτελεί η σκηνοθεσία της Βρετανίδας Κέιτι Μίτσελ (Katie Mitchell, 1964), στην πρώτη της συνεργασία με την Βασιλική Όπερα του Λονδίνου (πρεμιέρα το 2016). Η Μίτσελ αποφασίζει να μεταφέρει την δράση από την Σκωτία των τελών του 17ου αιώνα στα μέσα του 19ου αιώνα και να βοηθήσει στην κατανόηση της τρέλας της ηρωίδας, που παρουσιάζεται ως μία γυναίκα στην αρχή της τέταρτης δεκαετίας της ζωής της. Η Λουτσία, έχοντας μόλις κηδέψει την μητέρα της, χάνει ένα παιδί, καρπό της αγάπης της με τον Εντγκάρντο και στην συνέχεια καταφεύγει στο έγκλημα, έχοντας υπάρξει σε όλο το έργο ο άνθρωπος στον οποίο ξεσπούσαν οι άντρες της όπερας, πάντα έτοιμοι να την υποτιμήσουν, ενώ τελικά αποδείχθηκε η πιο δυνατή όλων των χαρακτήρων. Έτσι οι ψηλές νότες της σκηνής της τρέλας αποτελούν για την Μίτσελ κραυγές σωματικού και ψυχολογικού πόνου. Η σκηνοθεσία (σε αναβίωση Ρόμπιν Τέμπατ/Robin Tebbutt) κρύβει και άλλες εκπλήξεις. Η σκηνή είναι σε όλες τις πράξεις χωρισμένη σε δύο μέρη με παράλληλη δράση. Το εν λόγω εύρημα επιτρέπει στην Μίτσελ να δείξει στους θεατές σημαντικές σκηνές, που δικαιολογούν την ψυχολογική εξέλιξη των πρωταγωνιστών. Και οι θεατές όμως απολαμβάνουν την παράλληλη δράση σε μία όπερα μεγάλης διάρκειας, με μία μονή πράξη, που κουράζει.
Μία δεύτερη Βρετανίδα, η Βίκι Μόρτιμερ/Vicki Mortimer, έρχεται να συνδράμει την Μίτσελ στις επιδιώξεις της, δημιουργώντας ιδανικά σκηνικά και κοστούμια για την συγκεκριμένη παράσταση. Απολύτως λειτουργικά και γοητευτικά τα σκηνικά, χωρίς ίχνος επίδειξης και μεγαλομανίας. Έξυπνο το παιχνίδι μεταμφίεσης των γυναικών της χορωδίας της ΕΛΣ σε άντρες, για να τονιστεί ο σφικτός αντρικός κλοιός, που πνίγει τα θέλω της πρωταγωνίστριας, όπως κατέδειξε φέτος και η 42χρονη θεατρική σκηνοθέτις Josie Rourke στο κινηματογραφικό Mary Queen of Scots. Τους χώρους φωτίζει ο έμπειρος Τζον Κλαρκ/Jon Clark και τους καλλιτέχνες καθοδηγεί η κινησιολογία-χορογραφία του επίσης Βρετανού Τζόζεφ Άλφορντ/Joseph Alford. Ο Άλφροντ βοήθησε την σκηνοθέτιδα στην σκηνική αποτύπωση της ιδέας της να εμφανίσει δύο φαντάσματα: την μάνα της ηθοποιού Κυριακής Γάσπαρη και την δολοφονημένη κοπέλα της Αμέλιας Σκλαβούνου. Οι Γάσπαρη και Σκλαβούνου εκτέλεσαν άψογα τις εντολές, με αποτέλεσμα να συγκινούν με την παρουσία τους. Ο χορογράφος επίσης ανέθεσε δύσκολο έργο στην πρωταγωνίστρια, η οποία κλήθηκε να τραγουδήσει σερνόμενη, ξαπλωμένη, σκαρφαλώνοντας, ή δολοφονώντας - σε μία σκηνή εμπνευσμένη από το κινηματογραφικό Gone Girl (2014) - χωρίς να κάνει έκπτωση στην τέχνη της.
Στο πλάι της ο τενόρος της ΕΛΣ Γιάννης Χριστόπουλος διαπρέπει στον ρόλο του Εντγκάρντο, χωρίς να εγκαταλείπει τον χαρακτηριστικό λυγμό του στις συναισθηματικές εξάρσεις του ρόλου του. Ο καλλιτέχνης όλα αυτά τα χρόνια έχει αποδείξει ότι είναι εξαιρετικός ηθοποιός τόσο στο δράμα, όσο και στην κωμωδία. Ο Ενρίκο του βαρύτονου Τάση Χριστογιαννόπουλου είναι αρκούντως επιβλητικός και εντυπωσιάζει στο ντουέτο του με την Λουτσία στην Α’ Πράξη της όπερας. Ο Χριστογιαννόπουλος δείχνει πλέον άνετος και ευέλικτος στον τύπο φωνής, που τον οδήγησε η καριέρα του. Πολύ καλή ηθοποιός η μεσόφωνος Λυδία Βαφειάδη, που στέκεται επάξια στο πλευρό της Πουλίτση, τραγουδώντας τον ρόλο της υπηρέτριάς της Αλίζα. O Αρθούρος ερμηνεύεται με ρομαντική διάθεση από τον τενόρο Γιάννη Καλύβα, που θυμίζει εμφανισιακά τον πρωταγωνιστή του κινηματογραφικού Call me by your name (2017) Armie Hammer. Ο Τάσος Αποστόλου είναι ξανά ο συναρπαστικός τραγουδιστής και ηθοποιός, τραγουδώντας τον ρόλο του Ραϊμόντο. Αυθόρμητα ερμηνεύει τον Νορμάννο ο τενόρος Χαράλαμπος Βελισσάριος. Την παραγωγή διηύθυνε ο υπερενεργητικός Γάλλος μαέστρος Πιερ Ντυμουσσώ/Pierre Dumoussaud, ο οποίος είναι σαν να χορεύει όσο χρησιμοποιεί τα χέρια του, οδηγώντας την ορχήστρα σε ένα δυνατό παίξιμο, που σε αρκετά σημεία κάλυπτε τις φωνές των καλλιτεχνών. Η ένταση που επιθυμούσε και τελικά απέσπασε από την ορχήστρα, δημιούργησε ανισορροπία μεταξύ μουσικών και φωνητικών συνόλων. Από πειθαρχικό πρέπει να περάσει ο θρασύς βιολιστής, που στην λεγόμενη σκηνή της τρέλας της ηρωίδας αποφάσισε να βγάλει μαντήλι και να φυσήξει την μύτη του τόσο δυνατά, που σχεδόν κάλυψε τον ήχο του φλάουτου. Αίσχος! Ευτυχώς δεν κατάφερε να καταστρέψει το ντουέτο υψιφώνου και φλαουτίστα, οι οποίοι απήλαυσαν το χειροκρότημα του κοινού. Στην αυλαία η Πουλίτση εμφανίστηκε συγκινημένη στην σκηνή, ξεσπώντας από την συναισθηματική φόρτιση ενός ρόλου, που – σε σχέση με πέρυσι – κατέχει πλέον όχι μόνο τραγουδιστικά, αλλά και υποκριτικά. Η δε τελική της σκηνή υπήρξε κορυφαία, καθώς την απέδωσε με εσωτερική ηρεμία, οπότε ήταν λες και ο ήχος της βγήκε φυσικά και όχι τεχνικά. Η διεύθυνση της χορωδίας ανήκει στον Αγαθάγγελο Γεωργακάτο, που πρέπει να επιμεληθεί της αρχικής εμφάνισης αυτής στην σκηνή, καθώς μπαίνουν δειλά και ασυγχρόνιστοι φωνητικά. Λείπουν οι μπροστάρηδες, 2-3 άτομα που θα οδηγήσουν το λοιπό σύνολο με θάρρος στην παρτιτούρα.
«ΛΟΥΤΣΙΑ ΝΤΙ ΛΑΜΜΕΡΜΟΥΡ» (1835) ΟΠΕΡΑ σε δύο μέρη και τρεις πράξεις του Gaetano Donizetti, σε ποιητικό κείμενο του Salvatore Cammarano, εμπνευσμένο από το ιστορικό μυθιστόρημα Η νύφη των Λάμμερμουρ (1819) του σερ Ουώλτερ Σκοτ (The bride of Lammermoor, Sir Walter Scott 1771-1832).
ΚΥΚΛΟΣ ΙΤΑΛΙΚΗ ΟΠΕΡΑ.
Κεντρική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής - Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος». Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
