Δολοφονία Άλκη, ο πρωθυπουργός μιλάει για αυστηρές τιμωρίες, δεν προβλέπονται όμως από την νομοθεσία

Η δολοφονία του Άλκη επανέφερε για άλλη μια φορά στο προσκήνιο τη δημόσια συζήτηση για την οπαδική βία, τις ενώσεις φιλάθλων, τη σκοτεινή πλευρά του αθλητισμού, ως και την ανεπάρκεια της Πολιτείας και των οργάνων της να ελέγξουν αποτελεσματικά τα φαινόμενα αυτά.

Η προσοχή της κοινής γνώμης στρέφεται κυρίως στις δικαστικές διαδικασίες για τη σύλληψη και τιμωρία των δολοφόνων του Άλκη, που λόγω της δημοσιότητας που δόθηκε και της σπουδαιότητάς της, η υπόθεση θα εισαχθεί τάχιστα προς εκδίκαση ενώπιον του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου, ελπίζω όχι της Θεσσαλονίκης για την αποφυγή συγκρούσεων μεταξύ των οπαδών των δύο ομάδων, αλλά σε δικαστήριο μικρής επαρχιακής πόλης και μάλιστα κατά παραπομπή από τον ΑΠ σε περιφέρεια άλλου Εφετείου και για το ανεπηρέαστο της κρίσης των ενόρκων.

Σαφώς κατά των κατηγορούμενων θα απαγγελθεί κατηγορία για ανθρωποκτονία από πρόθεση με διάφορες μορφές συμμετοχής, που θα προσδιορίσει η ανάκριση και κάποιοι από αυτούς θα προφυλακιστούν. Το γεγονός αυτό υποχρεώνει τις δικαστικές αρχές για την ταχύτατη διεξαγωγή της προδικασίας και της κυρίας διαδικασίας με έκδοσή της σε πρώτο βαθμό αποφάσεως εντός δεκαοκτώ μηνών άλλως οι προφυλακισθέντες πρέπει να αφεθούν ελεύθεροι, φοβάμαι όμως ότι λόγω των εγγενών δυσχερειών για την απόδοση της δικαιοσύνης, της πληθώρας των κατηγορουμένων και της προσπάθειας μεταθέσεως των μεταξύ τους ευθυνών αυτό δεν θα καταστεί εφικτό.

Δεν μπορώ να προδικάσω την απόφαση του ΜΟΔ ούτε τις ποινές που θα επιβληθούν σε όσους κριθούν ένοχοι, αλλά λόγω του ότι οι κατηγορούμενοι έχουν ηλικία κάτω των 25 ετών με την αναγνώριση τουλάχιστον του ελαφρυντικού της νεαρής ηλικίας θα τους επιβληθεί κάθειρξη μεταξύ πέντε έως δεκαπέντε χρόνια, που σημαίνει, ότι υπό προϋποθέσεις θα παραμείνουν στη φυλακή περίπου κατά το ήμισυ της ποινής. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες δεν φαίνεται να προέκυψαν ενδείξεις για την ύπαρξη ηθικών αυτουργών για την πράξη τους.

Η απόδοση της ποινικής δικαιοσύνης βραδύνει υπέρμετρα τόσο κατά την προδικασία, που για τα κακουργήματα απαιτούνται τέσσερα στάδια διαδικασίας, όσο κατά την κυρία διαδικασία λόγω του περιορισμένου ωραρίου λειτουργίας της ακροαματικής διαδικασίας (9-3), που θα μπορούσε να παραταθεί επί δίωρο, στην οποία αντιδρούν δικηγόροι και δικαστές και των αναβολών που χορηγούνται αφειδώς από τα δικαστήρια για λόγους ανώτερης βίας του κατηγορούμενου ή του συνηγόρου του, το βάσιμο των οποίων δεν ελέγχεται. Εξαιτίας των αλλεπάλληλων αναβολών έχει σωρευθεί μη διαχειρίσιμος όγκος εκκρεμών υποθέσεων. Η μόνη λύση είναι η κατάργηση των αναβολών και η διακοπή της εκδίκασης για λόγους αποδεδειγμένης ανώτερης βίας για ρητή δικάσιμο από τους ίδιους δικαστές, που είναι οι κατά το άρθρο 8 του Συντάγματος φυσικοί δικαστές.

Η κατάργηση του παλιού Π.Κ. και η εισαγωγή με τον νέο Π.Κ. κάποιων ανθρωποκεντρικών διατάξεων έχει καταστήσει μη αποτελεσματικούς τους σκοπούς της ποινής της γενικής και ειδικής πρόληψης δηλαδή από τη βαρύτητα της ποινής να αποτραπούν κάποιοι από την τέλεση όμοιων αδικημάτων και την εξουδετέρωση του δράστη με συνέπεια η δικαιοσύνη δέσμια των διατάξεων αυτών να μη επιτελεί τον αποτρεπτικό της ρόλο όπως προκύπτει από καθημερινά παραδείγματα.

Έχομε κατά επανάληψη με άρθρα επισημάνει ποιες διατάξεις χρειάζονται τροποποίηση, προσκρούω όμως στη διστακτικότητα του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την θέσπιση αυστηρότερων διατάξεων αλλά τα αποτελέσματα μας δικαιώνουν, γιατί κάποιες καταστάσεις θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί. Θα επισημάνομε επιγραμματικά κάποιες βασικές διατάξεις που καταργήθηκαν με το νέο Π.Κ. α) ολόκληρο το κεφάλαιο για τους υπότροπους και καθ΄εξη εγκληματίες, β) καταργήθηκε η μετατροπή των περιοριστικών της ελευθερίας ποινών σε χρηματική ποινή και αντί αυτής θεσπίσθηκε η παροχή κοινωφελούς εργασίας, που με νόμο ανεστάλη η εφαρμογή της ,γιατί δεν υπήρχαν οι κατάλληλες δομές, αλλά δεν επανήλθε η μετατροπή της ποινής με αποτέλεσμα τα δικαστήρια για να αποφύγουν τον εγκλεισμό στις φυλακές επιβάλλουν ποινές φυλακίσεως με τριετή αναστολή εκτελέσεως, ασχέτως αν συντρέχουν οι από το νόμο προϋποθέσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες στον ΣΠ επιβλήθηκε φυλάκιση πέντε ετών με τριετή αναστολή δηλαδή αν σε τρία χρόνια δεν υποπέσει σε άλλο αδίκημα θα του χαριστούν πέντε χρόνια (τα σχόλια δικά σας),γ) με το παλιό Π.Κ. τα ελαφρυντικά του εντίμου προτέρου βίου αναγνωρίζονται κατά τη κρίση του δικαστηρίου, με το νέο Π.Κ. μετονομασθήκαν σε σύννομο βίο και χορηγούνται οριζόντια με τη προσαγωγή του ποινικού μητρώου, στο οποίο καταχωρούνται οι ποινικές καταδίκες όταν γίνουν αμετάκλητες δηλαδή μετά δεκαετία περίπου από τη πράξη, δ) το όριο για τη χορήγηση του ελαφρυντικού της νεαρής ηλικίας καθορίστηκε από το 21ο στο 25ο έτος της ηλικίας του δράστη δηλαδή ο νόμος δέχεται ότι ο δράστης έχει ελλιπή ανάπτυξη της προσωπικότητας ώστε να του καταλογιστούν πλήρεις ευθύνες, αλλά του δίνει το δικαίωμα ψήφου από το 17ο έτος.

Γίνεται μεγάλη συζήτηση για την οπαδική βία και τον χουλιγκανισμό μέχρι και Εισαγγελεύς του ΑΠ έκδωσε την 3/22 εγκύκλιο για τον έλεγχο των λεσχών των φιλάθλων και ο κ.Πρωθυπουργός εξάγγειλε μέτρα για τον έλεγχο της. Σύμφωνα με το άρθρο 41 ν.2725/99 οπαδική βία συνιστούν τα αδικήματα με αφορμή αθλητικές εκδηλώσεις ή αθλητικό υπόβαθρο. Επομένως η δολοφονία του Άλκη, που έγινε εν ψυχρώ, δεν μπορεί να θεωρηθεί οπαδική βία, γιατί δεν συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις, αλλά καθαρή πράξη χουλιγκανισμού δηλαδή η βία δια την βία έστω κατά οπαδικού αντιπάλου. Ο χαρακτηρισμός αυτός είναι χρήσιμος για τον προσδιορισμό της εντάσεως του δόλου των δραστών και την αντίκρουση του ισχυρισμού τους για έλλειψη καταλογισμού λόγω διαταραχής. Άλλωστε στις ενώσεις φιλάθλων συμμετέχουν χωρίς έλεγχο απλοί οπαδοί ομάδας, χούλιγκαν και αντιεξουσιαστές, ποινικοί και κατά την ανάπτυξη του ομαδικού πνεύματος επικρατούν τα ακραία στοιχεία.

Η διεθνής κοινωνία και η χώρα μας έχουν θεσπίσει διαχρονικά σειρά αθλητικών νόμων για την πάταξη της οπαδικής βίας και του χουλιγκανισμού χωρίς απτά αποτελέσματα, γιατί δεν υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση ούτε κατάλληλοι μηχανισμοί και πρόσωπα για την εφαρμογή τους. Η πράξη απόδειξε ότι όταν προσκρούουν σε συμφέροντα με ισχυρή πολιτική επιρροή ή τοπική ισχύει η ρήση του Ζάλευκου για τη δικαιοσύνη, ότι μόνο τα μικρά ζωύφια πιάνονται στον ιστό της αράχνης. Με τον ν.4639/22-11-2019 κυρώθηκε η σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την χειραγώγηση των αθλητικών αγώνων και λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της βίας στον αθλητισμό και ετοιμάζεται νέος αθλητικός νόμος, αλλά η εφαρμογή του εξαρτάται από την πιστή τήρηση της νομιμότητας, που την εγγυάται η ύπαρξη μηχανισμών ελέγχου με πλέον κατάλληλη την Εθνική Επιτροπή Διαφάνειας (ΕΑΔ) και η επιβολή κυρώσεων.

Όλοι κατονομάζουν τους συνδέσμους ή λέσχες φιλάθλων αθλητικών ομάδων σαν χώρο εκκόλαψης και πηγή της οπαδικής βίας και άρχισε ήδη το κλείσιμο όσων λειτουργούν χωρίς άδεια, που κατά πληροφορίες ανέρχονται σε 62. Το πρόβλημα όμως δεν είναι η ύπαρξη της αδείας λειτουργίας, που είναι ζήτημα διαδικαστικό και εκδίδεται εύκολα, αλλά οι προϋποθέσεις, ο έλεγχος για την επιλογή των μελών και της χρηματοδότησης της λειτουργίας τους , η ύπαρξη ουσιαστικού και όχι ονομαστικού υπευθύνου και η ανάληψη της αστικής ευθύνης από τις ΠΑΕ ή ΚΑΕ που χορηγούν διαπίστωση της νομιμότητας για την έκδοση από τα Α/Τ της αδείας λειτουργίας τους, για τις ζημιές από τα επεισόδια ,που προκαλούν οι οπαδοί τους εντός και εκτός γηπέδου.. Εάν θέλομε να καθαρίσει το τοπίο όλα αυτά πρέπει ρυθμιστούν άμεσα με νόμο. Θετικό όμως βήμα αποτελεί η δήλωση του κ.Πρωθυπουργού, ότι η είσοδος στις θέσεις των οργανωμένων θα γίνεται με εισιτήριο διαρκείας.

Προσπαθώ να αντιληφθώ πως θα υλοποιηθεί η εξαγγελία του πρωθυπουργού για την αυστηροποίηση και μη αναστολή των ποινών για την οπαδική βία και χουλιγκανισμό, γιατί οι έννοιες αυτές δεν προβλέπονται από την ισχύουσα ποινική νομοθεσία. Επομένως πρέπει ή να προστεθούν ως επιβαρυντικές περιστάσεις που συνεπάγονται μεγαλύτερη ποινή στις αντίστοιχες κοινές ποινικές διατάξεις ή να θεσπισθούν ως ιδιώνυμο αδίκημα ,που θυμίζει το ν.4000 /1958 περί <<τεντιμποισμού>>. Για το θέμα της μη αναστολής των ποινών, που θα επιβάλλονται για τις παραπάνω παραβάσεις και να μη έχει η άσκηση της έφεσης ανασταλτικό αποτέλεσμα ,πρέπει να τροποποιηθούν τα άρθρα 99 Π.Κ. και 497 ΚΠΔ αντίστοιχα , που θα προκαλέσει πολιτικές αντιδράσεις ,γιατί προσφέρεται για πολιτική εκμετάλλευση στη νεολαία.

Του Λέανδρου Ρακιντζή

* Ο κ. Λέανδρος Τ.Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.

Πηγή: Capital.gr