Ομηροι ενός απίστευτου γραφειοκρατικού μηχανισμού που έχει στηθεί γύρω από τις μεταβιβάσεις ακινήτων έχουν καταστεί εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων. Ακόμη και μια απλή γονική παροχή ή μια δωρεά μπορεί να εξελιχθεί σε εφιάλτη για τον σημερινό ιδιοκτήτη, ο οποίος συνειδητοποιεί στην πράξη ότι χρειάζεται να καταφύγει όχι μόνο σε έναν συμβολαιογράφο, αλλά και σε μηχανικό και σε λογιστή ή ακόμη και στη... γενική συνέλευση ιδιοκτητών της πολυκατοικίας για να μεταβιβάσει το ακίνητό του.
Οποιος θελήσει να «ξεφορτωθεί» ένα περιουσιακό στοιχείο υπό το βάρος της εξοντωτικής φορολογίας καλείται να πληρώσει όχι μόνο φόρους, αμοιβές και έξοδα, αλλά και... αμαρτίες δεκαετιών. Μια απλή πολεοδομική παράβαση, μια διαφορά ανάμεσα στην υφιστάμενη κατάσταση του ακινήτου και στα σχέδια που κατατέθηκαν στην πολεοδομία ακόμη και στη 10ετία του ’70, είναι αρκετή για να μπλοκάρει τη μεταβίβαση και να υποχρεώσει τον ενδιαφερόμενο να πληρώσει χιλιάδες ευρώ σε πρόστιμα και αμοιβές προκειμένου να κάνει το επόμενο βήμα.
Και σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, τώρα, το ασφυκτικό πλαίσιο που ισχύει σήμερα για αγοραπωλησίες, γονικές παροχές και δωρεές, το οποίο έχει οδηγήσει σε μείωση των συναλλαγών κατά τουλάχιστον 70%-80%, η σημερινή κυβέρνηση θέλει να το επεκτείνει. Οι αποδοχές κληρονομιάς δεν θα μπορούν να προχωρήσουν αν δεν υπάρχει χαρτί μηχανικού που να βεβαιώνει ότι δεν έχουν γίνει πολεοδομικές παραβάσεις στο ακίνητο του κληρονόμου. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη αύξηση στις αποποιήσεις κληρονομιών οι οποίες ήδη βρίσκονται σε έξαρση, κυρίως λόγω χρεών που έχουν συσσωρεύσει όσοι αποβιώνουν.
«Δεν θα πάρω...»
Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι, εκτός από τις αγοραπωλησίες, καθίζηση παρατηρείται και στις μεταβιβάσεις αιτία δωρεάς ή γονικής παροχής. Και αν στις αγοραπωλησίες ο λόγος είναι προφανής (έλλειψη αγοραστικού ενδιαφέροντος και έλλειψη ρευστότητας), στις γονικές παροχές και στις δωρεές, οι αιτίες είναι εντελώς διαφορετικές:
1. Αρνηση των παιδιών να «φορτωθούν» τον ΕΝΦΙΑ των γονιών τους.
2. Μπλοκάρισμα των μεταβιβάσεων λόγω χρεών (σ.σ. για να προχωρήσει μια γονική παροχή απαιτείται φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα).
3. Υπερβολική και δαπανηρή γραφειοκρατική διαδικασία. Από τη στιγμή που έγινε απαραίτητη προϋπόθεση η βεβαίωση του μηχανικού, οι περισσότεροι γονείς που θέλησαν να μεταβιβάσουν ακίνητα στα παιδιά τους βρέθηκαν αντιμέτωποι με την υποχρέωση να «τακτοποιήσουν» το ακίνητο, κίνηση που προσθέτει από αρκετές εκατοντάδες έως και χιλιάδες ευρώ στον ήδη φουσκωμένο λογαριασμό. Ακόμη και αν δεν προκύπτει φόρος για μια γονική παροχή ή δωρεά, τα συμβολαιογραφικά έξοδα και τα έξοδα μεταβίβασης φτάνουν να αντιστοιχούν κοντά στο 2% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. η οποία μάλιστα δεν έχει και καμία σχέση με την πραγματική.
Υπό αυτά τα δεδομένα, οι γονικές παροχές από 139.000 που είχαν φτάσει σε ετήσια βάση το 2009, έφτασαν το 2015 να έχουν περιοριστεί σε κάτω από 20.000. με την πτώση να ανέρχεται κοντά στο 85%. Οσο για τις δωρεές, από 60.000 το 2009, δεν ξεπερνούν σήμερα τις 15.000. με την ποσοστιαία πτώση να φτάσει στο 75%. Οσο για τις αγοραπωλησίες, έκαναν ρεκόρ το 2005 (215.000), υποχώρησαν στις 135.000 το 2009 και σήμερα είναι λιγότερες από 40.000 σε ετήσια βάση.
Ο Γολγοθάς
Η διαδικασία μιας αγοραπωλησίας ή μιας γονικής παροχής ξεκινάει πλέον από τον μηχανικό, καθώς μόνο με τη δική του βεβαίωση (άρθρου 3 του Ν. 4178/2013) μπορεί να προχωρήσει μια διαδικασία μεταβίβασης. Σε χιλιάδες περιπτώσεις, ο μηχανικός για να βάλει την υπογραφή του ζητάει από τον ιδιοκτήτη να εντάξει το ακίνητο στη διαδικασία «τακτοποίησης». Από τον έλεγχο των σχεδίων που έχουν κατατεθεί στην πολεοδομία έρχονται στην επιφάνεια όλες οι αλλαγές που υπάρχουν σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση του ακινήτου και η καταβολή του προστίμου γίνεται στη συγκεκριμένη περίπτωση μονόδρομος.
Υπάρχουν περιπτώσεις που καταλήγουν σε... αδιέξοδο. Για παράδειγμα, πολεοδομικές παραβάσεις που αφορούν σε κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικίας απαιτούν απόφαση της γενικής συνέλευσης για να προχωρήσουν, κάτι που υπό τις σημερινές συνθήκες θεωρείται από εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο. Δεύτερο ουσιαστικό εμπόδιο για τα σημερινά δεδομένα είναι η εξασφάλιση φορολογικής, αλλά και ασφαλιστικής ενημερότητας, η οποία ζητείται από όποιον είναι επαγγελματίας ή από όποιον έχει χτίσει οικοδομή μέσα στην τελευταία 10ετία.
Λόγω χρεών προς την εφορία –οι οφειλέτες έχουν φτάσει πλέον στα 4,4 εκατομμύρια σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών– η εξασφάλιση φορολογικής ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου προϋποθέτει επίσκεψη στη ΔΟΥ, καθώς ο έφορος πρέπει να διασφαλίσει τα συμφέροντα του Δημοσίου. Και εννοείται ότι ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται, παραπέμποντας σε σκηνικό «καφκικού» περιεχομένου...
Και μια δωδεκάδα δικαιολογητικά
Αν νομίζετε ότι η περιπέτεια τελείωσε κάπου εδώ, κάνετε λάθος. Γιατί, πέρα από αυτά τα βασικά δικαιολογητικά, ο ενδιαφερόμενος θα κληθεί να μαζέψει και τα ακόλουθα:
1. Αντίγραφο τίτλου ιδιοκτησίας του ακινήτου με πιστοποιητικό μεταγραφής.
2. Αδεια Οικοδομής και Σχεδιαγράμματα Πολεοδομίας.
3. Αν μεταβιβάζεται ακίνητο που εντάχθηκε στο σχέδιο μετά το 1983, απαιτείται βεβαίωση από τον δήμο του ακινήτου ότι έχει υποβληθεί δήλωση ιδιοκτησίας.
4. Φωτοτυπία ταυτότητος.
5. Φορολογική ενημερότητα.
6. Ασφαλιστική ενημερότητα.
7. Πιστοποιητικό από την αρμόδια ΔΟΥ ότι έχουν δηλωθεί τα εισοδήματα του πωλουμένου ακινήτου την τελευταία διετία.
8. Πιστοποιητικό ΤΑΠ από τον δήμο.
9. Βεβαίωση υποβολής δήλωσης του ακινήτου για τις υπό ένταξη στο Κτηματολόγιο περιοχές.
10. Πιστοποιητικό από την αρμόδια ΔΟΥ περί μη οφειλής φόρου κληρονομίας, δωρεάς, γονικής παροχής, αν ο τίτλος κτήσης είναι κληρονομία, δωρεά ή γονική παροχή, που έχει καταρτισθεί από 1ης Ιανουαρίου 1985 και μετά.
11. Σε περίπτωση αγοραπωλησίας ζητείται και πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ) για κτίσματα άνω των 50 τ.μ.
12. Υποχρεωτική είναι και η κατάθεση μισθωτηρίου συμβολαίου αν το ακίνητο είναι μισθωμένο.
Πηγή: Καθημερινή, του Θάνου Τσίρου
