ENA EKΑΤΟΜΜΥΡΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟΙ ΝΕΟΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΡΩΜΗ ΥΠΟ ΤΟΝ ΠΑΠΑ.
Με αφορμή αυτήν την εκπληκτική είδηση από την Ιταλία για την συγκέντρωση ενός εκατομμυρίου νέων με την ευκαιρία του Ιωβηλαίου των νέων καθολικών, σκέφτομαι και αναρωτιέμαι αν ένας ορθόδοξος θρησκευτικός ηγέτης θα μπορούσε να καταφέρει κάτι παρόμοιο. Η απάντηση είναι αρνητική, και εξηγώ:
Η εικόνα του ενός εκατομμυρίου νέων στο Tor Vergata της Ρώμης, στο Ιωβηλαίο της Καθολικής Νεολαίας, είναι ένα φαινόμενο που δύσκολα θα μπορούσε να επαναληφθεί από κάποιον Ορθόδοξο Πατριάρχη ή Αρχιερέα για λόγους που αφορούν τη δομή, την ιστορική εξέλιξη και την πολιτισμική ταυτότητα της Ορθοδοξίας σε σύγκριση με τον Ρωμαιοκαθολικισμό.
1. Συγκεντρωτισμός (Καθολικισμός) vs Συνοδικότητα (Ορθοδοξία)
Ο Πάπας είναι παγκόσμιος ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας με πρωτείο εξουσίας (Primatus Iurisdictionis). Η Ορθοδοξία, αντίθετα, είναι συνοδική και πολυκεντρική. Δεν υπάρχει ένας "Ανώτατος Ηγέτης" με παγκόσμια εξουσία που να μπορεί να καλεί οικουμενικά γεγονότα με τέτοια καθολικότητα. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει πρωτείο τιμής, όχι εξουσίας.
2. Δημογραφική & Γεωπολιτική Διασπορά
Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είναι αριθμητικά μεγαλύτερη (περίπου 1,3 δις πιστοί), με παγκόσμια ενοποιημένη δομή. Η Ορθοδοξία είναι περιφερειακή και εθνοφυλετική, με αυτοκέφαλες Εκκλησίες (Ελλάδα, Ρωσία, Σερβία, κ.λπ.). Η ιδέα ενός «παγκόσμιου ορθόδοξου event» σκοντάφτει σε εθνικούς, γλωσσικούς, πολιτισμικούς και πολλές φορές γεωπολιτικούς διαχωρισμούς.
3. Διαφορετική Εκκλησιολογία & Λειτουργική Παράδοση
Η Ορθοδοξία δίνει έμφαση στη λατρευτική εμπειρία και την τοπική κοινότητα (ενορία/αρχιεπίσκοπο), όχι σε μαζικές διοργανώσεις με "χαρισματικούς" ηγέτες σε μεγάλες ανοιχτές συγκεντρώσεις. Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες είναι πιο "κοινοβιακές" παρά "κινηματικές".
4. Ιστορικοί και Κοινωνικοί Παράγοντες
Η Ορθοδοξία βγήκε τραυματισμένη από αιώνες οθωμανικής/ισλαμικής και κομμουνιστικής καταπίεσης, με έμφαση στη διατήρηση της ταυτότητας και όχι σε παγκόσμια επέκταση. Η Καθολική Εκκλησία επένδυσε σε παγκόσμια ιεραποστολή και σε σύγχρονα μέσα επικοινωνίας (media events).
5. Ηγετική Προσωπικότητα – "Ο Χαρισματικός Πάπας"
Ο Πάπας είναι πολιτισμικό φαινόμενο: επικοινωνιακός, με παγκόσμια αποδοχή, σύμβολο ελπίδας. Οι Ορθόδοξοι Πατριάρχες, ακόμα και αν είναι άριστοι ποιμένες, δεν έχουν τον θεσμικό μηχανισμό προώθησης τέτοιου κύρους διεθνώς.
Η Ορθοδοξία λειτουργεί με άλλους ρυθμούς και σε άλλο εκκλησιολογικό «παράδειγμα». Ένα "Tor Vergata της Ορθοδοξίας" προϋποθέτει μια ριζική αναθεώρηση του πώς βλέπει η ίδια η Ορθοδοξία τον εαυτό της ως Εκκλησία, αλλά και υπέρβαση γεωπολιτικών/εθνοφυλετικών διαχωρισμών που προς το παρόν παραμένουν ισχυροί.
Και αν, λέμε αν, γινόταν ένα Ορθόδοξο Tor Vergata, θα ήταν χωρίς σκηνές και πλήθη.
Δεν θα είναι μια μεγάλη εκδήλωση, αλλά ένα παγκόσμιο κίνημα που γίνεται ταυτόχρονα σε χιλιάδες ενορίες, μοναστήρια και σπίτια.
Δεν θα συγκεντρωθούν όλοι σε ένα μέρος. Θα ζήσουν την ίδια Λειτουργία, θα προσευχηθούν την ίδια στιγμή, όπου κι αν βρίσκονται.
Ο Πατριάρχης δεν θα σταθεί στο κέντρο, αλλά απλώς θα ευλογήσει σιωπηλά.
Οι νέοι δεν θα ανεβάζουν φωτογραφίες από ένα στάδιο, αλλά μικρές πράξεις αγάπης, από κάθε γωνιά του κόσμου.
Η Ορθοδοξία θα δείξει την ενότητά της όχι με ένα "θέαμα", αλλά με μια "σιωπηλή συγχορδία" προσευχής και ζωής.
Δημήτριος Φυλακτόπουλος. Έγινε χρήση εργαλείων ΑΙ
