Ο Γιώργος είναι ένα κινητό πανεπιστήμιο μουσικών γνώσεων και όχι μόνο. Οι αναμνήσεις του χαίδεύουν τα αυτιά μας σαν ένα τέλειο παραμύθι που μετά το τέλος τους επιμένουν τα παιδιά και λένε και μετά και μετά...
Οι αφηγήσεις του είναι μαγευτικές όμως δυστυχώς δεν μας επιτρέπει να τις κάνουμε γνωστές γιατί συχνά φορούν γεγονότα που θα πρέπει να γίνουν γνωστά μετά από συγκεκριμένα χρόνια, σαν τα αρχεία του κράτους
Κώστας Ζουγρής
«Τραγούδια της φυγής».Έτσι είχε βαφτίσει ο Μάνος Χατζιδάκις όλα εκείνα τα τραγούδια που με μουσική και λόγια μάς ταξίδευαν αλλού.
Σε χώρες εξωτικές, πότε μακρινές, πότε λιγότερο, που η φαντασία μας τις ζωγράφιζε όπως εκείνη ήθελε. «Μέσ' στην Παραγουάη, σε φίνο ακρογιάλι, θα στήσουμε τσαντίρι ζηλευτό. Θα πίνουμε σαμπάνια, θα πάμε και για μπάνια, με μπουζουκάκι έξυπνο, τρελό».
Ο χάρτης επιμένει πως η Παραγουάη είναι χώρα μεσογειακή, που δεν βρέχεται από θάλασσα. Όμως για τον Βασίλη Τσιτσάνη που έγραψε το τραγούδι, αυτό ήταν μια μικρή κι ασήμαντη λεπτομέρεια. Όπως και για τον Τόλη Χάρμα, που ονειρευόταν μια βραζιλιάνικη βραδιά μέσα στο Ρίο, ήταν απολύτως εφικτό να πλησιάσει την Κάρμεν Μιράντα, εθνική σταρ της Βραζιλίας και το πάλαι ποτέ βασίλισσα της σάμπας, να τής «‘ξηγιέται ζεϊμπέκικο γλυκό και να της μαθαίνει μάγκικο χορό». Είπαμε, με τη φαντασία όλα γίνονται.
Τέτοια τραγούδια της φυγής συναντάμε και στο λαϊκό και στο ελαφρό τραγούδι. Βέβαια, ο Χατζιδάκις αναφερόταν τότε κυρίως στα ρεμπέτικα, που τόσο τα αγαπούσε. Με πρώτο το τραγούδι του Τσιτσάνη «Θα πάω εκεί στην Αραπιά που μού έχουνε μιλήσει, σε μια μεγάλη μάγισσα τα μάγια να μου λύσει».
Να λοιπόν ποιο θα είναι σήμερα το θέμα μας. «Μάγισσες της Ανατολής». Πλάσματα της σαγήνης. Φιγούρες άπιαστες με λάγνα κορμιά, που δεν φτάνεις να τα αγγίξεις. Αραπίνες ερωτιάρες και ηδυπαθείς χανούμισσες, και Αλεξανδριανες φελάχες, που το μυστικό τους κάλεσμα το βρίσκουμε σε ένα σωρό τραγούδια του πόθου και των κρυφών καημών.
Σεράχ και Γκιουλμπαχάρ και Μισιρλού. Και η Ζαΐρα, βέβαια! Που την έκανε τραγούδι ο Τσιτσάνης με στίχους Κώστα Βίρβου, γεμάτους γιαχαμπίμπι, γιαλαρούμπι, γιαλελέλι. Την Ζαΐρα εγώ την πρωτάκουσα στα μέσα της δεκαετίας του '50 σε εκείνον τον ωραίο μεγάλο δίσκο, από τους πρώτους βινυλίου με ελληνικό ρεπερτόριο, που είχε κυκλοφορήσει η Philips στην σειρά Le chant du monde με την φροντίδα του πρωτοπόρου Αλέκου Πατσιφά. Είχε προηγηθεί βέβαια, μού θυμίζει ο Γιώργος Τσάμπρας, ο δίσκος των 78 στροφών με την Μαρίκα Νίνου στην εταιρία Οντεόν.
Αυτή την εκτέλεση εγώ την άκουσα αργότερα, όταν πέρασε μαζί με άλλα ρεμπέτικα στις 33 στροφές. Αργότερα επίσης ανακάλυψα, πως για την αγορά της Αιγύπτου και την δισκογραφική εταιρία Melody του Αντώνη Πλωμαρίτη, η Μαίρη Λίντα με τα μπουζούκια του Τσιτσάνη, είχε τραγουδήσει το 1954 την Ζαΐρα με αλλαγμένο όνομα, Χαμπίμπα. Όμως, στίχοι και μουσική στο μικρό δισκάκι των 45 στροφών, είχανε μείνει ίδια. Εμείς από τις δύο εκδοχές, στην Ζαΐρα θα σταθούμε.
Έτσι όπως την τραγούδησε η Χάρις Αλεξίου στην εκπομπή της σειράς «Οι παλιοί μας φίλοι», που με τον Κώστα Αυγέρη σκηνοθέτη και τον Συράκο Δανάλη διευθυντή φωτογραφίας, είχαμε αφιερώσει στην Γιώτα Λύδια το 1984.
