Η Ζωρζ Σαρή (πραγματικό όνομα Γεωργία Σαρηβαξεβάνη) (Αθήνα, 22 Αυγούστου 1923 – Αθήνα, 9 Ιουνίου 2012) ήταν Ελληνίδα ηθοποιός και συγγραφέας, κυρίως παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας.
Βιογραφία
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1923. Η μητέρα της καταγόταν από τη Σενεγάλη και ο πατέρας της από το Αϊβαλί. Τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στην Ελλάδα, όπου τελείωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο. Πριν ολοκληρώσει τις εγκύκλιες σπουδές της, άρχισε ο πόλεμος του 1940.
Κατοχή
Στα χρόνια της Κατοχής, και αφού τελείωσε το σχολείο, άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής στη Δραματική Σχολή του Δημήτρη Ροντήρη. Τα χρόνια αυτά απέκτησε πολλές εμπειρίες, οι οποίες αποτέλεσαν αργότερα βασικό θέμα ορισμένων βιβλίων της αλλά και συνεισέφεραν στην σταδιοδρομία της ως ηθοποιού του κινηματογράφου και της τηλεόρασης.
Στη διάρκεια του πολέμου η Ζωρζ Σαρή συμμετείχε στην Αντίσταση και στην ΕΠΟΝ. Περιγράφοντας εκείνα τα χρόνια η ίδια λέει: «Τα χρόνια της Κατοχής ήταν χρόνια χαράς και ελευθερίας». «Από δυστυχισμένοι γίναμε ευτυχισμένοι. Και αυτό γιατί διαλέξαμε το δρόμο της ζωής και ας υπήρχε θάνατος μέσα. Θρηνούσαμε και χαιρόμασταν όλοι μαζί. Δε φοβόμασταν όμως. Υπήρχε ένας στόχος, η απελευθέρωση»
Εξορία
Ενάμιση μήνα μετά την αποχώρηση των Γερμανών ξέσπασαν τα Δεκεμβριανά, κατά τη διάρκεια των οποίων, στις 12 Δεκεμβρίου, η Ζωρζ Σαρή πληγώθηκε στο χέρι και στο πόδι από οβίδα στο λύκειο της Φωκίωνος Νέγρη, και νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο «Αγία Όλγα». Αργότερα, το 1947, αναγκάστηκε να φύγει εξόριστη για το Παρίσι. Εκεί δούλεψε σε διάφορες δουλειές, ενώ συγχρόνως φοιτούσε στη σχολή υποκριτικής του Σαρλ Ντιλέν. Στο Παρίσι γνώρισε σημαντικούς ανθρώπους, όπως ο Κώστας Αξελός, η Μελίνα Μερκούρη, ο Άδωνις Κύρου, ο Μαρσέλ Μαρσώ και πολλοί άλλοι. Εκείνα τα χρόνια συνάντησε και τον Αιγυπτιώτη χειρουργό Μαρσέλ Καρακώστα, με τον οποίο παντρεύτηκε και έκαναν δύο παιδιά, τον Αλέξη, ψυχίατρο, και τη Μελίνα (1959-2007), συγγραφέα.
Δικτατορία
Το 1962 επέστρεψε στην Ελλάδα και άρχισε να εμφανίζεται στο θέατρο και τον κινηματογράφο δίπλα σε γνωστά ονόματα ηθοποιών. Η περίοδος αυτή διήρκεσε μέχρι την εποχή της Δικτατορίας, όταν η Ζωρζ Σαρή και ορισμένοι φίλοι της ηθοποιοί αποφάσισαν να κάνουν παθητική αντίσταση και να μην ξαναπαίξουν στο θέατρο. «Δε φανταζόμασταν ότι θα κρατούσε τόσα χρόνια η Δικτατορία... Λέγαμε επτά μήνες, όχι επτά χρόνια!». Το καλοκαίρι εκείνο, στερημένη από κάποια μορφή έκφρασης, άρχισε να γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα. Ο Θησαυρός της Βαγίας ξεκίνησε σαν παιχνίδι με τα παιδιά που είχε γύρω της, όπως ομολογεί και η ίδια. Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1969 και είχε μεγάλη επιτυχία, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε και στην τηλεόραση.
Συγγραφή
Το γεγονός αυτό στάθηκε καθοριστικό για τη Ζωρζ Σαρή, αφού από τότε αποφάσισε να στραφεί στο γράψιμο. Την προσωπική αυτή επιλογή δικαιολογεί η ίδια σε μια συνέντευξή της: «Στο γράψιμο βρήκα ό,τι δεν μπορούσα να βρω στο θέατρο, ίσως γιατί δεν ήμουν πρωταγωνίστρια και ίσως γιατί δεν ήμουν σε θέση να διαλέξω τους ρόλους που ο θιασάρχης ή ο σκηνοθέτης διάλεγαν για μένα. Τώρα φέρω ακέραιη την ευθύνη των βιβλίων μου. Κάνω αυτό που θέλω, αυτό που μπορώ»
Ωστόσο, η Ζωρζ Σαρή δεν έμεινε μόνο στη συγγραφή βιβλίων παιδικής λογοτεχνίας. Προσπάθησε με κάθε τρόπο να διαδώσει το παιδικό βιβλίο και να κρατήσει ζωντανή και άμεση επαφή με το κοινό της. Έτσι άρχισε να πηγαίνει σε σχολεία σε όλη την Ελλάδα και να κάνει ομιλίες. Κατά καιρούς, μέσα από κάποια άρθρα της και με τη συμμετοχή της σε λογοτεχνικές συζητήσεις, έλαβε ενεργό μέρος σε θέματα που αφορούσαν την παιδική λογοτεχνία, όπως τα κόμικς, η θεματολογία του παιδικού βιβλίου και η θέση της γυναίκας σε αυτό.
Συναρπαστικό είναι πως πολλά από τα βιβλία της αφορούν και απο ένα διαφορετικό μέρος της ζωής της. Η φιλία της με την Άλκη Ζέη οδήγησε στην από κοινού συγγραφή του βιβλίου Ε.Π.
Εκδόσεις
Ο θησαυρός της Βαγίας (1969 - 1991 Εκδόσεις Κέδρος, 1992 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Το ψέμα (1970 Εκδόσεις Περγαμηνή, 1971 - 1991 Εκδόσεις Κέδρος, 1992 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Όταν ο ήλιος...(1971 - 1991 Εκδόσεις Κέδρος, 1992 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Το γαϊτανάκι (1973 - 1991 Εκδόσεις Κέδρος, 1992 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Κόκκινη κλωστή δεμένη (1974 - 1991 Εκδόσεις Κέδρος, 1992 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Τα γενέθλια (1977 - 1991 Εκδόσεις Κέδρος, 1992 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Τα στενά παπούτσια (1979 - 1991 Εκδόσεις Κέδρος, 1992 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Η σοφή μας η δασκάλα (1982 - 1991 Εκδόσεις Κέδρος, 1992 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Οι νικητές (1983 - 1991 Εκδόσεις Κέδρος, 1992 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Η κυρά Κλοκλό(1986 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη[10]
Τα Χέγια (1987 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Το τρακ (θεατρικό) (1988 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Η αντιπαροχή (νουβέλα) (1989 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Το παραράδιασμα (1989 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Κρίμα κι άδικο (1990 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Νινέτ (1993 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Ο Αρλεκίνος κι η πολυλογού (1993 - Εκδόσεις Δελφίνι 2001 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Ζουμ(1994 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)κκ
ΕΠ (με την Άλκη Ζέη) (1995 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Μια αγάπη για δύο (με την Αργυρώ Κοκορέλλη) (1996 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Ο χορός της ζωής (1998 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Σοφία (1998 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Κλειστά χαρτιά (με τη Μελίνα Καρακώστα) (2001 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)[11]
Ο κύριός μου (2002 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Ο πόλεμος, η Μαρία και το αδέσποτο (2003 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Τότε (2004 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη)
Γράμμα απ' την Οδησσό (2005 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη - εξαντλημένο)
Το προτελευταίο σκαλοπάτι (2009 - σήμερα Εκδόσεις Πατάκη - εξαντλημένο)
Ο θησαυρός της Βαγίας (Graphic Novel σε σενάριο και εικόνες του Kanellos Cob) (2023 - Εκδόσεις Πατάκη)
Βραβεία
Το 1994 βραβεύτηκε με το Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου για το μυθιστόρημα Νινέτ. Το 1995 και το 1999 βραβεύτηκε από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Το 1988 προτάθηκε για το βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Ως ηθοποιός έχει βραβευτεί το 1960 με το βραβείο Β' Γυναικείου ρόλου του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Ήταν επίτιμο μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Συγγραφέων από το 1972 μέχρι και τον θάνατό της. Πέθανε στις 9 Ιουνίου του 2012 σε ηλικία 88 ετών και στις 12 του ίδιου μήνα κηδεύτηκε στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.
Θεματολογία και κριτική των μυθιστορημάτων παιδικής-εφηβικής λογοτεχνίας της Ζωρζ Σαρή
Ιστορικό-πολιτικό μυθιστόρημα
Τα έργα της Ζωρζ Σαρή αποτέλεσαν σταθμό για τη σύγχρονη παιδική και νεανική λογοτεχνία, καθώς συνέβαλαν στη μεταστροφή της τη δεκαετία του 1970. Η Σαρή, σύμφωνα με την Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου, άρχισε να εισάγει στα βιβλία της την πολιτική σκέψη, που παύει να αποτελεί πια προνόμιο μόνο των μεγάλων. Με τα βιβλία της Όταν ο ήλιος…(1971), Κόκκινη κλωστή δεμένη…(1974), Τα γενέθλια (1977), Οι νικητές (1983), Τα χέγια (1987) εισάγει στο χώρο του παιδικού βιβλίου ιστορικά και πολιτικά γεγονότα για τα οποία κανείς δεν είχε μιλήσει μέχρι τότε. Για να το πετύχει αυτό, επιστρατεύει τα προσωπικά της βιώματα και με το εύρημα της πανταχού παρούσας πρωταγωνίστριάς της (η οποία είναι ο εαυτός της) μιλάει για το ιστορικό παρελθόν της χώρας της. Για αυτήν τη συμβολή της στη «στροφή» της παιδικής λογοτεχνίας η Ζωρζ Σαρή δέχτηκε όχι μόνο θετικές, αλλά και αρνητικές κριτικές. Οι ισχυρισμοί ότι μυθιστορήματα που αναφέρονται στο πρόσφατο ιστορικό παρελθόν (π.χ. Τα γενέθλια, Τα χέγια, Οι νικητές), χωρίς να διατηρούν την απαιτούμενη απόσταση ανάμεσα στο συγγραφέα και στο θέμα, δεν είναι ιστορικά αλλά απλώς μαρτυρίες, όπως υποστηρίζει ο Ηρακλής Καλέργης, καθώς και ότι η έντονη παρουσία του παρελθόντος στα έργα της έχει ως αποτέλεσμα τη μη αντικειμενική αντιμετώπιση των πραγμάτων, σύμφωνα με το Γ. Παπακώστα και το διπολισμό (κυρίως στους Νικητές), ο οποίος μετά από σαράντα χρόνια καθίσταται ανεδαφικός (Κυρ. Ντελόπουλος), αποτελούν επικρίσεις, οι οποίες όμως επιδέχονται αμφισβήτηση.
Βιβλιοθέτες
Στο εξελικτικό μυθιστόρημα, όπου η ανάπτυξη του ήρωα συμβαδίζει και επηρεάζεται από τις χρονικές, πολιτικό-ιστορικές και πολιτισμικές συνθήκες που συναντά στην πορεία του, ανήκει η Νινέτ, ένα βιβλίο γραμμένο από τη Ζωρζ Σαρή με πολλή αγάπη για την αδερφή της. Για τη Νινέτ, παρόλο που σύμφωνα με την Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου πρόκειται για «ένα επίτευγμα αφηγηματικής τέχνης και μυθοπλαστικής ευρηματικότητας» ουσιαστικές κριτικές δεν έχουν γραφτεί, πέρα από κάποιες βιβλιοπαρουσιάσεις και αναφορές στο Κρατικό Βραβείο που της απονεμήθηκε.
Κοινωνικό μυθιστόρημα
Πολλά είναι τα έργα της Ζωρζ Σαρή τα οποία ανήκουν στο κοινωνικό-ρεαλιστικό μυθιστόρημα και εντάσσονται στους θεματικούς του κύκλους. Το πρώτο της έργο, Ο Θησαυρός της Βαγίας (1969), είναι ένα μυθιστόρημα περιπέτειας με συνεχείς αναφορές στο παρελθόν, το οποίο αγγίζει κατά κάποιον τρόπο τη θεματική του μυθιστορηματικού αυτού είδους. Σύμφωνα με το Γ. Νεγροπόντη, έχει πλοκή και υπόθεση, αλλά υστερεί σε λογοτεχνικότητα. Πρόκειται για ένα έργο που γράφτηκε με τη μορφή παιχνιδιού, δίνοντας έτσι ζωντάνια στο γραπτό λόγο, και ίσως γι’ αυτό είχε και μεγάλη απήχηση. Αμέσως μετά το Θησαυρό της Βαγίας η Ζωρζ Σαρή γράφει το Ψέμα (1970) και γίνεται μια από τους πρώτους συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα που θίγει κοινωνικά ζητήματα όπως το διαζύγιο. Στη συγγραφική πορεία της Σαρή συναντάμε και άλλα έργα που ανήκουν σε αυτό το είδος. Με το Κρίμα κι άδικο (1990), όπως επισημαίνει η Ελένη Σαραντίτη, πραγματοποιεί «ουσιαστική στροφή εμπνεόμενη από τους ανθρώπους του μόχθου, της αγωνίας, της φτώχειας, της ανάγκης, της ελπίδας, το ζωντανό και ζεστό κύτταρο του λαού μας». Για πρώτη φορά σε έργο της μιλά για το θέμα της μετανάστευσης και δημιουργεί ένα μυθιστόρημα που έχει «πόνο, ανθρωπιά, ελπίδα. Ο χώρος απ’ όπου αντλεί την έμπνευσή της δεν είναι το αστικό περιβάλλον αλλά το χωριό, «με τις ιδιαίτερες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες του, που καθορίζουν την πορεία της ζωής των κατοίκων του» Με το έργο αυτό «η συγγραφέας έμμεσα και πολύ εύστοχα διερευνά τις αιτίες της μετανάστευσης και της φτώχειας του τόπου μας» και προχωρά πολύ βαθιά στο πρόβλημα της μετανάστευσης. Ακολουθεί το Ζουμ (1994), ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα με περίπλοκη αφηγηματική τεχνική και αρκετά στοιχεία από την τέχνη του κινηματογράφου. Η φιλία και τα σχολικά χρόνια είναι το θέμα του μυθιστορήματος Ε.Π. (1995). Το Ε.Π. είναι ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που κεντρικό θέμα έχει τη φιλία της συγγραφέα με τις συμμαθήτριές της και ιδίως με την Άλκη Ζέη. Το έργο αυτό χαρακτηρίζεται από μια παιδική θέαση του κόσμου, πηγαίο χιούμορ, απλό και στέρεο λόγο, καθώς και μια αναφορά στις παιδαγωγικές αντιλήψεις της εποχής στην Ελλάδα, όπου κυριαρχούσε η αυταρχική αγωγή. Με το Μια αγάπη για δύο (1996), το οποίο αποτελεί προϊόν της συνεργασίας της Ζωρζ Σαρή με την Αργυρώ Κοκορέλη, καινοτομεί και πάλι, καθώς, όπως παρατηρεί ο Γ. Παπαδάτος, μόνο στις αρχές της δεκαετίας που διανύουμε παρουσιάστηκαν βιβλία με κεντρικό πυρήνα το ερωτικό στοιχείο στις σχέσεις προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας Τα τελευταία μέχρι σήμερα (Φεβρουάριος 2004) μυθιστορήματά της είναι Ο χορός της ζωής (1998), Σοφία (1998), Ο Κύριός μου (2002) και Ο πόλεμος, η Μαρία και το αδέσποτο (2003). Το πρώτο είναι αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα. Είναι μια «καλοστημένη ιστορία, ειλικρινής και αρκετά συγκινητική, με στιγμιαίες λάμψεις και χιούμορ». Και σε αυτό το έργο η φιλία και ο έρωτας έχουν βασική θέση.
Ηθογραφικό μυθιστόρημα
Η Ζωρζ Σαρή έχει γράψει συνολικά δύο ηθογραφικά μυθιστορήματα, Τα στενά παπούτσια (1979) και Το παραράδιασμα (1989). Στα Στενά παπούτσια (ένα ακόμη αυτοβιογραφικό βιβλίο) περιγράφεται η πραγματική φιλία και ο τρυφερός έρωτας της Ζωής και του Παναγιώτη, αλλά και οι συνθήκες ζωής της γυναίκας στις αρχές του περασμένου αιώνα στην Ελλάδα. Στο βιβλίο αυτό, όπως χαρακτηριστικά λέει η Ζωή Βαλάση, «ακούγονται φωνές που ήταν κρυμμένες στα άλλα της έργα. Η χαρακτηριστική λαχτάρα για ζωή δραπετεύει από τις αστικές κάμαρες και τους κοινωνικούς προβληματισμούς και αγκαλιάζει με πάθος την ίδια τη φύση. Οι λέξεις έχουν μια ζουμερή παρήχηση και η ατμόσφαιρα είναι φορτισμένη με καλοκαιρινές εικόνες». Η Βίτω Αγγελοπούλου προσθέτει ότι όλοι οι χαρακτήρες που κινούνται μέσα στο μυθιστόρημα διαγράφονται με παραστατικότητα. Είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Ζωρζ Σαρή που ξεφεύγει από το αστικό πλαίσιο και αυτό ενθουσιάζει τους κριτικούς, γεγονός όμως που δεν τους εμποδίζει να εντοπίσουν και κάποιες αδυναμίες στο έργο. Η Βαλάση, συνεχίζοντας την κριτική της, προσθέτει ότι η χαρά της συγγραφέα κάποιες φορές είναι τόσο δυνατή στο κείμενο, που συνθλίβει την ιστορία, αδικεί την πλοκή και παραβλέπει τη συναισθηματική κορύφωση του αναγνώστη. Την αδυναμία της πλοκής εντοπίζει και η Βίτω Αγγελοπούλου, η οποία όμως επισημαίνει ότι ακόμη και έτσι δε μειώνεται η αξία του έργου. Αρκετά χρόνια μετά η Ζωρζ Σαρή επανέρχεται με ένα ακόμα ηθογραφικό μυθιστόρημα, το οποίο όμως αυτή τη φορά δεν είναι αυτοβιογραφικό και καθόλου νοσταλγικό. Με το Παραράδιασμα αρχικά και με το Κρίμα κι άδικο στη συνέχεια, όπως έχουμε δει, επιτελεί μεγάλη και ουσιαστική στροφή. Η Ελένη Σαραντίτη, αναφερόμενη στο Παραράδιασμα, γράφει πως πρόκειται για ένα δύσκολο και καθόλου ευχάριστο έργο, ένα άρτιο μυθιστόρημα, το πολυτιμότερο ίσως έργο της Ζωρζ Σαρή. Συμπληρώνει ότι είναι ένα βιβλίο έντονων συναισθημάτων, ελκυστικής μορφής και τέλειας έκφρασης. Με το έργο αυτό η συγγραφέας δείχνει ότι έχει γνώση της ψυχοσύνθεσης του ΄Έλληνα και της ζωής στην ενδοχώρα, ενώ εντυπωσιάζει με την άψογη χρήση της γλώσσας, και μάλιστα των τοπικών ιδιολέκτων Δεν αρκείται μόνο στην περιγραφή της ζωής της εποχής εκείνης, αλλά προβαίνει σε συγκρίσεις μεταξύ παρόντος και παρελθόντος σε ό,τι αφορά τη ζωή της γυναίκας, τη δικαιοσύνη και τις κοινωνικές προκαταλήψεις. Πρόκειται, λοιπόν, όπως φαίνεται από τις κριτικές, για ένα έργο συγγραφικής ωριμότητας, το οποίο δε δείχνει να παρουσιάζει κανένα μειονέκτημα. Ολοκληρώνοντας, θα λέγαμε ότι η Ζωρζ Σαρή προσεγγίζει ένα ευρύτατο πλαίσιο θεμάτων, τα οποία είτε προέρχονται από τις προσωπικές της εμπειρίες είτε από τον άμεσο κοινωνικό της περίγυρο. Και στις δύο περιπτώσεις τα έργα της διακρίνονται για την αμεσότητά τους, μέσα από την οποία αποκαλύπτεται η ίδια η συγγραφέας. Η ίδια, θέλοντας να τονίσει την παρουσία της μέσα σε όλα τα έργα της, λέει χαρακτηριστικά σε μια συνέντευξή της: «Μια μεγάλη συγγραφέας έλεγε πως ό,τι και να γράψω, και το σκύλο μου να βάλω, πάλι μέσα στο σκύλο μου θα ’μαι. Δεν μπορεί ο συγγραφέας να μη βρίσκεται κάπου, άλλοτε φανερά, άλλοτε στα κρυφά, και δεν το παίρνεις είδηση, αλλά κάποια στιγμή, κάποιο λεπτό, ο συγγραφέας θα μιλήσει. Κι όταν βγει, μπορεί, αν είναι άντρας, να γίνει γυναίκα ή να γίνει σκύλος. Λοιπόν, πόσο μάλλον σε κάποιον σαν και μένα που δεν έχει πολλή φαντασία…». Επίσης μαζί με την Αργυρώ Κοκορέλλη έγραψε τον Πρόλογο στο μυθιστόρημα της Ελένης Πριοβόλου Καπετάν Ζωή.
Εργογραφία
Μυθιστορήματα
Έτος Τίτλος
1969 Ο θησαυρός της Βαγίας
1970 Το ψέμα
1971 Όταν ο Ήλιος
1974 Κόκκινη κλωστή δεμένη
1977 Τα γενέθλια
1979 Τα στενά παπούτσια
1983 Οι νικητές
1987 Τα Χέγια
1989 Το παραράδιασμα
1990 Κρίμα κι άδικο
1993 Νινέτ
1994 Ζουμ
1995 Ε.Π.
1996 Μια αγάπη για δύο
1998 Σοφία'
' Ο Χορός της ζωής
2001 Κλειστά χαρτιά
2002 Ο Κύριός μου
2003 Με οικογένεια
Ο πόλεμος, η Μαρία και το αδέσποτο
2004 Νυχτερινό σχολείο
2005 Γράμμα από την Οδησσό
2009 Το προτελευταίο σκαλοπάτι
Παιδικά
Έτος Τίτλος
1973 Το γαϊτανάκι
1980 Ο Φρίκος ο Κοντορεβυθούλης μου
Ο φαντασμένος κι άλλα παραμύθια
1982 Η σοφή μας η δασκάλα
1986 Η κυρία Κλοκλό
1988 Ο Τοτός και η Τοτίνα
1993 Ο Αρλεκίνος
Η Πολυλογού
2010 Το κουμπί και μια βελόνα
Νουβέλα
Έτος Τίτλος
1989 Η αντιπαροχή
Θεατρικά
Έτος Τίτλος
1988 Το τρακ
Φιλμογραφία
Έτος Τίτλος Ρόλος
1958 Το τελευταίο ψέμα Λιλίκα
Ο άνθρωπος του τρένου Ελένη Παπαδάτου
1960 Έγκλημα στα παρασκήνια Θάλεια Χαλκιά
1962 Φαίδρα Αριάδνη
Θρίαμβος
1964 Προδοσία κυρία Καστριώτης
Έκλαψα πικρά για σένα
Φεύγω με πίκρα στα ξένα Λίνα Χατζηνικολή
1965 Το μπλόκο
Η φωνή μιας αθώας
1969 Το νησί της Αφροδίτης Γκλόρια Πίτερσον
1973 Οι προστάτες
1976 Χάπι ντέι υψηλή επισκέπτρια
1980 Ελευθέριος Βενιζέλος 1910-1927
1987 Γενέθλια πόλη
