Οι “παντοτινές” χημικές ουσίες PFAS συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2
Οι “παντοτινές” χημικές ουσίες PFAS συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2
Οι λεγόμενες “παντοτινές χημικές ουσίες” μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 στους Αμερικανούς, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Υψηλότερα επίπεδα στο αίμα από ουσίες PFAS (περ- και πολυφθοριωμένες αλκυλιωμένες ενώσεις) συνδέονται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, της μορφής του διαβήτη που σχετίζεται περισσότερο με την παχυσαρκία, όπως ανέφεραν οι ερευνητές τη Δευτέρα στο περιοδικό eBioMedicine.
Ο κίνδυνος για διαβήτη τύπου 2 αυξήθηκε κατά 31% καθώς τα επίπεδα PFAS στο αίμα ανέβαιναν από χαμηλά σε μέτρια και από μέτρια σε υψηλά, σύμφωνα με τα ευρήματα.
Φαίνεται ότι αυτές οι “παντοτινές” χημικές ουσίες μπορεί να επηρεάζουν την ικανότητα του οργανισμού να ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, σημείωσαν οι ερευνητές.
Η μελέτη είναι από τις πρώτες που εξετάζουν πώς αυτές οι ουσίες μπορεί να διαταράσσουν τον μεταβολισμό του σώματος με τρόπους που αυξάνουν τον κίνδυνο για διαβήτη, ειδικά σε ποικίλους πληθυσμούς των ΗΠΑ.
Οι PFAS αποκαλούνται “παντοτινές χημικές” επειδή αποτελούνται από μόρια άνθρακα και φθορίου — έναν από τους ισχυρότερους χημικούς δεσμούς. Αυτό καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την αποδόμηση και απομάκρυνσή τους, όπως εξήγησαν οι ερευνητές.
Οι ενώσεις PFAS χρησιμοποιούνται σε καταναλωτικά προϊόντα από τη δεκαετία του 1940, μεταξύ άλλων σε αφρούς κατάσβεσης πυρκαγιών, αντικολλητικά σκεύη μαγειρικής, περιτυλίγματα τροφίμων, ανθεκτικά στους λεκέδες υφάσματα και αδιάβροχα ρούχα.
Οι PFAS είναι συνθετικές χημικές ουσίες που αντιστέκονται στη θερμότητα, το λάδι, το νερό και τους λεκέδες και υπάρχουν σε αμέτρητα καθημερινά προϊόντα. Επειδή δεν αποδομούνται εύκολα, συσσωρεύονται στο περιβάλλον — και στο ανθρώπινο σώμα.
Για τη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα αίματος από 180 άτομα με πρόσφατη διάγνωση διαβήτη τύπου 2 και τα συνέκριναν με 180 παρόμοια άτομα χωρίς διαβήτη.
Διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα PFAS σχετίζονταν με τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Επίσης φάνηκε ότι επηρεάζουν τον μεταβολισμό των αμινοξέων, των υδατανθράκων και ορισμένων φαρμάκων.
Για παράδειγμα, οι PFAS άλλαξαν τα επίπεδα μίας ουσίας που ονομάζεται sulfolithocholyglycine, η οποία είναι βασικό μόριο σηματοδότησης για το συντονισμό και τη ρύθμιση του μεταβολισμού λιπών, σακχάρου, φαρμάκων και ενέργειας.
Ωστόσο, λόγω της φύσης της μελέτης, δεν μπορεί να αποδειχθεί άμεση σχέση αιτίας-αποτελέσματος μεταξύ PFAS και διαβήτη τύπου 2, σημείωσαν οι ερευνητές.
Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί αυτός ο συσχετισμός και να διευκρινιστεί με ποιον τρόπο οι PFAS μπορεί να επηρεάζουν τον μεταβολισμό και τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη.
Πηγή: Mount Sinai, news release, July 21, 2025; eBioMedicine, July 21, 2025
Επιμέλεια απόδοση Δημήτριος Φυλακτόπουλος MD-PhD
