Παιδική παχυσαρκία. Μια μελέτη στην Ιταλία αποκαλύπτει. Τι γίνεται και στην Ελλάδα;

Σε μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι νότιες επαρχίες της Ιταλίας είναι αυτές με  τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας.

Μέχρι το 2030, το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού θα πάσχει από παχυσαρκία ή υπερβολικό βάρος. Τα τελευταία στοιχεία για την παχυσαρκία σε ενήλικες και παιδιά που δημοσίευσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είναι ανησυχητικά. Παγκοσμίως, 1 στους 8 ανθρώπους ζει με παχυσαρκία, γεγονός που αναδεικνύει ένα ολοένα και πιο διαδεδομένο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Συνολικά, σχεδόν οι μισοί ενήλικες (43%) είναι υπέρβαροι και το 16% παχύσαρκοι.

Ενώ η παχυσαρκία στους ενήλικες έχει υπερδιπλασιαστεί από το 1990, στους εφήβους έχει τετραπλασιαστεί.

Στην Ευρώπη, η Ιταλία βρίσκεται στη δεύτερη θέση μετά την Κύπρο και σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με την Ελλάδα και την Ισπανία, με μεγαλύτερη συχνότητα παχυσαρκίας στο Νότο, όπου παρατηρούνται ποσοστά άνω του 43% στα παιδιά.

Αιτίες παιδικής παχυσαρκίας
Η παιδική παχυσαρκία έχει πολυπαραγοντικά αίτια, όπως η κληρονομικότητα, η καθιστική ζωή και κυρίως οι κακές διατροφικές συνήθειες, θα πρόσθετα ότι και η οικονομική δυσπραγία είναι σοβαρός παράγοντας γιατί η επεξεργασμένη τροφή είναι και η πιο προσιτή. Η αντιμετώπισή της απαιτεί εξατομικευμένη προσέγγιση, βασισμένη στη διατροφική εκπαίδευση, τη σωματική άσκηση και, στις πιο σύνθετες περιπτώσεις, φαρμακευτικές ή χειρουργικές θεραπείες.

Η έγκαιρη αντιμετώπιση βοηθά στην πρόληψη επιπλοκών
Είναι σημαντικό να παρακολουθούνται τα παχύσαρκα ή υπέρβαρα παιδιά, διότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων στην ενήλικη ζωή.

Στα παιδιά και στους εφήβους, η αξιολόγηση είναι πιο περίπλοκη, επειδή η σχέση βάρους, ύψους και λιπώδους μάζας μεταβάλλεται με την ηλικία και το φύλο. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιούνται οι καμπύλες εκατοστημορίων: ΔΜΣ πάνω από το 85ο εκατοστημόριο υποδεικνύει υπέρβαρο, ενώ πάνω από το 97ο εκατοστημόριο παχυσαρκία.

Ακόμη και μια ήπια αύξηση βάρους μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως ηπατική στεάτωση (λίπος στο ήπαρ), υψηλά επίπεδα ινσουλίνης, τριγλυκεριδίων και χοληστερίνης, υπέρταση και μεταβολικό σύνδρομο, προειδοποιούν οι ειδικοί. Ο παιδίατρος έχει καθοριστικό ρόλο στην έγκαιρη ανίχνευση αυτών των καταστάσεων και στην παραπομπή του παιδιού σε εξειδικευμένα προγράμματα διατροφικής εκπαίδευσης και σωματικής δραστηριότητας.

Στην Ελλάδα, 4 στα 10 παιδιά ηλικίας 7–9 ετών είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Πρόκειται για ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO, 2022). Πίσω από τους αριθμούς κρύβονται καθημερινές συνήθειες, έλλειψη ενημέρωσης, κοινωνικές ανισότητες και πολλές φορές αμηχανία των γονιών να ζητήσουν βοήθεια.

Η παιδική παχυσαρκία δεν αφορά μόνο το «βάρος». Αφορά την ψυχή, την αυτοεκτίμηση, την υγεία και το μέλλον του παιδιού. Πολλές από τις χρόνιες παθήσεις της ενήλικης ζωής, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η υπέρταση και η λιπώδης διήθηση του ήπατος, ξεκινούν από τα παιδικά χρόνια. Όμως εξίσου επώδυνα είναι το κοινωνικό στίγμα, η απόρριψη και η απομόνωση.

Τελευταία έχει γίνει της μόδας χάρη και με την δημοσιότητα από influencers, η μαγική ένεση που χάνει κανείς βάρος. Αυτό είναι αλήθεια, όμως δεν αφορά το μεγάλο ποσοστό των παχύσαρκων παιδιών ή ενηλίκων. Κανένα σύστημα υγείας δεν μπορεί να σηκώσει την δαπάνη για αυτές τις θεραπείες (άνω των 200€ τον μήνα). Ούτε μπορεί να θεωρηθεί λύση ότι τρώω ό,τι να’ναι και κάνω και μια ένεση. Η πλειοψηφία των παχυσάρκων δεν έχει πρόσβαση στα υγιεινά και καθαρά τρόφιμα γιατί έχουν κόστος. Κάθε κράτος που ενδιαφέρεται για τους πολίτες του πρέπει να φροντίζει αυτό το θέμα.

Βιβλιογραφία:

Lobstein, T., & Brinsden, H. (2020). Atlas of Childhood Obesity. World Obesity Federation

Yazdi, F. T., et al. (2023). Economic evaluation of GLP-1 receptor agonists for weight loss: a systematic review. Obesity Reviews, 24(3), e13533.

Darmon, N., & Drewnowski, A. (2008). Does social class predict diet quality? The American Journal of Clinical Nutrition, 87(5), 1107–1117.

World Health Organization. (2022). Obesity and inequities: guidance for addressing inequities in overweight and obesity.

Πηγή: https://www.rainews.it/video/2025/03/obesita-infantile-carbonelli-e-emergenza-diabesita-in-italia-i-bambini-piu-grassi-deuropa-536a9748-dfcd-4a71-8fc4-afcc474eddfc.html?nxtep από την Mariavittoria Savini

Δημήτριος Φυλακτόπουλος MD PhD 6/5/2025