Υψηλή κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται με υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία σε μικρά αγόρια

Υψηλή κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται με υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία σε μικρά αγόρια

  • Σχεδόν οι μισές από τις ημερήσιες θερμίδες των νηπίων στην Αμερική (αλλά και στην Ευρώπη πλέον) προέρχονταν από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα.
  • Τα αγόρια που κατανάλωναν υψηλές ποσότητες υπερεπεξεργασμένων τροφίμων είχαν 19% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία.

Τα μικρά αγόρια που κατανάλωναν μεγαλύτερο ποσοστό υπερεπεξεργασμένων τροφίμων είχαν αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία έως την ηλικία των 5 ετών, σύμφωνα με ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο περίφημο και εγκυρότατο ιατρικό περιοδικό JAMA Network Open.

Ο Zheng Hao Chen, BSc, διδακτορικός φοιτητής στο τμήμα διατροφικών επιστημών του Πανεπιστημίου του Τορόντο, και οι συνεργάτες του σημειώνουν ότι: «τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα όπως τα διάφορα σνακ αλλά και το πρόχειρο φαγητό, χαρακτηρίζονται από υψηλό ενεργειακό φορτίο, και η υπερβολική πρόσληψη ενέργειας είναι γνωστό ότι σχετίζεται με την ανάπτυξη παχυσαρκίας. Επίσης, η υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, φοινικέλαιο, νάτριο και ζάχαρη (πάρτε ως παράδειγμα τα πατατάκια τσιπς αλλά και άλλα σνακ που περιέχουν όλα αυτά σε αφθονία), καθιστά τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ιδιαίτερα εύγευστα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση. Η παγίδα των εταιρειών είναι στην γεύση, γιατί όλα τα βελτιωτικά γεύσης που περιέχουν, ξετρελαίνουν τον ουρανίσκο και το κέντρο ευχαρίστησης και ανταπόδοσης στον εγκέφαλο, και ο καταναλωτής αποζητά αυτήν την γεύση.

Προηγούμενη έρευνα και νέα ευρήματα

Προηγούμενες έρευνες ανέφεραν ότι η υψηλή κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων μειώνει τη καρδιαγγειακή φυσική κατάσταση στα παιδιά και αυξάνει τους κινδύνους καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικού επεισοδίου και θνησιμότητας στους ενήλικες. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) πρότεινε πρόσφατα έναν νέο κανονισμό για την απλοποίηση των διατροφικών ετικετών στα συσκευασμένα τρόφιμα.

Οι μελετητές σημείωσαν ότι η Βόρεια Αμερική έχει τη μεγαλύτερη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων παγκοσμίως. Μελέτη των πωλήσεων του 2016 ανέφερε ότι ο Καναδάς και οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκαταλέγονται στις 10 χώρες με τις υψηλότερες πωλήσεις υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, ενώ οι πωλήσεις υπερεπεξεργασμένων ποτών ήταν οι υψηλότερες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν αυτές οι μελέτες συμπεριλάβουν και την Ευρώπη λογικά οι αποκλίσεις δεν θα είναι μεγάλες αφού για παράδειγμα η παχυσαρκία στα παιδιά στην Ελλάδα και όχι μόνο είναι επιδημία τόσο, που το κράτος κάνει καμπάνια από τα μέσα για την αποτροπή της.

Διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών

Οι ερευνητές δεν βρήκαν σημαντική συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και των μετρήσεων σωματικού λίπους στα κορίτσια (ίσως προστατεύονται από τις ορμόνες τους).

Αντίθετα, τα αγόρια που κατανάλωναν πάνω από το 45% των ημερήσιων θερμίδων τους από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είχαν 19% υψηλότερες πιθανότητες να αναπτύξουν υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία.

Επιπλέον, κάθε επιπλέον 10% αύξηση στην κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων σχετιζόταν με αύξηση:

  • Του ΔΜΣ των αγοριών
  • Της αναλογίας μέσης προς ύψος
  • Του πάχους της πτυχής δέρματος κάτω από την ωμοπλάτη (υπάρχουν ειδικές διαβαθμισμένες τσιμπίδες που υπολογίζουν το υποδόριο λίπος σε μια πτυχή δέρματος)
  • Του πάχους της πτυχής δέρματος στον τρικέφαλο

Τα αποτελέσματα αυτά παρέμειναν παρόμοια ακόμα και όταν οι ερευνητές προσαρμόστηκαν για τον ΔΜΣ, το υπερβολικό βάρος ή την παχυσαρκία στην ηλικία των 3 ετών.

Ο Chen και οι συνεργάτες του υποστηρίζουν ότι οι άνδρες τείνουν να καταναλώνουν περισσότερα τρόφιμα με υψηλό ενεργειακό φορτίο. Αυτό ευθυγραμμίζεται με τα ευρήματα της μελέτης, όπου η συμβολή της θερμιδικής ενέργειας από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ήταν υψηλότερη στους άνδρες.

Ημερομηνία: 31 Ιανουαρίου 2025
Πηγή: Healio

Chen ZH, et al. JAMA Netw Open. 2025;doi:10.1001/jamanetworkopen.2024.57341.

Vandevijvere S, et al. Obesity Rev. 2019;doi:10.1111/obr.12860.

Επιμέλεια απόδοση Δρ Δημήτριος Φυλακτόπουλος