Η διάσημη, λοιπόν λεωφόρος κατασκευάστηκε σχεδόν στην ίδια ευθεία που βρισκόταν κατά την αρχαιότητα η πλατιά οδός και κατά τα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους καρόδρομος, που κάλυπτε τις μεταφορικές ανάγκες, από και προς το λιμάνι του Φαλήρου. Η σύλληψη της ιδέας κατασκευής του σύγχρονου δρόμου έγινε στα τέλη του 19ου αιώνα, περίοδο εκσυγχρονισμού και μεγάλων δημοσίων έργων, επί πρωθυπουργίας του Xαριλάου Τρικούπη (1881-1895). Η κατασκευή της λεωφόρου ξεκίνησε το 1898, με σχέδια ενός μηχανικού του στρατού, του Ιωάννη Γενίσαρλη.
Χαρακτηριστικό είναι ότι μεγάλο τμήμα του έργου χρηματοδοτήθηκε από κληροδοτήματα του Ανδρέα Συγγρού. Γι΄ αυτό, εξάλλου, και η λεωφόρος έχει το όνομά του.
Ο λόγος, λοιπόν, για τη λεωφόρο Συγγρού. Στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το παρελθόν μπορείς να δεις στο βάθος ακόμη και τον λόφο του Φιλοπάππου, την Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό. Η εξωτερική φωτογραφία φαίνεται να έχει τραβηχτεί πριν από τη δεκαετία του ’50. Πιο συγκεκριμένα είναι κοντά στην διασταύρωση Συγγρού και Δαβάκη. Παρατηρώντας την εικόνα μπορείς να δεις ότι πίσω από το συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο, είναι το κτίριο του Συλλόγου Αργοναυτών Καλλιθέας, το οποίο βρίσκεται στην οδό Δαβάκη.
Η ιστορία της κατασκευής του
Έτσι, το 1901 χαράσσεται ο νέος δρόμος και αρχίζουν οι εργασίες. Σύμφωνα με τον Ν. Γαζή το μήκος ήταν πέντε χιλιόμετρα και το πλάτος 28 μέτρα. Απ’ αυτά 16 μέτρα πλάτος κατείχαν τα δύο πεζοδρόμια και 12 μέτρα ήταν η κύρια οδός, η οποία θεωρείτο ότι «είνε μοναδική καθ’ όλην την ανατολήν». Στην αρχική μορφή η λεωφόρος Συγγρού χωρίζεται σε δύο τμήματα. Το ένα, αυτό που βρισκόταν προς την πόλη -από τη γέφυρα του Ιλισσού και εντεύθεν- αποκλήθηκε «εσωτερικόν» και το άλλο μέχρι τη Φαληρική ακτή «εξωτερικόν». Το κόστος του έργου, (κατασκευή, επιχωμάτωση κ.λπ.), απαίτησαν δαπάνη 750.000 δραχμών, ενώ περίπου 460.000 δραχμές δαπανήθηκαν για αποζημίωση παροδίων ιδιοκτητών. Το ποσόν αυξήθηκε αργότερα, με αγωγές που ήγειραν ιδιοκτήτες κατά του Δημοσίου.
Το έργο έχει σχεδόν ολοκληρωθεί το 1904 και τη χάρη του σπεύδει να υμνήσει ο Κωστής Παλαμάς: «Ο νεοχάρακτος αυτός δρόμος, ο κατάπλατος και ολόβαθος, ο διάδημα περιβαλλόμενος τας στήλας του Ολυμπείου και νίπτων τας πόδας του εις τα κύμματα του Σαρωνικού, επλήρωσε την πόλιν των Αθηνών με μίαν μονοκόμματην μεγαλοπρέπειαν», έγραφε καταγοητευμένος. Καλούσε τους Έλληνες να περπατήσουν «εις την καλλιτεχνικήν αυτήν λεωφόρον» και να απολαύσουν «νεοφανή και ονειρώδους φύσεως χώραν»
Λεωφόρος Συγγρού, 1925, φωτογρ. Francesc Blasi i Vallespinosa 1872-1951, από το αρχείο της Βιβλιοθήκης της Καταλονίας. Συλλογή Λίζας Κουτσαπλή.
«ΑΝΩΤΕΡΑ ΟΛΩΝ, ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΤΡΕΛΛΕΜΠΟΡΓΚ»
Διαφήμιση σε μαντρότοιχο στη Λ. Συγγρού. Παρατηρείστε στη φωτογραφία και κάντε όσες συγκρίσεις θέλετε με τη σημερινή εικόνα της περιοχής. Το σίγουρο είναι, ότι οι Σουηδοί δεν θα βρούν σήμερα μαντρότοιχο για να ξαναβάλουν τη διαφήμισή τους.
