David Foster Wallace: Ο χαρισματικός αυτόχειρας συγγραφέας και το "τέλος της περιοδείας"

David Foster Wallace
Photo by Wikimedia Commons

"Αν και φυσικά καταλήγεις να γίνεις ο εαυτός σου"

Ο συγγραφέας είχε αντιληφθεί από νωρίς το δύσκολο του εγχειρήματός του, το να παράγει δηλαδή λογοτεχνικό έργο που να "μιλάει" με τον ίδιο τρόπο τόσο στο σύγχρονο κοινό, όσο και στις γενιές που θα έρθουν. Δουλεύοντας πάνω στο δημοφιλέστερο βιβλίο του "Infinite Jest", ο David Foster Wallace είχε μιλήσει για τη διορατικότητα συγγραφέων που μιλούσαν με τον τρόπο τους στους μεταγενέστερους αναγνώστες. Ο ίδιος του το κατάφερε χωρίς να έχει κεντρικές αφηγηματικές γραμμές. Οι ξεχωριστές ιστορίες συχνά αλληλεπικαλύπτονται, ενώ θέματα όπως ο εθισμός και η ψυχαγωγία, ο καταναλωτισμός, η επικοινωνία και η απομόνωση, συνυφαίνονται με αξιοθαύμαστο τρόπο στις σελίδες του Infinite Jest. Μεταμοντέρνο όσο λίγα, το βιβλίο ενέπνευσε και συνεχίζει να εμπνέει τους σύγχρονους συγγραφείς να αποχωριστούν τις συμβατικές δομές, αναπτύσσοντας τις ιστορίες τους με νέους, περίτεχνους τρόπους. Στον πρόλογο του βιβλίου του, ο Wallace έγραφε τα εξής:

"Οι χαρακτήρες σε αυτό το βιβλίο είναι προϊόν μυθοπλασίας. Κάθε φαινομενική ομοιότητα σε πραγματικά πρόσωπα δεν ήταν στους σκοπούς του συγγραφέα και είτε είναι σύμπτωση, είτε προϊόν της δικής σας προβληματικής φαντασίας."

Το δαιδαλώδες μυθιστόρημα του Wallace κυκλοφόρησε το 1996 και κατά ένα μεγάλο ποσοστό, υπήρξε όντως προφητικό σε σχέση με τις τάσεις που θα ακολουθούσαν οι κοινωνίες τα επόμενα χρόνια. Μέσα από τις περισσότερες από 1.000 σελίδες του (από τις οποίες σχεδόν οι 100 ήταν οι σημειώσεις μετά το τέλος του βιβλίου), θέματα όπως η σύγχρονη ψυχαγωγία, η τηλεόραση (εθισμός του ίδιου του συγγραφέα), η κατάθλιψη και γενικότερα τα θέματα ψυχικής υγείας, αποδόθηκαν με τον πλέον σκοτεινό αλλά και καυστικό τρόπο, σε ένα πυκνογραμμένο βιβλίο που συνδύαζε υψηλές έννοιες και νοήματα, με ορολογία του "δρόμου". Σαν άλλο "Nevermind" από τους Nirvana, ή άλλο "Fight Club" από David Fincher, το Infinite Jest στέκεται ως ένα ακόμα αυτόνομο καλλιτεχνικό έργο των 90s που προειδοποιεί για τη δυσλειτουργική κοινωνία και την τεχνολογική δυστοπία που θα ερχόταν τα επόμενα χρόνια, όπου η ψυχαγωγία πολύ σύντομα θα έκανε τους ανθρώπους να μπερδέψουν την πραγματικότητα με το φανταστικό. Η στιγμιαία φύση της ικανοποίησης, η απώλεια της ουσιαστικής ανθρώπινης επαφής, πράγματα που λίγο πολύ συναντώνται στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία της απόλυτης τεχνολογικής εξάρτησης.

Ποιος ήταν ο David Foster Wallace

Γεννημένος στην Ιθάκη της Νέας Υόρκης το 1962, ο David Foster Wallace δεν κατάφερε ποτέ να βρει τη δική του Ιθάκη. Σπούδασε φιλοσοφία και αγγλική γλώσσα στο Amherst College (από όπου έχουν αποφοιτήσει επίσης οι Έλληνες πολιτικοί Γιώργος Παπανδρέου και Αντώνης Σαμαράς), ενώ πήρε μεταπτυχιακό στις Καλές Τέχνες, από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα το 1987. Ήταν τότε που άρχισε να κυκλοφορεί τα διηγήματα και δοκίμια του, δείχνοντας την ευρύτητα της σκέψης του μέσα από τη μεγάλη ποικιλία της θεματολογίας με την οποία καταπιανόταν κατά καιρούς. Δε δίσταζε δε να καταδείξει περιπτώσεις χαρακτήρων που έπεφταν στην παγίδα του εγωισμού και του ναρκισσισμού, ενώ όπως χαρακτηριστικά έλεγε και ο ίδιος σε συνεντεύξεις του:

"Υπάρχει πολύς ναρκισσισμός στο αυτομίσος"

Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2008, η σύζυγος του David Foster Wallace, Karen Green, αντίκρισε τον σύζυγό της κρεμασμένο στην πίσω αυλή του σπιτιού τους, στην πόλη Claremont στην Καλιφόρνια. Ο Wallace είχε νικηθεί από το δαίμονα της κατάθλιψης στα 46 του χρόνια.

"Αν και φυσικά καταλήγεις να γίνεις ο εαυτός σου"

Εκείνη την εποχή και στο πλαίσιο της περιοδείας του Wallace για την προώθηση του Infinite Jest, ο συγγραφέας δέχτηκε τη συνοδεία και παρέα του νεαρού τότε ρεπόρτερ του Rolling Stone, David Lipsky, ο οποίος θα κατέγραφε το προφίλ του. Σύμφωνα με τον Lipsky, τα γραπτά του Wallace ήταν "σαν να ακούς για πρώτη φορά τη φωνή μέσα στο μυαλό σου για όλα όσα ξέρεις: Το πως μιλάμε, το πως σκεφτόμαστε, το πως βιώνουμε τις εμπειρίες μας". Ο ρεπόρτερ κατέγραψε τις συζητήσεις του με τον Wallace, τις περιπέτειες τους στο δρόμο, το πάθος του συγγραφέα με την τηλεόραση. Η σχέση που θα αναπτύξουν θα ξεπεράσει τα όρια του διπόλου του δημοσιογράφου/συνεντευξιαζόμενου, με τη φιλία που έχει αναπτυχθεί να μοιάζει ίσως με μια σύγχρονη εκδοχή του beat αριστουργήματος "On The Road" του Jack Kerouac. Το 2010, ο Lipsky κυκλοφόρησε την ιστορία του πενθήμερου ταξιδιού τους, με το βιβλίο να έχει τον τίτλο "Although of Course You End Up Becoming Yourself". Το βιβλίο έγινε best seller στους New York Times, ενώ η ιστορία των δύο ανδρών μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη, στην ταινία "The End of the Tour" του 2015. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους ήταν οι Jessie Eisenberg και Jason Segel.